شام ششم ماه می، زمانیکه شورای عالی انتخابات ترکیه، نتیجه انتخابات شهرداری استانبول را بهدلیل «اعمالی خلاف قانون موثر بر نتیجه انتخابات» باطل و برای انتخابات دور دوم تاریخ تعین کرد، اکرم اماماوغلو نامزد مخالفین حزب حاکم عدالت و توسعه«آک پارتی»، و برنده انتخابات 31ام مارچ، در یک همایش پر جمع و جوش در میان هوادارانش در ختم سخنرانی تاریخی و آتشیناش این جمله را بر زبان آورد؛ «همهچیز خیلی زیبا خواهد شد». از آن ساعت به بعد الی بیست و چهار ساعت این شعار جزء ترند نخستین جهانی در تویتر بود و در یک شب تنها 572هزار تویت با این هشتگ زده شد. اکرم اماماغلو گفت این شعار حرف کودک 14 سالهیی است که برای دیدن او پنج کیلومتر به دنبال اتوبوس حاملش دویده است. این جمله کوتاه درحدی با استقبال شهروندان ترکیه روبرو شد که اکرم اماماغلو آنرا رسمأ به عنوان شعار انتخاباتیاش انتخاب نمودهاست. انتخاباتی که قرار است در23ام ماه جون برای مشخص کردن کرسی شهرداری استانبول برگزار گردد.
چرا انتخاب شهردار استانبول جنجالی شد؟
در انتخابات محلی که به تاریخ 31ام ماه مارچ در سراسر ترکیه برگزار گردید، مخالفین حزب حاکم به ویژه ائتلاف ملت که شامل دو حزب، جمهوریت خلق و حزب خوب میباشند و در یک همسویی اعلام ناشده با بزرگترین حزب طرفدارحقوق کردها، حزب دموکراتیک خلقها، نیزعمل مینمایند، پیروزی کم سابقهیی را در دو دهه اخیر بدست آوردند. نامزدهای این ائتلاف در شهرهای بزرگ و پردرآمدی همچون استانبول، آنکارا، ایزمیر و آنتالیا کاندیدان حزب حاکم را شکست دادند. حزب حاکم شکستش در سایرشهرهای ترکیه را پذیرفت اما نتیجه انتخابات شهرداری استانبول را نپذیرفت و از حق«اعتراض فوقالعاده»اش استفاده نموده و خواهان تجدید انتخابات شهرداری استانبول شد. پیش از لغو انتخابات شهرداری استانبول توسط شورای عالی انتخابات، اکرم اماماوغلو برای 18 روز شهردار استانبول بود.
ابطال نتیجه انتخابات شهرداری استانبول از سوی شورای عالی انتخابات ترکیه به دلیلی آنچه تثیبت «اعمالی خلاف قانون موثر درنتیجه انتخابات» گفته شد با واکنشهای گسترده در داخل و خارج ترکیه روبرو شد. مخالفین آنرا نه یک تصمیم حقوقی و بربنیاد قانون بلکه براساس فشار حکومت میدانند. اما حزب عدالت و توسعه آنرا یک تصمیم درست و بجا در راستای شفافیت افکار عمومی میداند.
استانبول 16 میلیون جمعیت دارد و بودجه مالی شهرداری آن درسال 2019، 23 میلیارد و 800 ملیون لیره میباشد. این رقم بیشتر از بودجه 18وزارت خانه و نیز بیشتر از بودجه پارلمان و نهاد ریاست جمهوری ترکیه است. همچنان بر بنیاد برخی آمارها 45 فیصد عواید کل ترکیه از استانبول بدست میآید. استانبول در درازنای تاریخ بنا برهمین ویژگیهای اقتصادی و سیاسیاش برای احزاب سیاسی و میدانداران رقابتهای سیاسی ترکیه، شهر سرنوشتساز و استراتیژیک بودهاست. در فضای سیاسی ترکیه این تصور وجود دارد که «پیروزی در استانبول، پیروزی در ترکیه است». رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری فعلی ترکیه نیز تجربه یک دوره شهرداری استانبول را در کارنامه دارد. تجربهیی که در هموارسازی راه برای صدارت و ریاست جمهوریاش نقش غیرقابل انکار داشت.
نامزد مخالفین کی است؟
نامزد احزاب عمده مخالف برای انتخابات شهرداری استانبول اکرم اماماوغلو است. اماماوغلو زاده شهرشمالی ترابزون، در ساحل دریای سیاه است که در همسایگی شهر آبایی رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه قرار دارد. خانواده اردوغان از شهر ریزه و خانواده اماماوغلو از شهر ترابزون به استانبول رفتهاند. اکرم اماماوغلو که در خانواده چندفرهنگی و نسبتأ محافظهکار بزرگ شده دو سال در قبرس و سپس تحصیلاتش را در دانشگاه استانبول به پایان رسانده است. اماماوغلو به گفته خودش به دلیل داشتن گرایشاش به «سوسیال دموکراسی» به حزب جمهوریت خلق که موسس آن مصطفی کمال اتاترک-بنیان گزار ترکیه نوین-میباشد، پیوسته و در سال 2008 فعالیت سیاسی خویش را آغاز نموده است. او تا سال 2014 رئیس شعبه حزب جمهوریت خلق در شهرستان بیلیکدوزوی استانبول بوده و در انتخابات محلی آنسال به شهرداری شهرستان بیلیکدوزوی استانبول انتخاب شد.
اکرم اماماوغلو در آغاز نامزدی برای پست شهرداری استانبول چهره ناشناس میان باشندگان استانبول و شهروان ترکیه بود. سه ماه پیش از انتخابات 31 مارچ هنگامیکه اماماوغلو از سوی احزاب عمده مخالف برای شهرداری استانبول نامزد شد، تنها 16 فیصد باشندگان استانبول، که به احتمال قوی بیشترشان ساکنین شهرستان بیلیکدوزو بودهاند، او را میشناختند. اما شیوه متفاوت و مدرن و روش بسیار موفقانه کارزار انتخاباتی و سپس پیروزی او مایه شگفت بسیاریها گردید. بعد از انتخابات 31 مارچ اکرم اماماوغلو به یکی از سرشناسترین و در عین حال محبوبترین چهرههای سیاسی در ترکیه بدل شده است. حساب کاربری او در تویتر یک ماه قبل از انتخابات31 مارچ، تنها 300 هزار تعقیب کننده داشت و حال دو میلیون و 400هزار تعقیب کننده دارد. درخشش پرسرعت و پیروزیاش در انتخابات گذشته شهرداری استانبول باعث شده که بسیاری از ناظران، احزاب و شهروندان مخالف حکومت ترکیه به او به دیدهی امیدبخش همچون فردی بنگرند که میتواند در انتخابات 2023 ریاست جمهوری با رجب طیب اردوغان رقابت نماید.
نامزد حزب حاکم کی است؟
حزب عدالت و توسعه به رهبری رئیس جمهور اردوغان و متحدش، حزب حرکت ملی، در قالب ائتلاف جمهور، مطابق به انتظارها، بنعلی یلدریم، بزرگترین مهره سیاسی فعلیاش را وارد رقابت انتخاباتی برای شهرداری استانبول نمود. بنعلی یلدریم متولد شهر ارزینجان است و پیش از نامزدی تجربه نمایندگی مجلس، وزارت، صدارت، رهبری حزب عدالت و توسعه و در آخرین مورد ریاست پارلمان ترکیه را در زندگی سیاسیاش دارد. او پس از نامزدی از سوی حزبش، برای بدست آوردن شهرداری استانبول از پست کلیدی ریاست پارلمان ترکیه استعفا نمود.
در انتخابات 31 مارچ بنعلی یلدریم با وجود چهره شناختهاش، داشتن حمایت تمام قد رئیس جمهور اردوغان، همراهی حکومت و رسانههای نزدیک به حکومت، بگونهیی شگفتانگیزی از سوی نامزد مخالفان شکست خورد. شکستی که برخی از ناظران آنرا تنها شکست ائتلاف جمهور و حزب برسراقتدار و نامزدش نه، بلکه شکست رئیس جمهور اردوغان میدانند. رئیس جمهور اردوغان که در کارزار انتخاباتی پیش از31 مارچ بهصورت فعالانه به نفع نامزد مورد حمایتش شرکت داشت، بنعلی یلدریم را برای بار دوم از سوی ائتلاف جمهور و حزبش برای شهرداری استانبول نامزد نمودهاست.
همهچیز زیبا خواهدشد
با این حال مخالفین امیدوار و در تلاش اند تا اکرم اماماوغلو با محبوبیتی عجیبی که درماههای اخیر، بویژه پس ازپیروزی و ابطال نتیجه انتخابات 31 مارچ کسب کرده، در انتخابات 23جون نیزبه پیروزی برسد و مسیر برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری 2023 و بدست آوردن قدرت هموار گردد. آنها ادعا دارند اینگونه است که با اجرای اصلاحات، برگشت دموکراسی واقعی، آزادی بیان و حاکمیت حقوق و قانون به ترکیه؛ «همهچیز زیبا خواهدشد».
حزب حاکم عدالت و توسعه که با به دور دوم کشاندن انتخابات شهرداری استانبول، علیالرغم شکست در دور نخست، وارد قمار بزرگ و سرنوشتسازی شده نیز برای دوباره بدست آوردن استانبول، از تمامی تلاشها و امکانات شان استفاده مینمایند.
با این حال دیده شود که تابلوی نتیجه انتخابات شهرداری استانبول در شب 23 جون چیگونه رقم خواهد خورد؟ نتیجهیی که برای همه طرفها بسیار مهم است و نه تنها حیات سیاسی حزب حاکم و احزاب مخالف، که آینده سیاسی ترکیه نیز در گرو اش میباشد.
این مقاله برای خبرنامه نگاشته شده و دیدگاه های که در آن آمده، مختص نویسنده آن میباشد و لزوما بازتاب سیاست نشراتی خبرنامه نیست.