از انتخابات تا مصالحه؛ فضای سیاسی افغانستان در ماه های آینده تا کجا ملتهب می شود (بخش اول)

توسطولی‌الله رحمانی

آبان ۴, ۱۳۹۸ به روز رسانی : بهمن ۲۸, ۱۴۰۲

نتیجه انتخابات و آغاز دوباره گفتگوهای صلح این روزها در صدر مسائل سیاسی افغانستان قرار دارد. مجموع دست اندکاران انتخابات ریاست جمهوری افغانستان منتظر اعلام نتایج اند. با آن که دو تیم رقیب انتخاباتی به رهبری محمد اشرف غنی و عبدالله عبدالله ادعای پیروزی در انتخابات را دارند، اما مشارکت پایین شهروندان در این انتخابات، فشارهای سیاسی و میکانیزم های فنی روی دست گرفته شده برای بهبود شفافیت این روند، کمیسیون انتخابات را واداشته تا فراتر از تقویم انتخاباتی، با دقت بیشتر در این راستا عمل نماید. به این جهت، تا کنون نتیجه انتخابات اعلام نشده و گمانه زنی های نیز مبنی بر کشیده شدن انتخابات به دور دوم، به میان آمده است.

 همزمان با این، زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور مصالحه افغانستان و شماری از بازیگران منطقه ای بار دیگر گفتگوهای را به خاطر از سرگیری مذاکرات صلح آغاز کرده است. نشست غیررسمی خلیلزاد با نمایندگان طالبان در اسلام آباد، حضور او در مسکو و برگزاری نشست چهارجانبه با شرکت نمایندگان چین، روسیه و پاکستان، و آمادگی ها برای برگزاری نشست بین الافغانی در چین همگی بیان کننده از سرگیری تلاش ها در راستای گفتگوها و مذاکرات صلح پنداشته می شود.

با آن که در ظاهر امر انتخابات ریاست جمهوری و مذاکرات صلح دو امر متفاوت و بدون ارتباط پنداشته می شود، اما نشانه ها حاکی از آن است که تحولات جاری در هر دو زمینه به هم گره خورده و به نظر می رسد که در ماه های آینده حکومت موجود در راستای مصالحه نیز به نمایندگی از افغانستان حضور خواهد داشت.

زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور مصالحه افغانستان و شماری از بازیگران منطقه ای بار دیگر گفتگوهای را به خاطر از سرگیری مذاکرات صلح آغاز کرده است
زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور مصالحه افغانستان و شماری از بازیگران منطقه ای بار دیگر گفتگوهای را به خاطر از سرگیری مذاکرات صلح آغاز کرده است

انتخابات در کجا قرار دارد؟

قرار است به زودی کمیسیون انتخابات تاریخ اعلام نتایج اولیه انتخابات ریاست جمهوری را عمومی سازد. در صورتی که کمیسیون قادر به این مهم شده باشد، ابهام در اعلام نتایج از میان برداشته می شود و می توان چشم انداز مشخص تری را از این که روند انتخابات به کدام سو به پیش می رود بدست آورد.

اما در وضعیت موجود، امر مهم این است که پس از حدود سه هفته از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آرای ریخته شده در صندوق ها مشخص شده است. کمیسیون انتخابات پنج شنبه هفته گذشته مجموع آرا در انتخابات شش میزان را 1 میلیون و 9 صد و 32 هزار اعلام داشت. پیش از آن اما اندکی پس از پایان روز رای گیری کمیسیون انتخابات مجموع آرا را نزدیک به 2 میلیون و 7 صد هزار رای اعلام داشته بود. این تفاوت و شفافیت نسبی به جهت استفاده از دستگاه های بایومتریک در روز انتخابات به میان آمده است. علاوه بر این، جامعه بین المللی نیز به صورت مداوم نسبت به برگزاری انتخابات شفاف هشدار و با زبان متفاوت تری در این انتخابات سخن گفته اند؛ اموری که همگی به مشخص شدن نسبی میزان واقعی مشارکت شهروندان منتج شده است.

تا این جای کار اما دست اندکاران داخلی انتخابات به شمول تیم های مطرح با احتیاط و محافظه کاری روند فنی انتخاباتی را مورد تایید قرار داده و همکاران بین المللی افغانستان نیز با رضایت بیشتر اما استرس بر شفافیت و استقلال کمیسیون همراهی کرده است. با آن که نارضایتی جدی نسبت به تعویق اعلام نتایج انتخابات وجود دارد اما با توجه به نکات فوق، به لحاظ فنی رسیدگی به روند انتخابات فارغ از بحران سپری شده است.

پاشنه آشیل این انتخابات

اما اعلام نتایج سوال بزرگی است که به عنوان مسئله بحران زا در انتخابات موجود مطرح بوده و تا کنون اعلام نشده است. با توجه به این که تجربه های تلخ انتخابات های 2018 و 2014 هنوز در اذهان عمومی زنده است، به نظر می رسد، اعلام نتایج انتخابات و مدیریت سیاسی پس از آن پاشنه آشیل این انتخابات بوده و چشم انداز سیاسی افغانستان را در هفته های آینده مبهم و شکننده نشان می دهد.

این شکنندگی از آن جا بیشتر شده که عبدالله عبدالله و تیم قدرتمند سیاسی او که عمدتا از رهبران سنتی افغانستان تشکیل شده ادعای پیروزی دارد و آقای غنی نیز با توجه به حضورش به عنوان رییس جمهور و آمادگی های جدی برای انتخابات از آرای گسترده سخن می گوید و اعلام پیرزوی نموده است. به این جهت، در صورتی که هر یک از آن ها در مرحله اول انتخابات برنده اعلام شود، احتمال عدم پذیرش نتایج از سوی دیگری و آغاز یک بحران سیاسی شبه 2014 به صورت جدی متصور است. فراگیری این بحران در انتخابات فعلی از آن جا بیشتر است که شکاف های اجتماعی و سیاسی در طول پنج سال حکومت وحدت ملی در مقایسه با دو دهه گذشته به اوج خود رسیده و در عین حال رییس جمهور غنی فاقد اجماع سیاسی مورد نیاز برای عبور از بحران های شبیه انتخابات بر اساس اصل اجماع نخبگان و حمایت اکثریت سیاسی است.

اعلام نتایج سوال بزرگی است که به عنوان مسئله بحران زا در انتخابات موجود مطرح بوده و تا کنون اعلام نشده است
اعلام نتایج سوال بزرگی است که به عنوان مسئله بحران زا در انتخابات موجود مطرح بوده و تا کنون اعلام نشده است

تصویر بزرگ انتخابات

با توجه به این که مشارکت شهروندان در انتخابات پایین بوده و انتظارات عمومی را برآورده نکرده و در عین حال گمانه زنی ها مبنی بر این که هیچ یک از کاندیداها نتوانسته اکثریت آرا را بدست آورد، به نظر می رسد انتخابات به دور دوم می رود. برخی از طرف های انتخاباتی که از نزدیک در این روند شامل اند نیز باور دارند که هیچ یک از نامزدان به شمول آقایان عبدالله و غنی نتوانسته اند، در دور اول آرای کافی را برای پیروزی کسب کنند. بر این اساس، در صورتی که انتخابات به دور دوم کشیده شود، مجموعه ای از چالش ها شامل سردی هوا و عدم امکان برگزاری انتخابات در برخی از نقاط کشور، چالش آمادگی های فنی برای برگزاری دور دوم و سوال مشروعیت ادامه کار رهبران حکومت وحدت ملی در جریان آمادگی ها و وقفه فصلی برای دور دوم، متصور است.

همزمان با این، چالش بزرگ دیگر در صورت ادامه کار رهبران حکومت وحدت ملی در حوزه مصالحه و نوع رویکرد رییس جمهور  غنی با آن می باشد که خود داستان دیگری بوده و در ماه های آینده در زمره برجسته ترین مسائل مورد بحث و جنجال برانگیز سیاسی افغانستان جریان خواهد داشت.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *