زلمی خلیلزاد به کابل آمدهاست، اما براس اساس برخی از گزارش ها رییسجمهور غنی با او تا کنون ملاقات نکرده. به نقل از رسانهها، غنی به امرالله صالح گفته است که با خلیلزاد ملاقات نماید. بعداز امضای توافقنامهی صلح آمریکا و طالبان که یک بخش عمده آن مسئله رهایی زندانیان طالبان است، رییسجمهور غنی، در واکنش به این مسئله گفت که حکومت افغانستان تعهدی بر رهایی زندانیان طالبان ندارد.
انتخابات و زندانیان
زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان، بعداز امضای توافقنامهی صلح آمریکا با طالبان در قطر، در حالی وارد کابل میشود که بحران انتخابات ریاست جمهوری و بحرانِ رهایی زندانیان طالبان از زندانهای حکومت افغانستان از جمله مسایل داغ به حساب میروند. خلیلزاد اکنون به کابل آمده تا اینبار با مقامات حکومتِ افغانستان و رهبران جهادی – سیاسی روی ترتیب لیست تیم مذاکرهکننده از سوی حکومت افغانستان در مذاکرات بینالافغانی با طالبان که طبق توافقنامه دوحه قرار است پنج روز بعد(10 مارچ) شروع شود، مذاکره نماید. خلیلزاد روز چهارشنبه (14 حوت) در گام اول به قصر سپیدار رفته و با عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی و تیم ثبات و همگرایی دیدار نموده است. در این دیدار روی «راههای تطبیق توافقنامه صلح، مذاکرات بینالافغانی، اعتمادسازی میان طرفها، دستیافتن به صلح دایمی و بحران ناشی از اعلان غیرقانونی و تقلبی نتایج انتخابات ریاست جمهوری» صحبت شدهاست. در این دیدار بسیاری از چهرههای جهادی_سیاسی که معترض به نتیجهی انتخابات ریاست جمهوری به نفع محمداشرف غنی هستند، نیز حضور داشتند.
عصرِ همین روز، خلیلزاد به دیدار حامد کرزی رفته است. خلیلزاد در دیدار با حامد کرزی، برای ترتیب لیست تیم مذاکرهکننده به منظور اشتراک در مذاکرات بین الافغانی و دریافت راهحل برای بحران موجود در افغانستان مشورت کرده و در نتیجه دو طرف ابراز امیدواری نمودهاند. به نظر میرسد مشکل جدی خلیلزاد اینبار نه در مذاکره با طالبان، بلکه در هماهنگی با مقامات و رهبران جهادی_سیاسی در کابل است. باآنکه عبدالله عبدالله از توافقنامهی صلح آمریکا با طالبان استقبال نموده، اما محمداشرف غنی بر این توافقنامه و بهخصوص مسئله رهایی 5000 زندانی طالبان از زندانهای حکومت افغانستان ملاحظات جدی دارد.
پیش شرط مذاکرات بین الافغانی
رییسجمهور غنی شرط گذاشته است که در صورتی رهایی زندانیان طالبان ممکن است که رهبران این گروه از پاکستان خارج شوند. آقای غنی بعداز توافقنامهی صلح آمریکا با طالبان، موضع خود را تغییر داده است. به نظر میرسد که رییسجمهور غنی روندِ صلحی که آمریکاییها با طالبان آن را به پیش میبرند، را در مسئلهی رهایی زندانیان طالبان که بخش عمده این توافقنامه است، برای چند امر به چالش کشیده است. یکی از این مسائل مسئله برندگی آقای غنی در انتخابات است که تا هنوز آمریکایی ها آن را نه تنها تبریک نگفته بلکه در این زمینه اعلام موضع شفاف نیز نکرده اند. از سوی دیگر، به باور برخی از آگاهان، آمریکاییها انتخابات و مسئله ریاست جمهوری غنی را به به چالش کشیده تا از این طریق غنی را در وضعیتی قرار بدهند که نتواند مانع روندِ صلح با طالبان شود.
ردِ درخواست ملاقات خلیلزاد از سوی غنی و به جای آن، سفارش ملاقات خلیلزاد به امرالله صالح نیز به گونهی آشکار بیانگر این است که اولویت محمداشرف غنی تأیید ریاستجمهوری پّرچالشاش از سوی آمریکا است و به گونهی معناداری در همهی امور این اولویت را مطرح میکند. سفارش ملاقات خلیلزاد با صالح می تواند یک معنای واضح داشته باشد، اینکه او در مقام معاون رییس جمهور با نماینده ویژه آمریکا ملاقات میکند. اما خلیلزاد زیرکتر به نظر می رسد. آقای خلیلزاد صبح امروز (15 حوت) در توییتهای متوالی بر تسهیل رهایی زندانیان دو طرف تأکید کرده و در ضمن از افغانها خواسته است که این فرصت پیشآمده را از دست ندهند و صلح را اولویت شان تعیین کنند.
آغاز هفت خان
به نظر میرسد که مشکل اصلی کار زلمی خلیلزاد در روند مذاکرات صلح افغانستان تازه شروع شده است، آنهم در اولین گام با مخالفت های پیهم رییس جمهور غنی. آقای خلیلزاد دقیقاً در زمانی به کابل آمده است که بر اساس زمانبندی در توافقنامه امضا شده صلح، زمان به شدت محدود است؛ چرا که تا پنج روز دیگر زندانیان طالبان بایستی آزاد شوند تا مذاکرات بینالافغانی شروع شود. اما مشکل خلیلزاد تنها مسئله رهایی زندانیان طالبان هم نیست، بلکه مسئله ناهماهنگی جریانهای سیاسی در افغانستان است. بحران انتخابات ریاست جمهوری چنان بر روند صلح سایه افکنده است که تا این بحران حل نشود، شکلگیری یک جریان همسو و دیدگاه واضح و مشترک در رابطه به صلح و مذاکره با طالبان از سوی جمهوری اسلامی افغانستان نیز ناممکن به نظر می رسد. بنابراین، خلیلزاد به کابل آمده است تا در اوج بحران انتخابات ریاست جمهوری و واگرایی جریانهای سیاسی در داخل افغانستان، زمینه ساز تشکیل یک تیم مذاکرهکننده جامع، با دیدگاه واضح و متشکل از همهی گروههای قومی، سیاسی، مدنی، جریانها و طیفهای مختلفِ جامعهی پراکنده افغانستان، و از همه مهمتر طرفهای رقیب در انتخابات 6 میزان گردد. خلیلزاد در چنین شراطی به کابل آمده و به نظر می رسد تمام تلاش خود را به خرج می دهد تا با مقامات حکومت و رهبران جهادی_سیاسی مذاکره کند که روندِ صلح آمریکا با طالبان در هفتهی اول خود به بنبست و ناکامی نیانجامد. با اینهمه، اما دورنمایی مذاکرات بینالافغانی در وضعیت موجود، چندان روشن نیست.