وقفه تنفسی در خواب یا آپنه خواب یک اختلال خواب بالقوه جدی است که در آن تنفس به طور مکرر متوقف و شروع میشود. اگر با صدای بلند خروپف میکنید و حتی بعد از یک خواب کامل شبانه احساس خستگی میکنید، ممکن است گرفتار آپنه شده باشید.
انواع اصلی آپنه خواب عبارتند از:
آپنه انسدادی خواب، شکل رایجتری است که در هنگام شل شدن عضلات گلو، رخ میدهد.
آپنه مرکزی خواب، زمانی رخ میدهد که مغز سیگنالهای مناسبی را به عضلات کنترل کننده تنفس ارسال نمیکند.
سندرم آپنه خواب پیچیده، زمانی رخ می دهد که فردی هم آپنه انسدادی خواب و هم آپنه مرکزی خواب داشته باشد.
اگر فکر میکنید ممکن است آپنه داشته باشید، به پزشک خود مراجعه کنید. درمان علائم شما را کاهش میدهد و ممکن است به جلوگیری از مشکلات قلبی و سایر عوارض کمک کند.
علائم
علائم و نشانههای آپنه انسدادی و آپنه مرکزی خواب شبیه یکدیگر هستند و گاهی اوقات تشخیص نوع آپنه شما را دشوار میکند. شایعترین علائم و نشانههای آپنه انسدادی و مرکزی خواب عبارتند از:
خروپف با صدای بلند.
توقف تنفس یا تنفس نامنظم در طول خواب که توسط شخص دیگری گزارش میشود.
نفس نفس زدن در هنگام خواب.
بیدار شدن با دهان خشک.
سردرد صبحگاهی.
مشکل در خواب رفتن (بیخوابی)
خواب آلودگی بیش از حد در طول روز (هیپرخوابی)
مشکل در تمرکز کردن در هنگام بیداری
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
خروپف با صدای بلند میتواند نشاندهنده یک مشکل جدی باشد، اما همه کسانی که آپنه دارند خروپف نمیکنند. اگر علائم یا علائم آپنه را دارید با پزشک خود صحبت کنید. با پزشک خود در مورد هر مشکل خوابی که شما را خسته، خوابآلود و … می کند، مشورت کنید.
علل
آپنه انسدادی خواب
زمانی اتفاق میافتد که ماهیچههای پشت گلو شل میشوند. این ماهیچهها از کام نرم، لوزهها، دیوارههای جانبی گلو و زبان حمایت میکنند.
هنگامی که ماهیچهها شل میشوند به هنگام تنفس راه هوایی شما باریک یا بسته میشود. شما نمیتوانید هوای کافی دریافت کنید و این امر سطح اکسیژن خون را کاهش میدهد. مغز شما ناتوانی شما در تنفس را حس میکند و برای مدت کوتاهی شما را از خواب بیدار میکند تا بتوانید راه هوایی خود را دوباره باز کنید. این بیداری معمولا آنقدر کوتاه است که شما آن را به خاطر نمیآورید. بد نیست نشانههای نامافی بودن اکسیژن در خون تان را نیز بدانید.
ممکن است خرخر کنید، احساس خفگی کنید و یا درست نتوانید نفس بکشید. این الگو میتواند پنج تا 30 بار یا بیشتر در هر ساعت، در تمام شب تکرار شود. و توانایی شما برای رسیدن به مراحل عمیق و آرام خواب را مختل کند.
آپنه مرکزی خواب
این شکل از آپنه زمانی رخ میدهد که مغز شما قادر به انتقال سیگنال به عضلات تنفسی شما نیست. این بدان معنی است که برای مدت کوتاهی هیچ تلاشی برای نفس کشیدن نمیکنید. ممکن است با تنگی نفس بیدار شوید یا به سختی بخوابید.
عوامل خطر
آپنه میتواند هر کسی، حتی کودکان را تحت تاثیر قرار دهد. اما برخی موارد، خطر بروز این اختلال را در افراد افزایش میدهند.
آپنه انسدادی خواب
عواملی که خطر ابتلا به این نوع آپنه را افزایش میدهند عبارتند از:
– اضافه وزن. چاقی خطر آپنه را تا حد زیادی افزایش میدهد. رسوبات چربی در اطراف راه هوایی فوقانی میتواند مانع تنفس شما شود.
– سایز دور گردن. افرادی که گردن ضخیمتری دارند ممکن است راههای هوایی باریکتری داشته باشند.
– راه هوایی باریک. ممکن است یک گلو باریک را به ارث برده باشید. لوزهها یا آدنوئیدها نیز میتوانند بزرگ شده و راه هوایی را مسدود کنند، به ویژه در کودکان.
– جنسیت. مردان دو تا سه برابر بیشتر از زنان در معرض ابتلا به آپنه خواب هستند. با این حال، اگر زنان اضافه وزن داشته باشند، خطر ابتلا به این بیماری را افزایش میدهند. همچنین به نظر میرسد که خطر ابتلا زنان، پس از یائسگی افزایش مییابد.
– افزایش سن. آپنه به طور قابل توجهی بیشتر در افراد مسن رخ میدهد.
– سابقه خانوادگی.
– استفاده از الکل و یا آرام بخش. این مواد ماهیچههای گلو را شل میکنند و آپنه انسدادی خواب را بدتر کند.
– سیگار کشیدن. احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب در افراد سیگاری سه برابر بیشتر از افرادی است که هرگز سیگار نکشیدهاند. سیگار کشیدن میتواند میزان التهاب و احتباس مایعات را در راه هوایی فوقانی افزایش دهد.
– گرفتگی بینی. اگر در تنفس از طریق بینی مشکل دارید، چه به دلیل یک مشکل آناتومیکی یا آلرژی، احتمال ابتلا به آپنه انسدادی خواب بیشتر است.
– نارسایی احتقانی قلب، فشار خون بالا، دیابت نوع دو و بیماری پارکینسون برخی از اختلالاتی هستند که ممکن است خطر آپنه انسدادی خواب را افزایش دهند. سندرم تخمدان پلی کیستیک، اختلالات هورمونی، سکته قبلی و بیماریهای ریوی مزمن مانند آسم نیز میتوانند خطر را افزایش دهند.
چرا فشار خون را قاتل خاموش مینامند؟
آپنه مرکزی خواب
عوامل خطر برای این نوع آپنه عبارتند از:
افراد میانسال و مسن بیشتر در معرض خطر آپنه مرکزی خواب هستند.
آپنه مرکزی خواب در مردان بیشتر از زنان است.
ابتلا به نارسایی احتقانی قلب، خطر را افزایش میدهد.
داروهای مخدر، به ویژه داروهای طولانی اثر مانند متادون، خطر آپنه مرکزی خواب را افزایش میدهند.
داشتن سکته مغزی خطر ابتلا به آپنه مرکزی یا آپنه خواب مرکزی اورژانسی تحت درمان را افزایش میدهد.
عوارض
عوارض آپنه میتواند شامل موارد زیر باشد:
– بیداری های مکرر مرتبط با آپنه، خواب طبیعی و ترمیمی را غیرممکن میکند و خواب آلودگی شدید، خستگی و تحریکپذیری در طول روز را مختل میسازد.
– در تمرکز دچار مشکل میشوید و ممکن است در محل کار، تماشای تلویزیون یا حتی هنگام رانندگی به خواب بروید. افراد مبتلا به آپنه در معرض خطر تصادفات وسایل نقلیه موتوری هستند.
– تندخویی، بد خلقی یا افسردگی از جمله عوارض دیگر آپنه است. کودکان و نوجوانان مبتلا به آپنه ممکن است در مدرسه عملکرد ضعیفی داشته باشند یا مشکلات رفتاری داشته باشند.
– افت ناگهانی سطح اکسیژن خون که در حین آپنه رخ میدهد، فشار خون را افزایش میدهد. سیستم قلبی عروقی تحت فشار قرار میگیرد. داشتن آپنه انسدادی خواب، ابتلا به فشار خون بالا (فشار خون) را افزایش می دهد.
– ممکن است خطر حمله قلبی مکرر، سکته مغزی و ضربان قلب غیرطبیعی مانند فیبریلاسیون دهلیزی را افزایش دهد. اگر بیماری قلبی دارید، دورههای متعدد کاهش اکسیژن خون (هیپوکسی یا هیپوکسمی) میتواند منجر به مرگ ناگهانی در اثر ضربان قلب نامنظم شود.
– ابتلا به وقفه انسدادی یا آپنه، خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش میدهد.
– بروز اختلال سندرم متابولیک. این اختلال که شامل فشار خون بالا، سطوح غیرطبیعی کلسترول، قند خون بالا و افزایش دور کمر است، با خطر بالاتر بیماری قلبی مرتبط است.
– افراد مبتلا به آپنه ممکن است بعد از جراحی بزرگ دچار عوارض بیشتری شوند، زیرا مستعد مشکلات تنفسی هستند، به خصوص زمانی که به پشت دراز میکشند. قبل از انجام عمل جراحی، در مورد آپنه خود و نحوه درمان آن به پزشک خود بگویید.
– افراد مبتلا به آپنه ممکن است علائم بیماری کبد چرب غیر الکلی پیدا کنند.
– خروپف به خاطر این اختلال میتواند هر کسی را که در نزدیکی شما میخوابد از استراحت خوب باز دارد.