کم خونی به عنوان پایین بودن تعداد گلبول های قرمز تعریف میشود. در یک آزمایش خون معمول، کم خونی به صورت هموگلوبین یا هماتوکریت پایین گزارش می شود. هموگلوبین پروتئین اصلی در گلبولهای قرمز شما است که اکسیژن را حمل و آن را به سراسر بدن شما می رساند. اگر کم خونی داشته باشید، سطح هموگلوبین شما نیز پایین خواهد بود. و اگر بیش از اندازه پایین باشد، ممکن است بافت ها یا اندام های شما اکسیژن کافی دریافت نکنند. علائم کم خونی – مانند خستگی یا تنگی نفس – به این دلیل اتفاق می‌افتد که اندامهای شما آنچه را که برای عملکرد نرمال نیاز دارند، دریافت نمی‌کنند.
۱. رنگ پریده شدن پوست
از نخستین و شایعترین علائم کم خونی، رنگ پریدگی پوست است. رنگ پریدگی پوست وضعیتی است که در آن، رنگ پوست در مقایسه با حالت طبیعی آن به شکلی غیر معمول روشن میشود. از آنجا که رنگ پریدگی معمولا به دلیل پایین آمدن جریان خون یا کاهش میزان گلبولهای قرمز خون ایجاد میشود، شکی وجود ندارد که کم خونی حاد علت اصلی بروز رنگ پریدگی است.
۲. خستگی کلی بدن
نشانه دیگر ابتلا به بیماری کم خونی باشد، خستگی عمومی بدن است. در واقع، این وضعیت نیز یکی از شایعترین مواردی است که هنگام ابتلا به کم خونی می‌تواند رخ دهد. با اینکه این وضعیت معمولا به خاطر سبک زندگی افراد ایجاد میشود، ولی اگر به طور ناگهانی و بدون دلیل مشخص دچار خستگی شده‌اید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، زیرا این وضعیت می‌تواند نشانه‌ای از بروز بیماری‌های خطرناکی نظیر کم خونی باشد.
به منظور ایجاد اطمینان از پیشگیری از خستگی ناگهانی ناشی از کم خونی، لازم است درباره غذا‌های مصرفیتان دقت کنید. باید مواد غذایی سرشار از آهن، اسید فولیک، و ویتامین B12 مصرف کنید؛ و هم زمان، به طور مرتب به انجام فعالیت‌های بدنی بپردازید و عادات سالمی را در زندگی ن‌هادینه کنید.
مطلب مرتبط: ۹ دلیل که همیشه احساس خستگی می کنید
۳. علائم کم خونی؛ زردی
از دیگر علائم ابتلا به کم خونی، بروز زردی (یرقان) است. زردی نوعی اختلال است که معمولا با زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها ظاهر میشود. اساسا، رنگ زرد پوست و چشم‌ها در اثر تولید بیش از اندازهی بیلیروبین در بدن ایجاد میشود؛ بیلیروبین به علت تجزیه گلبولهای قرمز مردهی خون در کبد تشکیل میشود.
به این ترتیب، اگر متوجه شده‌اید به زردی (یرقان) مبتلا هستید، لازم است در اسرع وقت اقدامات درمانی را به عمل آورید، زیرا در موارد شدید این بیماری، جهت کاهش میزان بیلیروبین در بدن به تزریق خون نیاز پیدا میشود. ولی در بیشتر موارد زردی (یرقان) معمولی بدون نیاز به اقدامات درمانی جدی برطرف میشود، و گاهی اوقات پزشک جهت کاهش میزان بیلیروبین اضافی در بدن از نور درمانی استفاده می‌کند.
۴. اختلال انعقاد خون
اختلال انعقاد خون یکی دیگر از علائمی است که می‌تواند بروز بیماری کم خونی باشد. این وضعیت بر نحوهی لخته شدن خون تاثیر میگذارد. هر گاه انسان دچار جراحت میشود، معمولا جهت پیشگیری از خونریزی زیاد و از دست دادن خون، در ناحیهی مجروح بدن، خون از حالت مایع به جامد تبدیل میشود و به اصطلاح لخته میشود. اختلال انعقاد خون هنگامی رخ می‌دهد که بدن فرد به اندازهی کافی دارای پروتئینی به نام فاکتور انعقادی و سلول‌های خونی به نام پلاکت نباشد.
بنابراین، اگر متوجه شدید خونریزی‌تان با سرعت کافی بند نمی‌آید و لخته نمی‌شود، باید درمان‌های لازم را انجام دهید، زیرا این وضعیت می‌تواند به از دست دادن مقدار زیادی خون منجر شود، و بدون شک باعث بروز بیماری کم خونی و سایر مشکلات خطرناک سلامتی میشود.
۵. سیاه یا خونی بودن مدفوع
از دیگر علائم کم خونی می‌توان به مشاهده مدفوع سیاه یا خونی هنگام اجابت مزاج اشاره کرد. مدفوع سیاه یا خونی نشان می‌دهد داخل مجاری گوارشی فرد خونریزی وجود دارد، و این خود نشانه‌ای از وجود بیماری‌های جدی و خطرناک است.
از این رو، اگر هنگام اجابت مزاج شاهد مدفوع سیاه یا خونی هستید، باید فورا به پزشک مراجعه کنید، از دست دادن خون هنگام اجابت مزاج می‌تواند به بیماری کم خونی منجر شود. چنانچه فرد بیمار دچار مدفوع سیاه و بیماری کم خونی باشد، لازم است در اسرع وقت تحت تزریق خون قرار گیرد تا میزان گلبولهای قرمز از دست رفت‌هاش جبران شود.
به منظور پیشگیری از ایجاد مدفوع سیاه یا خونی، لازم است مقدار زیادی مایعات مصرف کنید و در طول روز به اندازهی کافی به بدنتان آبرسانی کنید. هم‌چنین لازم است از مصرف کافی فیبر به صورت مرتب در طول روز اطمینان حاصل کنید.
۶. فشار خون پایین
نشانه دیگری که ممکن است در اثر ابتلا به کم خونی در بدن بروز کند، فشار خون پایین است. آدم‌ها ممکن است در اثر افت ناگهانی فشار خونشان دچار وضعیتی شوند که به آن فشار خون پایین گفته میشود. افت ناگهانی فشار خون معمولا به دلیل از دست رفتن خون زیاد ناشی از جراحت، بارداری، یا بروز عفونت در جریان خون رخ می‌دهد.
به این ترتیب، چنانچه به هر دلیل خون زیادی از دست داده‌اید، و هم‌چنین علائمی نظیر سرگیجه، خستگی ناگهانی، تاری دید، حالت تهوع، و از دست دادن هوشیاری را در خود مشاهده می‌کنید، باید در اسرع وقت به انجام اقدامات درمانی مناسب بپردازید، زیرا احتمالا به تزریق خون نیاز داشته باشید. هرگاه احساس می‌کنید دچار فشار خون پایین شده‌اید، به خاطر بسپارید آبرسانی به بدن همواره، و به ویژه در این شرایط، از اهمیت بالایی برخوردار است.
۷. علائم کم خونی؛ بالا بودن فشار خون
دیگر نشانه‌ای که ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به کم خونی باشد، فشار خون بالا است. جدای از فشار خون پایین، فشار خون بالا نیز یکی دیگر از علائم شایع بیماری کم خونی به شمار می‌رود. این وضعیت بسیار خطرناک است، زیرا به طور کلی هیچ علامتی ندارد و تشخیص اینکه آیا به فشار خون بالا مبتلا شده‌اید یا خیر، غیر ممکن است؛ و اگر این وضعیت درمان نشود، احتمال ابتلایتان به وضعیت‌های خطرناکتری از قبیل سکتهی مغزی، سکتهی قلبی، و سایر بیماری‌های قلبی و عروقی بیشتر میشود.
۸. کم‌خونی فقر آهن
از جمله دیگر علائمی که می‌توانند نشانه‌ای برای کم خونی به شمار بروند، می‌توان به کم‌خونی فقر آهن اشاره کرد. کم‌خونی فقر آهن معمولا هنگامی رخ می‌دهد که بدنتان به اندازهی کافی آهن در اختیار نداشته باشد؛ این مسئله به کاهش تولید گلبولهای قرمز خون در بدن منجر میشود. علت‌های بسیاری برای ایجاد این وضعیت وجود دارد. علل شایع بروز کم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
الف. مصرف ناکافی آهن
ب. از دست دادن خون در اثر قاعدگی و بارداری
پ. عدم توانایی بدن در جذب آهن
ت. خونریزی داخلی به علت وجود پولیپ در روده‌ها و سرطان رودهی بزرگ
از آنجایی که این وضعیت معمولا در زنان باردار رخ می‌دهد، بنابراین، همهی زنان باید به طور مرتب تحت معاینهی پزشک قرار بگیرند؛ زیرا این بیماری برای سلامتی زنان در دورهی بارداری بسیار خطرناک است و می‌تواند باعث تاخیر در رشد کودک شود. از این رو، جهت پیشگیری از این وضعیت، لازم است طبق دوز‌های تجویزی از جانب پزشک، مکمل‌های آهن مصرف شود.
۹. کمبود اسید فولیک
از دیگر علائم کم خونی اشاره کنند، کمبود اسید فولیک است. این وضعیت که کاملا مشابهی کم خونی فقر آهن به شمار می‌رود، هنگامی رخ می‌دهد که بدن به دلیل وجود مقدار کافی اسید فولیک، با کاهش تولید گلبولهای قرمز خون مواجه شود. اساسا، اسید فولیک از طریق تعریق و ادرار از بدن خارج میشود.
شایعترین علت بروز کمبود اسید فولیک را می‌توان سوء تغذی‌های دانست که حاصل رژیم غذایی فاقد ویتامین‌های ضروری است. جهت پیشگیری از کمبود اسید فولیک باید از مکمل‌های اسید فولیک و هم‌چنین مواد غذایی حاوی مقدار زیادی اسید فولیک از قبیل پرتقال، لوبیا چیتی، و اسفناج استفاده کنید.
۱۰. تپش قلب
علامت دیگری که می‌تواند نشانه‌ای از بروز کم خونی باشد، تپش قلب است. تپش قلب وضعیتی است که در آن احساس می‌کنید ضربان قلبتان سریع شده است یا قلبتان شدید می‌تپد. به طور خلاصه باید گفت، هنگام بروز تپش قلب احساس می‌کنید ضربان قلبتان دارای ریتم غیر طبیعی است. علت‌های فراوانی برای بروز تپش قلب وجود دارد، و معمولا این وضعیت بدون نیاز به درمان‌های خاص بر طرف میشود.
هرچند این وضعیت به طور کلی خطرناک نیست، ولی به این نکته دقت کنید که وجود تپش قلب به صورت مرتب می‌تواند نشانه‌ای از وضعیت‌های خطرناکی نظیر کم خونی باشد. بنابراین، لازم است در مواجهه با این وضعیت اقدام ویژ‌های به عمل آورد.
۱۱. کم‌خونی مگالوبلاستیک
علامت دیگری که می‌تواند نشاندهنده ابتلا به بیماری کم خونی باشد، کم‌خونی مگالوبلاستیک است. کم‌خونی مگالوبلاستیک نوعی بیماری است که در آن، دو ماده غذایی کلیدی که مسئول تولید گلبولهای قرمز خون هستند، در بدن به اندازه کافی وجود ندارند. مواد مغذی مسئول تولید گلبولهای قرمز خون ویتامین B12 و اسید فولیک هستند، و هنگامی که بدن به اندازهي کافی از این دو ماده در اختیار نداشته باشد، گلبولهای قرمز خون نمی‌توانند تقسیم شوند و گلبولهای جدید بسازند.
بنابراین، چنانچه به کم‌خونی مگالوبلاستیک مبتلا شده‌اید، مهمترین کاری که در حقیقت می‌توانید انجام دهید، مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین B12 و اسید فولیک است. با مصرف تخم مرغ، گوشت قرمز، گوشت مرغ، شیر، و غلات صبحانهی غنی شده می‌توانید ویتامین B12، و هم‌چنین با مصرف پرتقال، لوبیا چیتی، اسفناج، و بادام زمینی می‌توانید اسید فولیک مورد نیاز بدنتان را تامین کنید.
۱۲. کولیت زخمی
از دیگر علائم کم خونی در بدن باشند، ابتلا به کولیت زخمی است. کولیت زخمی نوعی بیماری الت‌هابی روده است که هنگامی رخ می‌دهد که دیواره رودهی بزرگ و رکتوم ملتهب شوند. این الت‌هاب باعث میشود حرکات روده و محتویات آن به سرعت انجام شود، و از این رو، این وضعیت باعث تشکیل زخم‌هایی می‌ٔشود که منجر به خونریزی و ترشح مخاط میشوند. این زخم‌ها بدون تردید به کم خونی منجر خواهند شد.
بنابراین، اگر احساس می‌کنید دچار علائم کولیت زخمی از قبیل مدفوع خونی، اسهال، تب، و درد مقعد شده‌اید، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید.
۱۳. شوک کم حجمی خون
مورد دیگری که می‌تواند نشانه بروز بیماری کم خونی باشد، شوک کم حجمی خون است. شوک کم حجمی خون وضعیتی است که هنگامی رخ می‌دهد که بدن بیش از ۲۰ درصد از خون یا مایعات خود را از دست بدهد. این وضعیت بی تردید باعث میشود قلب تواناییاش را در پمپاژ خون کافی به بخش‌های مختلف بدن دست بدهد؛ بنابراین، این وضعیت می‌تواند بسیار خطرناک و مهلک باشد. از دست دادن ناگهانی خون و مایعات بدن ممکن است به علت وضعیت‌های مختلفی ایجاد شود؛ از جمله،
الف. ابتلای طولانی مدت به اسهال
ب. تعریق بیش از اندازه
پ. استفراغ بیش از اندازه
ت. خونریزی داخلی از اندامهای شکمی
ث. خونریزی از جراحات و زخم‌های شدید ناشی از تصادفات
ج. خونریزی ناشی از بارداری
در واقع تا وقتی علائم این شوک ظاهر نشوند، تشخیص کم حجمی خون دشوار است. علائم این وضعیت شامل مدفوع خونی، استفراغ خونی، تند شدن ضربان قلب، رنگ پریدگی پوست، ضعیف شدن نبض، و از دست دادن هوشیاری هستند. بنابراین، چنانچه به این علائم مبتلا هستید، باید فورا کمک‌های درمانی دریافت کنید، زیرا به احتمال زیاد از طریق تزریق وریدی به دریافت مایعات و محصولات خونی نظیر پلاسمای خون، پلاکت خون، و گلبولهای قرمز خون نیاز داشته باشید.
۱۴. علائم کم خونی؛ کم‌خونی پرنیسیوز
از جمله دیگر علائمی که می‌تواند نشاندهندهی بروز کم خونی باشد، کم خونی پرنیسیوز یا کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 است. کم خونی پرنیسیوز وضعیتی است که در آن، بدن نمی‌تواند به اندازهی کافی ویتامین B12 جذب کند. از آنجا که روند پیشرفت این بیماری بسیار آهسته است، تشخیص آن نیز بسیار دشوار است؛ از این رو، اگر علائم کم خونی را در خود مشاهده کرد‌هاید، عاقلانه است که در اسرع وقت جهت تشخیص این وضعیت به پزشک مراجعه کنید.
شیوه‌های فراوانی برای درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 وجود دارند، ولی رایجترین روش درمانی از جانب پزشک معالج، تزریق ویتامین B12 خواهد بود. علاوه بر آن، لازم است با مصرف مواد غذایی از قبیل گوشت قرمز، گوشت ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی، و آجیل و سویای غنی شده میزان ویتامین B12 مصرفیتان را افزایش دهید.
افزودن دیدگاه