در حالی که موارد ابتلا به کرونا ویروس در جهان در حال افزایش است، تعداد موارد جدید در چین به طور قابلتوجهی کاهش یافتهاست. این روند سایرین را برانگیخته تا برای سر درآوردن از شیوهی کنترول بیماری چشم به پکن بدوزند.
در روزهای اخیر، تعداد موارد ابتلا به کرونا ویروس در چین از حدود ۲۰۰۰ تن در کمتر از سه هفته قبل به زیر 100 تن رسیدهاست. روز دوشنبه، کمیسیون بهداشت ملی چین 40 مورد ابتلای جدید را گزارش کرد، یعنی کمترین رقم ابتلای روزانه از زمانی که شیوع این بیماری در جنوری اعلام شد. مطابق با آمار رسمی، موارد ابتلای جدید در باقی چین، و خارج از استان هوبی که نقطهی شروع بیماری بود، تقریباً به طور کامل متوقف شدهاست.
واکنش چین نسبت به این ویروس عبارت بود از اعمال سختگیرانهی فاصلهگیری اجتماعی، تعطیلی و کنترول آمد و شد در ووهان و مناطق اطراف آن به مدت بیش از یک ماه، نظارت گسترده بر شهروندان، روشهای مختلف مجازات و پاداش برای تشویقِ پیروی شهروندان از این اقدامات و استفاده از رسانههای اجتماعی برای کنترول رفت و آمدهای مردم.
جزئیات تعطیلی شهرها و نظارت بر آمد و شد
در تاریخ ۲۳ جنوری، ووهان و ۱۵ شهر دیگر در استان هوبی تحت قرنطینهی سنگین قرار گرفتند. کارکنان خدمات درمانی از همه جای چین برای کمک به این مناطق منتقل شدند و در طول فقط یک هفته، دو بیمارستان برای مراقبت از تعداد روزافزون بیماران کووید-۱۹ ساخته شد.
تعطیلی این مناطق بیش از ۵۰ میلیون تن را تحت تاثیر قرار داد. سیستم حمل و نقل عمومی از جمله بس، قطارها و پروازها تعطیل شدند. در ووهان، فرودگاه، ایستگاه قطار و مترو بسته شد و هیچ کس بدون اجازه نمیتوانست از شهر خارج شود.
کمی بعد، کارخانهها، ادارات و مکاتب نیز بسته شدند. و مقامات از پلتفرمهای رسانههای اجتماعی و اپلیکیشنها برای تحت نظر داشتن حرکات مردم استفاده کردند، به این ترتیب که روی سیستم موبایلهای مردم چراغهای عبور و مرورِ سبز، رد و قرمز قرار داده شد تا مسئولین بدانند که آیا این کاربر اجازهی عبور از نگهبانان را در ایستگاههای قطار و سایر ایستهای بازرسی دارد یا خیر.
این اقدامات سختگیرانه به نظر میرسند، اما واقعا تاثیرگذار بودهاند.
یکی از موثرترین اقدامات چین تشویق مردم به کار کردن از خانه و دورکاری بود. به علاوه، تعطیلی مکتبها و ممانعت از گردهماییها نیز بسیار موثر بودهاست.
نقش مردم چین در کنترول کرونا ویروس
در میان سختگیریها و تلاشهای دولت چین برای کنترول ویروس کرونا، نقش همکاری شهروندان این کشور را نباید نادیده گرفت. آنها دستورات بهداشتی را اعم از شستن دستها و استفاده از ژل به خوبی رعایت و از تردد بدون دلیل و غیرضروری اجتناب کردهاند. به علاوه، به طور جدی از اعمال فشار بیش از اندازه بر سیستمهای درمانی پرهیز کردهاند. این ترکیب سیاستهای بالا به پایین و تعهد پایین به بالا از مردم عادی تاثیر بسزایی در مبارزه با ویروس کرونا (Corona) داشتهاست.
و حالا چین، کمترین نرخ ابتلا به این ویروس را از ماه دسامبر دارد به حدی که حتی تعداد مبتلایان جدید این کشور پایینتر از ۱۵ کشور دیگر است.
تحسینها و انتقادها
تلاشها و اقدامات چین از سوی سازمان بهداشت جهانی تحسین شدهاست. این سازمان ماه گذشته در گزارشی اعلام کرد که “رویکرد جسورانهی چین،” روند پیشرفت یک بیماری مرگبار را که به سرعت سرایت میکرد” تغییر دادهاست. سازمان بهداشت جهانی افزود: “چین در مواجهه با ویروسی ناشناخته، احتمالاً موفقیتآمیزترین، هوشمندانهترین و جسورانهترین عملکرد را برای مهار یک بیماری همهگیر در طول تاریخ داشتهاست.”
کارشناسان میگویند بزرگترین عامل مؤثر در مهار این ویروس در چین استفادهی تهاجمی از قرنطینه است. در ووهان، مقامات استادیومها و سایر ساختمانها را به مراکز قرنطینهی جمعی تبدیل کردند و بیش از دهها بیمارستان موقت برای بیمارانی که علائم خفیف این بیماری را داشتند، فراهم کردند.
تحلیلگران سیاسی میگویند رهبران ارشد چین احتمالاً از هرگونه مهار موفقیتآمیز شیوع بیماری استفاده میکنند تا سیستم بالا به پایین خود را نشان بدهند، سیستمی که تحت ریاستجمهوری این کشور، شی جین پینگ، به طور فزایندهای مستبد شدهاست.
با این حال، برخی از شهروندان چینی بر این باورند که همان سیستمی که امکان قرنطینهسازی و نظارت گسترده را فراهم کردهاست، مقصر بودهاست، به ویژه در مراحل اولیه شیوع بیماری، زیرا مانعِ شفافیت و واکنش سریع در سطح منطقه شد. منتقدین میگویند، در صورتی که دولت از همان ابتدای شیوع بیماری واکنش سریعتر و شفافتری از خود نشان میداد، اغلب اقدامات شدتآمیز قابل پیشگیری بودند.
کارشناسان بهداشت عمومی نیز هشدار میدهند که جنبههای شدیدِ رویکردی که چین اتخاذ کرد، شایستهی تقلید و دنبالهروی نیست. بروس آیلوارد، که ماه گذشته یک کار تحقیقاتی را در چین را بر عهده داشت، نسبت به انتشار گزارش ستایشآمیز WHO ابراز نگرانی کرد و گفت: غالب کشورها برای اجرای همان شکل از اقدامات مورد استفاده در چین به لحاظ فکری و ابزار پزشکی آمادگی ندارند.
آیلوارد و WHO گفتند که موثرترین اقدامات چین عبارت بودهاند از “نظارت بسیار پیشگیرانه” برای تشخیص موارد مبتلا، آزمایش گسترده و جداسازی فوری بیماران، ردیابی دقیق و قرنطینه ارتباطات نزدیک و “سطح بسیار بالای درک مردم چین” نسبت به این اقدامات و پذیرفتن آنها.
منتقدین همچنین به قابل اعتماد بودن دادههای رسمی از سوی دولت تردید دارند، دولتی که اطلاعات را در مورد این ویروس سرکوب کرد، و حتی دست به مجازات کسانی زد که در ماه دسمبر دیگران را در مورد شیوع ویروسی شبیه به سارس مطلع میکردند. واقعیت این است که مقامات چین تا ماه جنوری از شیوع این ویروس پرده برنداشتند، یعنی تا هفتهها پس از آنکه کرونا شناسایی شده و شروع به گسترش کرده بود.
مقامات چین در مورد اعلام زودهنگام این پیروزی محتاطانه عمل میکنند به خصوص که مردم کم کم به کارهایشان برمیگردند و ولایات این کشور برای باز شدن مکاتب آماده میشوند. چن یین، معاون کمیته دولت مرکزی برای کنترول شیوع کرونا ویروس روز یکشنبه گفت: «ما نمیتوانیم کورکورانه خوشبین باشیم. بنابراین باید همچنان محتاط و هوشیار بمانیم.»