نویسنده: لین او’ دانل
نشر شده در: فارین پالیسی
بامیان، افغانستان – به نظر می‌رسد مقابله با پیشروی شرورانه طالبان در ارتفاعات دورافتاده مرکزی کشور در جریان است، جایی که ساکنان مسلح برای دفاع از خود و دارایی خود در برابر حملات شورشیان به نیروهای امنیتی پیوسته‌اند.
غالب موفقیت‌های اولیه در مقاومت و دفع شورشیان در ولسوالی‌ّهایی بوده است که به هزاره‌جات معروف است، بخشی از افغانستان در غرب و جنوب غربی کابل که اقلیت هزاره در آن غالب هستند، از جمله ولایت بامیان. بامیان به دلیل مجسمه‌های بودای 1500 ساله مشهور است که ماه‌ها قبل از حملات 11 سپتامبر و حمله بعدی ایالات متحده توسط طالبان تخریب شد. محمد طاهر زهیر، والی ولایت بامیان گفت، ولسوالی‌هایی که در ولایات غور، سمنگان، دایکندی و غزنی به دست جنگجویان طالب تصرف شده‌اند، در هفته گذشته به دست دولت بازگردانده شده‌اند. وی گفت که دو ولسوالی در بامیان – سیغان و کهمرد – نیز بازپس گرفته شده‌اند.
به گفته زهیر و رهبران ملیشه‌ها و پلیس در خط مقدم، تلاش مشترک پولیس و ملیشه‌های محلی، شورشیان را به فاصله بیش از 60 مایلیِ ولسوالی‌های اطراف شهر بامیان، مرکز ولایت، عقب راند. این پیروزی‌ها می‌تواند باعث تقویت روحیه مورد نیاز در یک زمان حساس در نبرد برای مهار سونامی طالبان شود که به کشور آسیب وارد کرده‌اند. در ماه‌های اخیر، شورشیان ولسوالی‌ها و نقاط مرزی را تصرف کرده، شهرها را محاصره کرده‌اند، در تأمین سوخت و غذا اختلال ایجاد کرده‌اند، پشتیبانی لجستیکی ارتش را قطع کرده و واحدهای پلیس و ارتش افغانستان را مجبور به عقب نشینی و تسلیم کرده‌اند.
ظهور ملیشه‌های محلی مسلح یک کلید اصلی بوده است. از آنجایی که به نظر می‌رسد نیروهای مسلح ملی در گرمای حملات طالبان ذوب می‌شوند، شهروندان ناامید و خسته در سراسر کشور به دفاع از خود متوسل شده‌اند. با مشاهده ارزش توان تیراندازی بیشتر، سرویس مخفی دولت، ریاست عمومی امنیت ملی، نیروهای “خیزش” را تأمین و مسلح کرد‌اند. وزارت دفاع نیز ممکن است نقش کم رنگی داشته باشد.
موفقیت‌ها در بامیان و مناطق اطراف آن – همراه با تغییر در راس وزارت دفاع با انتصاب جنرال بسم الله خان محمدی، فرمانده سابق اتحاد شمال با تجربه مبارزه با طالبان به عنوان وزیر – اکنون به عنوان یک نقطه چرخش احتمالی در جنگ دیده می‌شود.
عنایت نجفی زاده، بنیانگذار انستیتوی مطالعات جنگ و صلح، اتاق فکر مستقر در کابل، گفت: “در بیشتر جاها، نیروهای خیزش مردمی برای دولت نمی‌جنگند، بلکه برای خودشان می‌جنگند، زیرا حکومت ضعیف کابل در طول سال‌ها، یاری رسان آنها نبوده است.”
“همه اسلحه‌ای برای دفاع از خود دارند. آنها به محض تماس وزارت دفاع آماده جنگ شدند. همه آنها با طالبان می‌جنگند. در مکان‌هایی که نیروهای افغان همراه با نیروهای خیزش مردمی جنگیده‌اند، ظفری برای طالبان وجود ندارد. ”
اما بدون حضور ارتش در بامیان، ملیشه‌های شهروند، نقشی ضروری یافته‌اند. با شروع حمله طالبان به هزاره‌جات در هفته اول ماه جولای، چندین هزار خانواده از شهر بامیان گریخته بودند. هزاره‌ها از ترس تکرار کشتارهای جمعی گذشته توسط طالبان، وسایل خود را جمع کردند و به کوهستان رفتند.
در روستای غندک، که با موتر بیش از یک ساعت فاصله از بامیان دارد، افسران پلیس بیرون ویرانه‌های پایگاه خود می‌نشینند و به یاد می‌آوردند که دستور عقب نشینی در برابر حمله طالبان به آنها صادر شد زیرا شورشیان مواضع ملیشه‌های اطراف را محاصره کرده، ارسال تجهیزات را قطع و پس از چهار روز نبرد، آنها را مجبور به تسلیم کرده بودند.
به گفته فرمانده پایگاه، بسم الله شهیدانی، نیروی 18 نفره قویِ او به مدت سه روز نزدیک روستای دوآب عقب نشینی کردند. شهیدانی گفت که آنها قبل از بازگشت به غندک برای دفع شورشیان که 50 نفر بودند، استراحت کرده و دوباره مسلح شدند. مقر بالای تپه آنها توسط آرپی‌جی مورد اصابت قرار گرفت و به آتش کشیده و یک افسر کشته شد. افراد مسلح طالبان پایگاه پایین را غارت و تخریب کردند. تمام اسباب و اثاثیه این ساختمان‌های بتونی، مهمات، غذا و تختخواب‌ها غارت شدند. در یک اتاق، نشانه‌هایی وجود دارد که شورشیان بمب دست ساز ساخته‌اند.
شهیدانی گفت که بازگشت زهیر به عنوان والی که یک هفته پیش رخ داد، رهبری مورد نیاز را فراهم کرده بود، در جایی که قبل از آن هیچ استراتژی وجود نداشت و فقط عقب نشینی رخ می‌داد.
پیشروی طالبان در سراسر کشور پس از اول ماه می، آخرین مهلت خروج نیروهای آمریکایی و بین المللی که توسط رئیس جمهور پیشین ایالات متحده، دونالد ترامپ، در توافق با شورشیان تعیین شده بود، سرعت گرفت. اکنون رئیس جمهور آمریكا جو بایدن به این توافقنامه پایبند است، هرچند گفته است كه حضور نظامی‌آمریكا در 31 آگست پایان می‌یابد. از آن زمان، ارتش افغانستان که ضعف رهبری دارد به طالبان اجازه داده است كه پرچم سفید خود را در بیش از یك سوم 400 ولسوالی این كشور برافراشته كنند.
بازگشت طالبان به ویژه برای هزاره‌ها که حدود 15 درصد از جمعیت افغانستان را تشکیل می‌دهند، آزار دهنده است. بسیاری معتقدند که این قومیت به عنوان شیعه در کشوری که اکثریت آن اهل تسنن هستند از نظر اقتصادی به حاشیه رانده شده‌اند. آنها مورد حملات منظم و وحشیانه جمعی قرار می‌گیرند – از جمله حملاتی که در ماه جون منجر به کشته شدن 10 کارگر پاکسازی مین، تعداد زیادی دختر در یک مکتب در ماه می، زنان باردار و نوزاد در یک زایشگاه که یک سال قبل رخ داد و تظاهرات کنندگان علیه تبعیض در سال 2016.
در بامیان و ولایت میدان وردک در مجاورت آن، هزاره‌ها و تاجیک‌ها می‌گویند که طالبانِ پیروز حقوق مدنی، انسانی و زنان را از بین می‌برد؛ دختران را از مکتب دور و زنان را به خانه‌های خود محصور می‌کند. و به طور کلی پیشرفت‌های حاصل شده در 20 سال گذشته را تباه کرده، به نابودی می‌کشاند.
زهیر، والی این ولایت، گفت: “انگیزه خیزش در اینجا از یک ترس کاملا واقعی ناشی می‌شود. مردم اینجا می‌دانند که در 20 سال گذشته چه چیزهایی به دست آورده‌اند و نمی‌توانند حملات به هزاره‌ها را در سال‌ها و ماه‌های اخیر فراموش کنند. دشوار است فکر کنیم که اگر طالبان دوباره کنترل این منطقه را به دست بگیرند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؛ حجم نقض حقوق بشر قابل تصور نیست. صد در صد درست است که بگوییم برای هزاره‌ها، این جنگ به معنای واقعی کلمه، یک جنگ میانِ مرگ و زندگی است. ”
به گفته زهیر، اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان و امرالله صالح معاون اول رئیس جمهور، رویکرد بامیان را به عنوان ” نمونه خوبی از آغاز شکست طالبان ” ستودند.
محمد ابراهیم نظری، رئیس عملیات پولیس این ولایت، گفت که رویکرد بامیان، با توجه به عدم حضور ارتش، متکی به ملیشه‌هایی است که برای گشت زنی در مرزهای ولایات همجوار با پلیس نظامی کار می‌کنند. تا کنون، آنها موفق بوده‌اند، افراد مسلح طالبان را عقب رانده و به خانواده‌ها اجازه داده‌اند که با موتر خود که مملو از ملحفه و سایر وسایل خانه است، به شهر بامیان برگردند، زیرا معتقدند که اکنون در امان هستند.
زهیر گفت: “یک چرخش 180 درجه وجود دارد که از همین جا آغاز می‌شود.”
افزودن دیدگاه