اگر تصمیم به اجتناب از خوردن لکتین دارید، این غذاها را از رژیم غذایی خود حذف کنید. افراد مبتلا به مشکلات گوارشی، آلرژی و سیستم ایمنی ضعیف باید از مصرف غذاهای حاوی لکتین پرهیز کنند. لکتین ها پروتئین و ضد مغذی های هستند که در جذب مواد مغذی اختلال ایجاد کرده و بر سلامتی تاثیر منفی می گذارند. از طرفی غذاهای سرشار از لکتین اختلالات مربوط به روده، اختلالات خود ایمنی و سندرم روده تحریک پذیر را تشدید می کنند. بنابراین، اگر شما نیز نمی توانید لکتین مصرف کنید، با ما در این مطلب از سری مطالب سلامتی خبرنامه همراه باشید تا به حفظ سلامت خود کمک کنید.

غذاهای سرشار از لکتین؛ لکتین ها چیست؟

لکتین ها پروتئین های متصل شونده به کربوهیدرات هستند که تقریبا در تمام غذاها به ویژه حبوبات و غلات یافت می شوند. همچنین به عنوان ضد مغذی نیز شناخته می شوند. به این دلیل که به کربوهیدرات های خاصی متصل می شوند و توانایی بدن برای جذب مواد مغذی ضروری را کاهش می دهند. در حالی که برخی از انواع لکتین ها بدون عوارض جانبی است اما برخی دیگر با خطراتی برای سلامتی همراه است. این ویژگی بستگی به نوع کربوهیدراتی دارد که لکتین خاص به آن متصل می شود.

غذاهای سرشار از لکتین؛ غلات

غلات سرشار از آگلوتینین جوانه گندم (WGA) هستند که نوعی لکتین محسوب می گردد. WGA همچنین در چاودار، جو و برنج نیز یافت می شود. این لکتین با خطرات سلامتی خاصی از جمله افزایش نفوذ پذیری روده “سندرم روده نشت کننده” مرتبط است. در مقابل، مصرف غذاهای حاوی WGA مانند غلات کامل نیز خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری های قلبی عروقی را کاهش می دهد. چنین غذاهایی به کنترل طولانی مدت وزن نیز کمک می کند. با این اوصاف بازهم، تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع لازم است. در هر حال، مصرف متعادل غلات در صورت داشتن کمبود تغذیه ای توصیه می شود. ضمنا می توانید برای راه حلی مناسب تر با دکتر خود مشورت کنید.

حبوبات

حبوبات جزء اصلی بسیاری از رژیم های غذایی را تشکیل می دهد. آن ها حاوی لکتین هایی هستند که گلیکوپروتئین ها را دارا می باشند (پروتئین هایی که زنجیره های قندی به آن ها متصل است). لکتین های حبوبات دارای خواص ضد میکروبی و ضد تومور هستند. با این حال، معاینه بالینی برای اثبات اثربخشی درمانی آن ها مورد نیاز است. باید گفت حبوبات اهلی برخلاف انواع وحشی آن، منبع قابل دسترس و فراوان لکتین هستند.

غذاهای سرشار از لکتین؛ آجیل

تمام مغزها حاوی لکتین هستند، هرچند بادام بیشترین غلظت را دارد. در واقع، بادام دارای محتوای لکتین بالاتری نسبت به بادام زمینی است. غلظت لکتین در منابع گیاهی در حین پخت کاهش می یابد. حتی خیساندن این آجیل ها و دانه ها در آب میزان لکتین آن ها را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد.

نخود

نخود به دلیل محتوای پروتئین بالایی که دارد در میان مردم از محبوبیت خاصی برخوردار است، اما حاوی لکتین هایی در محدوده 1160 تا 1375 HU/g می باشد. لکتین ها سلول های قرمز خون را با چسبیدن محکم به آن ها تخریب می کنند که به نام فعالیت هماگلوتیناسیون یاد می شود.

سیب زمینی

بله، سیب زمینی سرشار از نشاسته است، اما حاوی لکتین (solanum tuberosum agglutinin) نیز می باشد. علاوه بر این، سیب زمینی سفید دارای غلظت لکتین بالاتری نسبت به سیب زمینی شیرین است. غذاهای غنی از لکتین نه تنها منجر به بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و دیابت نوع 1 می شود بلکه سبب مشکلات گوارشی نیز می شود.

غذاهای سرشار از لکتین؛ گندم

غلات کامل، به ویژه گندم، سرشار از لکتین هستند. این لکتین ها به دیواره های موی رگ گلومرولی (سد فیلتراسیون) و لوله های کلیه انسان متصل می شوند و رسوبات مزانژیال IgA (انباشت پروتئین ایمونوگلوبولین A در کلیه) را القا می کنند. که این فرآیند ممکن است سبب ایجاد یا تشدید نفروپاتی (تخریب کلیه) در انسان شود. اما پختن، خیساندن و برشته کردن گندم خشک محتوای لکتین آن را کاهش می دهد.

لوبیا

لوبیا به دلیل محتوای پروتئینی که دارد به طور گسترده مورد مصرف قرار می گیرد. با این حال لوبیا، به ویژه لوبیا آزوکی، حاوی مقادیر قابل توجهی لکتین با خواص مفید و مضر است. فیتوهاماگلوتینین (PHA)، یک لکتین جدا شده از لوبیا آزوکی، دارای خواص ضد ویروسی می باشد. با این حال، برخی از لکتین ها در برابر آنزیم های پروتئولیتیک (که پروتئین را تجزیه می کنند) مقاوم هستند. وارد سیستم گردش خون می شوند و سبب ایجاد خطراتی برای سلامت بدن می شوند.

گوجه فرنگی

گوجه فرنگی غیر نشاسته ای است که حاوی لیکوپن (یک آنتی اکسیدان قوی) می باشد. لیکوپن موجود در گوجه فرنگی از پوست در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت می کند. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که گوجه فرنگی حاوی لکتین است. این لکتین ها به پرزهای روده (برآمدگی های انگشت مانندی که به جذب غذا کمک می کند) متصل شده و در مقابل هضم مقاومت می کنند. اما تا به حال هیچ اثر منفی از این لکتین ها مشاهده نشده است. اما حذف دانه از گوجه فرنگی ممکن است محتوای لکتین آن ها را کاهش دهد.

غذاهای سرشار از لکتین؛ فلفل دلمه ای

تحقیقات نشان می دهد که لکتین های فلفل دلمه ای دارای فعالیت ضد قارچی هستند. تقریبا سبزیجاتی مانند گوجه فرنگی، سیب زمینی و فلفل دلمه ای دارای لکتین هستند. اما اثرات مضر آن تنها در افرادی که با این خوراکی آلرژی دارند مشخص شده است. خوردن فلفل دلمه ای خام ممکن است منجر به بلع زیاد لکتین و نفخ شود.

بادمجان

بادمجان همچنین یک سبزی غنی از لکتین است. این لکتین ها محکم به گلبول های قرمز خون می چسبند (هماگلوتیناسیون گلبول های قرمز). آن ها ممکن است اثرات منفی در افراد حساس نشان دهند و گاهی اوقات می توانند منجر به بروز کهیر و حتی تشدید آن ها شوند.

توجه: خیساندن، جوشاندن یا پختن غذاهای ذکر شده ممکن است محتوای لکتین آن ها را کاهش دهد.

لکتین ها در صورت مصرف زیاد، سبب ایجاد مشکلات جانبی متعددی می شوند. بیایید در بخش زیر در این مورد صحبت کنیم.

عوارض جانبی لکتین ها

تشدید سندرم روده تحریک پذیر

لکتین ها ممکن است از سیستم دفاعی انسان عبور کرده و در سراسر بدن حرکت کنند، و سبب تشدید سندرم روده تحریک پذیر شوند. گاهی اوقات، این مواد ضد مغذی ممکن است سبب التهاب روده شوند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.

تشدید سندرم روده نشتی

هنگامی که لکتین را به مقدار زیاد مصرف کنید، در دیواره روده سوراخ ایجاد می شود. که این امر سبب افزایش نفوذ پذیری روده و تشدید سندرم روده نشتی خواهد شد. سندرم روده نشتی سبب می شود باکتری ها و سموم از جریان خون عبور کنند و خطر ابتلا به بسیاری از عفونت ها و بیماری ها را افزایش دهند.

افزایش دهنده شدت بیماری خود ایمنی

لکتین ها ممکن است با اتصال به بافت انسانی و اجزای میکروبیوم روده، بیماری های خود ایمنی را تشدید کنند. این اتصال سبب تولید آنتی بادی های ضد لکتین شده که منجر به افزایش شدت بیماری های خود ایمنی می شود.

سبب نفخ می شود

حبوبات حاوی بسیاری از اجزای ضد تغذیه مانند لکتین و ساپونین هستند. بنابراین، مصرف منظم آن ها در دوره های طولانی سبب نفخ شکم به خصوص در زنان باردار و شیرده می شود.

منجر به جمع شدن گلبول های قرمز خون می شود

لکتین ها به راحتی می توانند به گلبول های قرمز متصل شوند که سبب آگلوتینه شدن آن ها خواهد شد. با این حال، میزان آگلوتیناسیون تا حد زیادی به بخشی از لکتین های گیاهی که از آن استخراج می شود، بستگی دارد. لکتین ها از دانه های گیاهان خاص بیشترین درصد آگلوتیناسیون اریتروسیت ها (گلبول های قرمز) را ایجاد می کنند. اما پیاز کمترین مقدار آن دارا است.

غذاهای سرشار از لکتین؛ باید گفت

غذاهای سرشار از لکتین می توانند مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر را تشدید کنند. این ماده ضد مغذی همچنین مانع از جذب سایر مواد مغذی مفید می شود. بنابراین، مهم است که مراقب مصرف غذاهای سرشار از لکتین باشید، به خصوص اگر کمبود تغذیه ای دارید. غلات، حبوبات، فلفل دلمه‌ ای و گوجه فرنگی برخی از غذاهای سرشار از لکتین هستند. گفته می شود، فرآیندهای منظم آماده سازی غذا مانند خیساندن، برشته کردن و پختن سطح لکتین را کاهش می دهد. حتی برخی از لکتین ها ممکن است به دلیل خواص ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد توموری طبیعی، برای سلامتی شما مفید باشند. با این حال، افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی یا روده های حساس باید بر میزان مصرف لکتین خود توجه داشته باشند و از افراط در خوردن این غذاها خودداری کنند.