پارلمان یا شورای ملی افغانستان متشکل از دو مجلس/شورا می‌باشد: مجلس نمایندگان/ولسی جرگه و مجلس سنا/مشرانو جرگه. اعضای مجلس نمایندگان انتخابی است که با رأی مستقیم شهروندان بر اساس سهمیه‌ی ولایت‌ها انتخاب می‌شوند. بر اساس حکمِ قانون اساسی «دوره کار ولسی جرگه/مجلس نمایندگان به تاریخ اول سرطان سال پنجم، بعداز اعلان نتایج انتخابات انتخابات به پایان می‌رسد و شورای جدید به کار آغاز می‌کند.» انتخابات پارلمان دور هفدهم، بعداز سه سال و شش ماه تأخیر به دلایل ناامنی، پیشنهاد احزاب سیاسی برای تغییر نظام انتخابات و ثبت نام رأی‌دهندگان، در روز 28 میزان 1397 همزمان در تمام ولایات افغانستان به استثنای ولایات غزنی و قندهار برگزار شد. چرا که مسئله ولایت غزنی همچنان جنجالی باقی ما و تمام طرح‌های که در این رابطه مطرح شده بود، کارآیی نداشت. طرح سه حوزه‌ای نمودنِ ولایت غزنی خلاف قانون اساسی و همین‌طور چالش برانگیز بود، چرا که در آن‌صورت انتخاب نمانیدگان زن از این ولایت با چالش روبه‌رو می‌شد. در مورد ولایت قندهار، اما تأخیر یک هفته‌ای به این دلیل بود که در همان روزها جنرال عبدالرارق اچکزی، قومندان امنیه این ولایت ترور شده بود.
شرایط کاندیداتوری در انتخابات شورای ملی شاملِ داشتنِ تابعیت افغانستان یا حداقل 10 سال قبل از تاریخ کاندیدا شدن یا تعیین شدن تابعیت دولت افغانستان را کسب کرده باشد، عدم محکومیت به خاطر ارتکاب جرایم ضد بشری و سایر جرایم، عدم حرمان از حقوق مدنی و داشتنِ حداقل 25 سال سن می‌باشد. اسناد و سوابق اعضای شورای ملی توسط کمیسیون مستقل انتخابات بررسی و بازنگری می‌شود. تعداد مجموعی نمایندگان شورای ملی افغانستان حداکثر ۲۵۰ نماینده می‌باشند ، که از این تعداد، حد اقل ۲۷ درصد از کرسی‌های پارلمان باید به زنان اختصاص یابد. در مجموع ۲۴۹ نماینده بین 34 ولایت بر اساس جمعیت تقسیم شده است، ۱۰ نماینده دیگر به کوچی‌ها به‌طور ویژه اختصاص یافته و 1 نماینده برای اقلیت سیک و هندو باوران افغانستان درنظر گرفته شده است.
انتخابات پارلمانی دور هفدهم، پس از 3 سال تأخیر، در روزهای 28 و 29 میزان 1397، به استثنایی ولایت‌های غزنی و قندهار، در 32 ولایت افغانستان به شمول حوزه مستقل کوچی‌ها برگزار شد. بر اساس آمارِ کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، حدودِ 8 میلیون و 800 هزار نفر از افغان‌های واجدالشرایط برای شرکت در انتخابات ثبت نام کرده بودند که از آن جمله نزدیک به سه میلیون رای‌دهنده در روز اول به ۲۵۵۸ نامزد انتخابات پارلمانی رأی دادند. با آنکه قرار بود روند رای‌گیری در سراسر افغانستان ساعت هفت صبح آغاز شود، اما برخی از مراکز رای‌گیری با تأخیر باز شد و در حدودِ 8 درصد مراکز رأی‌گیری دیگر نیز بسته ماند. دلایلی که باعث مسدود ماندنِ برخی از مراکز رأی‌گیری شد، عبارت از عدم حضور کارمندان و ناظران در مرکز، نرسیدن مواد انتخاباتی، مشکل استفاده از دستگاه بایومتریک و تهدیدهای امنیتی بوده است. در پایان روز اول رأی‌گیری کمیسیون انتخابات اعلام نمود، در مراکزی که به هر دلیلی بسته مانده، روز ۲۹ میزان نیز انتخابات برگزار خواهد شد. بنابراین، روز 29 میزان نیز در بسیاری از حوزه‌های که روز قبل مسدود بود، انتخابات برگزار شد.
با توجه به موارد فوق این گزارش تحقیقی رسانه دیجیتال خبرنامه بر اساس روش ترکیبی کتابخانه‌ای و میدانی در باره مجلس نمایندگان هفدهم تهیه شده است. برای این‌که یک تصویر کُلی از مجلس نمایندگان دور هفدهم ارائه نماییم، در بخش اول نگاهی اجمالی به پارلمان داشته‌ایم؛ در این بخش با مرور جایگاه پارلمان در قانون اساسی، صلاحیت‌ها و در مجموع جایگاه آن را در رابطه با حکومت و همین‌طور پروسه انتخابات پارلمانی دور هفدهم را به بررسی گرفته‌ایم. در بخش دوم یافته‌های تحقیق را در نمودارها توضیح داده‌ایم و بخش سوم نمودارهای هر یک از اقوام را که در مجلس دور هفدهم نماینده دارند، با شاخص‌هایی همچون قومیت، تحصیلات، پیشینه کاری، شرایط سنی و نسبت نمایندگان به ولایاتی که انتخاب شده‌اند، به بررسی گرفته‌ایم.
در این گزارش تحقیقی به جز ۲۰ نماینده با دیگر نمایندگان مصاحبه شده و جزئیات مصاحبه‌ها قبلاً در قالب گزارش‌های جداگانه در «خبرنامه» منتشر شده است. بقیه معلومات نیز از به صورت غیرمستقیم و از منابع دیگر قابل دسترسی جمعآوری شده است. بنابراین، از درون مصاحبه‌ها، معلوماتی که در شاخص‌های این تحقیق لازم بود، بیرون کشیده شده و در یک دیتابیس قرار گرفته و سپس از طریق ترسیم نمودارها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. در بعضی موارد که معلومات مورد نیاز به دست نیامده و ما هم برای گردآوری آن تلاش کردیم اما موفق نشدیم، آن مورد را در یک کتگوری به نام «فاقد معلومات» قرار داده‌ایم. در این تحقیق از روش مختلط کمی و کیفی استفاده شده است.
برای دریافت نسخه کامل این گزارش در قالب PDF اینجا کلیک کنید.
افزودن دیدگاه