همزمان با روز جهانی زبان مادری کمیسیون مستقل حقوق بشر اعلام کرده که با توجه به وضعیت جنگی، فقر و پایینبودن سطح سواد زبانهای بومی افغانستان در وضعیت دشوار قرار دارند.
کمیسیون حقوق بشر امروز یکشنبه (3حوت) در اعلامیه ای برای حفظ تنوع و بهبود زبانهای بومی، میراثها و سرمایههای فرهنگی کشور، از دولت خواستار طرح و اجرای برنامههای نتیجهبخش شده است.
کمیسیون حقوق بشر تاکید کرده که زبانهای پامیری و اویغوری با خطر جدی روبرو اند و نیز دسترسی به آموزش معیاری به زبان مادری برای بسیاری از گروهها دشوار است.
این کمیسیون افزوده که وزارت معارف باید متنهای درسی را با تامین این هدف، برای تمام گویندگان زبانهای کشور تهیه و دسترسپذیر کند.
براساس اعلامیه کمیسیون حقوق بشر سازمان علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) برای حفظ تنوع زبانی و فرهنگی، ۲۱ فبروری را روز جهانی زبان مادری اعلام کرده و قانون اساسی افغانستان نیز با اعلام پشتو و دری بهمثابه زبانهای رسمی دولت، زبان مناطقی را که اکثریت در آنها به آن تکلم میکنند به عنوان زبان سوم رسمی دانسته است.
زبان های بومی افغانستان
در افغانستان در حال حاضر بیش از ۳۰ زبان بومی وجود دارد که بیشترین آنها در تنها سطح خانواده و روستا ها خلاصه شده است.
براساس گزارش ها زبانها، مانند زبانهای مغولی و ترکی که در گذشته در افغانستان وجود داشته است تقریبا به کلی نابود شده و گویشوران آنها در حال حاضر به زبانهای دیگر سخن می گویند.
پیش از این گزارش شده بود زبانهای پامیری در بدخشان و اویغوری در لوگر از شمار زبانهای در معرض خطر قرار دارند.
شماری از باشندگان افغانستان که به زبان های غیر از فارسی، پشتو و ازبیکی سخن می گویند مدعی اند که نصاب درسی مکاتب آنان تا صنف هفتم به زبان خودشان در دسترس اطفال آنان قرار دارند و بالاتر از آن اطفال آنان باید به زبان های فارسی، پشتو و یا ازبیکی به درس هایشان ادامه دهند.
در همین حال وزارت معارف نیز امروز با نشر اعلامیه به مناسبت روز زبان مادری گفته است که در مطابقت با قانون اساسی و اعلامیه جهانی زبان مادری نصاب تعلیمی را با رعایت حفظ و تقویت تمام زبانهای مروج در کشور، از جمله زبانهای ملی دری و پشتو و زبانهای سوم رسمی اوزبیکی، ترکمنی، بلوچی، پشه یی، نورستانی، گجری، شغنانی، و واخانی تألیف و به دسترس دانش آموزان قرار داده است.