نویسنده: فرنگیس نجیب الله
نشر شده در: گندهارا
دوشنبه – ماه گذشته طالبان که یک ایست بازرسی امنیتی استراتژیک مهم را در نزدیکی مرز افغانستان با تاجیکستان تصرف کردند، یک ملیشه تاجیک را موظف کردند تا پرچم طالبان را در این مکان برافراشته کند.
یک شاهد عینیِ برافراشتن پرچم و منابع دیگر به رادیو آزادی گفتند که این تروریست با نام مستعار مهدی ارسلون گروهی از جنگجویان تاجیکستان را تحت فرماندهی خود دارد.
به گفته این منابع که به دلیل نگرانی‌های امنیتی شخصی خواستند ناشناس بمانند، طالبان همچنین مسئولیت امنیت در ۵ ولسوالی را که طالبان در ماه‌های اخیر در نزدیکی مرز تاجیکستان تصرف کرده‌اند، بر عهده ارسلون و گروه او گذاشتند.
این ولسوالی‌ها عبارتند از کوف آب، خواهان، میمی، نوسی و شکی – همه از ولایت بدخشان افغانستان.
در افغانستان، ارسلون و دیگر ملیشه‌های تاجیک به عنوان “طالبان تاجیک” شناخته می‌شوند. اما در حقیقت آنها اعضای جماعت انصارالله هستند که به عنوان یک گروه تروریستی در تاجیکستان ممنوع است.
جماعت انصارالله – که به انصارالله یا انصورلو نیز معروف است – یک دهه پیش و با هدف نهایی سرنگونی دولت دوشنبه، توسط یک فرمانده سرکش سابق اپوزیسیون تاجیک شکل گرفت.
بر اساس منابع متعدد در تاجیکستان، نام اصلی مهدی ارسلون محمد شریفوف است. شریفوف 25 ساله در روستای شربگیون در شرق دره رشت تاجیکستان متولد شد.
یک افسر مرزبانی تاجیکستان به رادیو آزادی گفت مطابق با اطلاعاتی که حدود دو سال پیش دریافت کرده‌اند، آن طرف مرز گروهی از جنگجویان تاجیک به سرپرستی شریفوف در کنار طالبان می‌جنگند. اما تعداد آنها مشخص نیست.
این افسر ادعا کرد که ارسلون اکنون “مسئول” امنیت در پنج ولسوالی هم مرز با تاجیکستان است که هم اکنون تحت کنترل طالبان هستند. این مقام به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد زیرا مجاز به صحبت با رسانه‌ها نبود.
وی همچنین گفت که ارسلون حدود 200 جنگجوی تاجیک را به طالبان “معرفی” کرده است. تصور می‌شود که آنها در حملات طالبان در ولایت بدخشان در ماه‌های گذشته شرکت کرده‌اند، جایی که این گروه شورشی مناطق وسیعی را به تصرف خود درآورده است.
جنگجویان تاجیک در بدخشان در نوامبر 2020 توجه مقامات افغان را به خود جلب کردند، یعنی زمانی که یک سری ویدیو در رسانه‌های اجتماعی ظاهر شد که نشان می‌داد شورشیان مردانی را با لباس ارتش افغانستان به طرز وحشیانه‌ای می‌کشند. برخی از آنها مشخصا با لهجه تاجیکی صحبت می‌کردند. ظاهراً این ویدئو سقوط ولسوالی میمه را به دست طالبان نشان می‌داد.
مقامات در تاجیکستان دست کم 10 تن از شورشیان را به عنوان شهروندان تاجیکستان شناسایی کردند. مقامات وزارت داخله تاجیکستان تأیید کردند که شریفوف در میان این گروه بوده است.
قادر صفا، ولسوال درواز افغانستان، به رادیو آزادی گفت که اعضای انصارالله در جنگ افغانستان برای حمایت از طالبان فعال هستند.
وی گفت: “چندین نفر از آنها در جنگ در منطقه ما کشته شدند و ما توانستیم هویت آنها را شناسایی کنیم. آنها با زنان محلی ازدواج کرده بودند.”
صفا همچنین مدعی شد که انصارالله جنگجویانی را از تاجیکستان به خدمت می‌گیرد: “ما در بهار مطلع شدیم که ۹ تبعه تاجیک از طریق راشون و شغنان تاجیکستان وارد افغانستان شده‌اند. آنها به طالبان پیوستند. در زمستان و بهار، جنگجویان جدید زیادی از تاجیکستان آمدند.”
وی افزود که دیپلمات‌های تاجیک در کابل از فعالیت‌های انصارالله در افغانستان مطلع شده‌اند.
انصارالله در سال 2010 توسط امرالدین تبراف ایجاد شد؛ وی در جریان جنگ داخلی تاجیکستان در سال‌های 1992-1997 فرمانده میدانی نیروهای اسلامی ضد دولت بود. تبراف، معروف به ملا امرالدین، در سال 2015 توسط نیروهای دولتی افغانستان کشته شد.
اعضای انصارالله، اساسا، جنگجویان سابق اپوزیسیون تاجیکستان بودند که از پذیرش توافقنامه صلح ۱۹۹۷ بین دولت دوشنبه و مخالفان تحت رهبری اسلامگرایان خودداری کردند.
یک نسل به اصطلاح جدید – فرزندان و بستگان اعضای اولیه و طرفداران آن – از آن زمان به این گروه پیوسته‌اند.
انصارالله از زمان تأسیس، با دیگر گروه‌های ملیشه در افغانستان و پاکستان از جمله جنبش اسلامی ازبکستان، القاعده و طالبان ارتباط داشته است.
در سال 2019، دو پسر تبراف توسط نیروهای تحت رهبری آمریکا در افغانستان بازداشت و به تاجیکستان تحویل داده شدند.
آنها در آگست 2019، پس از محکومیت به سازماندهی یک گروه جنایتکار، تلاش برای سرنگونی دولت و داشتن سلاح غیرقانونی به حبس‌های طولانی مدت محکوم شدند.
طالبان ادعاها را رد می‌کند
نمایندگان طالبان ادعاهای پیوستن اتباع تاجیکستان به صفوف خود را در افغانستان رد می‌کنند.
ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان به رادیو آزادی گفت که طالبان طرفدار روابط خوب با تاجیکستان هستند و به هیچ گروهی در افغانستان اجازه حمله به این کشور را نمی‌دهند.
مجاهد حتی ادعا کرد که طالبان در هفته‌های اخیر مانع شلیک جنگنجویان خود به سمت سربازان ارتش افغانستان که به تاجیکستان فرار می‌کنند شده است زیرا نمی‌خواست گلوله‌ها در تاجیکستان فرود بیاید.
اما ساکنان روستاهای تاجیک در نزدیکی مرز داستان دیگری را روایت می‌کنند.
امیرجون امام علی زاده، یکی از ساکنان منطقه پنجی پویون، در 24 جون به رادیو آزادی گفت که گلوله‌های سرگردان از آن طرف مرز بر فراز آسمان پرواز می‌کردند.
طی دو ماه گذشته صدها سرباز افغان به تاجیکستان گریخته‌اند. تعدادی از آنها زخمی بوده، تحت درمان قرار گرفتند و صدها نفر بعداً توسط تاجیکستان به کابل برگردانده شدند.
صحبت‌های سخنگوی طالبان درباره گزارش‌هایی که نشان می‌دهد طالبان شهروندان مسلح تاجیک را در مناطقی در نزدیکی مرز تاجیکستان مستقر کرده‌اند، مبهم و نامعلوم بود.
مجاهد گفت: “این موضوع باید بررسی شود. ما آن را بررسی خواهیم کرد. ما اخیراً این مناطق را تحت کنترل خود درآورده‌ایم و به اتباع خارجی اجازه نمی‌دهیم از نام ما استفاده کنند. اگر آنها را پیدا کنیم، از کشورمان اخراج‌شان خواهیم کرد. ”
تردید در دوشنبه
اما مقامات تاجیک به وعده‌های طالبان اعتقادی ندارند.
رئیس جمهور امام علی رحمان دستور استقرار 20،000 سرباز اضافی را در مرز با افغانستان صادر کرد. تاجیکستان همچنین یک رزمایش نظامی سراسری را با حضور حدود 230،000 سرباز انجام داد.
دوشنبه همچنین از متحد خود، روسیه، برای دفاع از مرزهای جنوبی خود کمک گرفت.
یک مقام دولت تاجیکستان که خواست ناشناس بماند، گفت: “در واقع، تا کنون هیچ اقدام خصمانه‌ای از سوی طالبان علیه تاجیکستان انجام نشده است. طالبان گفته است که به تاجیکستان آسیب نمی‌رساند. ”
همین مقام افزود: “اما ما از روی تجربیات خود می‌دانیم که انصارالله – که در حال حاضر به طالبان خدمت می‌کند – بارها موضع و اهداف خود را تغییر داده است. هیچ کس نمی‌تواند تضمین کند که در آینده انصارالله به طالبان پشت یا به تاجیکستان حمله نخواهد کرد. ”
به گفته منابع در تاجیکستان، شریفوف معروف به ارسلون حدود هفت سال پیش به انصارالله پیوست.
گفته می‌شود پدر وی، میرخواجه، از همکاران بنیانگذار انصارالله تبراف بود که او هم اهل منطقه نورآباد است.
مقامات می‌گویند که میرخواجه و پسر بزرگش توسط نیروهای امنیتی تاجیکستان در حمله سال 2011 علیه ملیشه‌های محلی در رشت کشته شدند.
در این عملیات عبدالله رحیمف رهبر ملیشه‌های محلی، معروف به ملاعبدالله، هدف قرار گرفت و کشته شد.
شریفوف راه پدر و برادر بزرگتر خود را دنبال کرد. یک منبع رسمی شریفوف را “خطرناک و بی رحم” توصیف کرد.
همین منبع به رادیو آزادی گفت: “طبق اطلاعاتی که ما به دست آوردیم، او می‌تواند بمب‌های خانگی بسازد، می‌تواند انواع مختلف سلاح را استفاده کند، و گروه‌های مسلح را در طول عملیات هدایت می‌کند. او در چندین حمله طالبان در بدخشان افغانستان شرکت کرده است.”
در روستای شربگیون در نورآباد، افراد زیادی خانواده شریفوف را به یاد می‌آورند.
مدیر مکتب محلی – که تنها نام کوچک خود، امینجون، را گفت – به رادیو آزادی گفت که میرخواجه به شش فرزندش اجازه نمی‌داد به مکتب بروند. آنها در عوض آموزش دینی می‌دیدند.
فرزندان میرخواجه پس از مرگ او بود که به مکاتب عادی رفتند.
به گفته امینجون، شریفوف به خاطر سنش در کلاس هفتم پذیرفته شد، با وجود اینکه قبلاً در مکاتب دولتی تحصیل نکرده بود.
او پس از فارغ التحصیلی در سال 2015، از روستا ناپدید شد و دیگر هیچکس در نورآباد او را ندید.
مادر شریفوف، ذوالقده یونوسووا، به رادیو آزادی گفت که پسرش در سال 2015 به عنوان کارگر مهاجر به روسیه رفته است.
شش ماه بعد، شریفوف تلفنی به مادرش گفت که در جنگلی مشغول کار شده که سرویس تلفن همراه در آن وجود ندارد.
یونوسووا گفت: “او به من گفت که نگران نشوم اگر مدتی تماس نگرفت. نزدیک به هفت ماه گذشت و من نگران نبودم زیرا تصور می‌کردم وقتی کارش در جنگل تمام شد با من تماس می‌گیرد.”
او به رادیو آزادی گفت: “سپس، مقامات [تاجیک] به خانه من آمدند و گفتند که پسرم به من دروغ گفته و به افغانستان رفته است.”
یونسووا گفت که آخرین بار در 20 جولای با پسرش صحبت کرده است. وی گفت که پسرش در افغانستان، در نزدیکی مرز تاجیکستان مستقر است.
رادیو آزادی همچنین با یکی از دوستان سابق شریفوف صحبت کرد. این دوست ادعا کرده که شریفوف سعی داشته او را متقاعد کند که به “جهاد” در افغانستان بپیوندد. مرد تاجیکی به دلایل امنیتی خواست نامش فاش نشود.
این مرد گفت که او اولین بار زمانی که شریفوف در روسیه کار می‌کرد، با او ملاقات کرد و حدودا تا دو ماه پیش در واتس اپ در تماس بودند.
“اوایل به حرف‌های او گوش می‌دادم. او به من می‌گفت که جهاد در افغانستان ادامه دارد و من باید به جهاد بپیوندم. ”
این مرد افزود: “من به او گفتم كه [ملیشه‌های تاجیك] اشتباه می‌كنند و زندگی خود را برای منافع دیگران تلف می‌كنند. ما بحث کردیم و او من را در واتس اپ بلاک کرد.”
افزودن دیدگاه