درمان با استفاده از نیش زنبور عسل نوعی روش درمانی است که از قدیم الایام در کشورهای آسیایی مورد استفاده قرار میگیرد. طرفداران این روش درمانی ادعا میکنند که نیش زنبور عسل به بهبود درد مزمن، اختلالات التهابی، پارکینسون و حتی سرطان کمک میکند. اما آیا این ادعا ریشه علمی هم دارد؟ برای دریافت پاسخ این سوالات و آشنایی با فواید نیش زنبور عسل، با ما در این مطلب از سری مطالب سلامتی خبرنامه همراه باشید.
درمان با استفاده از نیش زنبور عسل
روش درمانی نیش زنبور عسل چیست؟
درمان نیش زنبور زنده که به نام بونگ چیم یا زهر زنبور نیز شناخته میشود، یک روش درمانی سنتی با زهر زنبور عسل است که از یونان و چین سرچشمه گرفته و در چندین کشور آسیایی، به ویژه کره، برای درمان بیمایهای مختلف استفاده میشود. اخیرا، این درمان محبوبیت زیادی بین پزشکان در سراسر جهان کسب کرده است. درمان نیش زنبور شامل تزریق مستقیم نیش زنبور زنده روی پوست و رها کردن بیشتر سم آن در بافت بدن به هدف درمان است. از طرف دیگر، اصطلاح «درمان با زهر زنبور عسل» معمولا زمانی استفاده میشود که زهر با یک سرنگ تزریق شود.
در هر دو مورد، زهر را میتوان به صورت سیستمیک یا به شکل تحریک شیمیایی نقاط طب سوزنی، به اصطلاح “طب سوزنی زهر زنبور عسل” تجویز کرد.
ایمونوتراپی زهر
ایمونوتراپی با زهر زنبور عسل به عنوان اولین درمان برای جلوگیری از واکنشهای آلرژیک شدید در افراد حساس به سم زنبورها و سایر حشرات هم رده (Hymenoptera) استفاده میشود. مطالعات نشان میدهد که این روش منجر به تغییر سیستم ایمنی از Th2- (که سبب آلرژی میشود) به واکنشهای Th1 غالب (که در واکنش به عفونتها ایجاد میشود) میگردد. همچنین آزمایشهای متعدد اثربخشی آن را تایید میکند. متاسفانه، زهر باید به طور مکرر در فواصل 3 ماهه تجویز شود تا اثرات آن بر سیستم ایمنی حفظ گردد.
این درمان را میتوان هم در بزرگسالان و هم در کودکان استفاده کرد. اثر این درمان بر کودکان واکنشهای جانبی کمتری ایجاد میکند.
درمان با استفاده از نیش زنبور عسل؛ آرتریت
درمان نیش زنبور روی نقاط طب سوزنی برای آرتریت در طب آسیایی، به ویژه در مورد آرتریت روماتوئید استفاده میشود. دو آزمایش نشان داد که این ماده تورم، حساسیت و سفتی مفاصل را کاهش میدهد و سبب تقویت سلامت بدن میشود. با این حال نشانگرهای التهابی CRP و ESR تنها در یکی از آنها کاهش یافتند، احتمالا به این دلیل که خود سم نیز التهابی است.
هرچند به تحقیقات بیشتری نیاز است اما یک متاآنالیز از 15 کارآزمایی به این نتیجه رسید که درمان با زهر زنبور عسل برای تسکین آرتریت روماتوئید موثر است.
در آزمایش دیگری روی 60 فرد مبتلا به استئوآرتریت، تزریق زهر زنبور به نقاط طب سوزنی نسبت به طب سوزنی معمولی در تسکین درد مؤثرتر بود.
سلامت پوست
سرم موضعی زهر زنبور عسل تعداد، مساحت و عمق چین و چروک را کاهش میدهد. در یک کارآزمایی زهر خالص زنبور عسل میکروب مولد آکنه Propionibacterium acnes را در لولههای آزمایشی از بین برد. از طرفی لوازم آرایشی حاوی زهر زنبور، با استفاده 2-6 هفته ای تعداد ضایعات آکنه (اعم از التهابی و غیر التهابی) و میکروارگانیسمهای پوستی را در 2 کارآزمایی بالینی روی 42 نفر کاهش داد. به طور مشابه، تزریق زهر زنبور عسل ضایعات پسوریازیس را بهبود میبخشد.
درمان با استفاده از نیش زنبور عسل؛ درد مزمن
در یک کارآزمایی بالینی روی 54 فرد مبتلا به کمردرد مزمن، طب سوزنی با زهر زنبور عسل به مدت 3 هفته سبب کاهش اختلالات و شدت درد شد. در عین حال وضعیت عملکردی بدن را هنگامی که به نقاط طب سوزنی تزریق شد بهبود بخشید. همچنین در یک کارآزمایی بالینی روی 79 فرد مبتلا به درد مزمن در مفصل فک (سندرم مفصل گیجگاهی فکی) زهر موضعی زنبور عسل عضلات مفصل را شل کرد و در نتیجه درد را کاهش داد.
کپسولیت چسبنده
کپسولیت چسبنده که عموما به نام شانه منجمد شناخته میشود، وضعیتی است که در آن بافت نرمی که یکی از مفاصل شانه (به نام کپسول) را احاطه کرده است، ملتهب و سفت شده و در نتیجه سبب درد و کاهش تحرک میشود. ترکیب طب سوزنی با زهر زنبور عسل همراه با فیزیوتراپی خیلی بهتر میتواند درد و تحرک شانه را بهبود ببخشد.
درمان با استفاده از نیش زنبور عسل؛ آسم
در مطالعه ای روی موشهای مبتلا به آسم، هم زهر زنبور عسل و هم فسفولیپاز A2 آن، التهاب راه تنفسی را با افزایش Tregs و کاهش تولید سیتوکینهای Th1، Th2 و Th17 کاهش دادند.
بیماری لایم
هم زهر زنبور عسل و هم پپتید آن ملیتین باکتری، عامل بیماری لایم (Borrelia burgdorferi) را در لولههای آزمایش از بین بردند. با این حال، توجه داشته باشید که این نتایج بسیار اولیه هستند که در انسان و حتی در حیوانات تکرار نشده اند. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا زهر زنبور عسل ممکن است در مبارزه با عفونت ناشی از این میکروب کمک کننده باشد، مورد نیاز است.
درمان با استفاده از نیش زنبور عسل؛ سرطان
در این مطلب به برخی تحقیقات اولیه در مورد اثرات ضد سرطانی بالقوه زهر زنبور عسل اشاره شده که هرچند هنوز در مرحله آزمایش حیوانی و سلولی است. همچنین به صورت قطعی مشخص نیست که این درمان برای سرطان مفید است یا خیر. به یاد داشته باشید که تحت هیچ شرایطی سعی نکنید درمانهای مرسوم سرطان را با زهر زنبور عسل یا هر روش درمانی اثبات نشده دیگری جایگزین کنید. اگر میخواهید از آن به عنوان یک روش درمانی استفاده کنید، با پزشک خود صحبت کنید تا از هرگونه تداخل غیرمنتظره جلوگیری شود.
در مطالعه ای روی موشهای مبتلا به سرطان کبد، ملیتین زهر زنبور عسل ملیتین مهاجرت سلولهای تومور به سایر نقاط بدن را کاهش داد، و به این ترتیب از گسترش سرطان جلوگیری کرد.
زهر زنبور عسل از رشد چندین سلول سرطانی از جمله سرطان خون، کلیه، ریه، کبد، پروستات، مثانه و سلولهای سرطان سینه در لولههای آزمایشی جلوگیری کرد. فعال سازی فسفولیپاز A2 توسط ملیتین به عنوان مکانیسم اصلی سمی شدن آن برای سلولهای سرطانی پیشنهاد شده است.
عوارض جانبی زنبور عسل
هرچند این موارد به تمام عوارض جانبی روش درمانی زنبور عسل اشاره نمیکند اما در صورت مشاهده یکی از این علائم حتما با پزشک مراجعه کنید.
یک متاآنالیز از 145 نفر نشان داد که تقریبا 30 درصد از افراد عوارض جانبی خفیف یا شدید از درمان با زهر زنبور را تجربه میکنند. شایع ترین عوارض ناشی از درمان با زهر زنبور عسل، واکنشهای آلرژیک موضعی یا سیستمیک است. حتی در برخی موارد، میتواند سبب واکنشهای تهدید کننده زندگی مانند (آنافیلاکسی) شود.
سایر عوارض جانبی عبارتند از:
- سبب بروز بیمایهای پوستی (خارش، کهیر، قرمزی)، درد و تورم محل تزریق، خستگی، هیپرونتیلاسیون و نارسایی تنفسی، از دست دادن اشتها، استفراغ، آسیب کلیه و خون ریزی میشود.
- هنگام استفاده از زنبورهای زنده برای درمان، بهبود آن میتواند زمان گیر باشد. زیرا زنبورها کیسه سمی و شبکه عصبی خود را در محل نیش ترک میکنند که میتواند به عنوان آنتی ژن برای تحریک واکنشهای التهابی عمل کند.
- در یک مطالعه دیگر، یک زن 68 ساله به سندرم گیلن-باره مبتلا شد، یک بیماری خود ایمنی که به اعصاب آسیب میرساند. و سبب ضعف عضلانی میشود که با شروع آن خیلی سریع منجر به فلج شدن فرد میشود.
از هر چیزی که سبب التهاب میشود دوری کنید!
برخی از افراد ژنهایی دارند که آنها را بیشتر در معرض التهاب قرار میدهد. از رژیم غذایی، سبک زندگی و روشهای پیش گیری که برای چنین افرادی آماده شده استفاده کنید. تا از بروز التهابهای مزمن جلوگیری کنید.
لینکهای مرتبط
نحوه شناخت عسل طبیعی و واقعی با ۷ تست ساده که میتوانید در خانه انجام دهید
فواید ترکیب انار و عسل: معجزه طبیعت برای سلامت جسم و روح
فواید درمانی ترکیب سیر و عسل: اگر هر روز صبح، یک قاشق عسل و سیر بخورید….
۵ بهترین فواید درمانی ترکیب محلب و عسل برای کاهش دردهای استخوانی و مفصلی
….ترکیب زنجبیل و عسل و لیمو را اگر هر روز به صورت مرتب مصرف کنید