سال 1397 خورشیدی تا چند ساعت دیگر به پایان میرسد. این سال با فراز و فرودهای مهم امنیتی همراه بوده است. آمارهای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نشان میدهد که افغانستان در سال جاری خورشیدی، وضعیت شکننده امنیتی را سپری کرده و در این سال بیشتر از 3هزار غیرنظامی جان باختهاند.
خبرنامه رویدادهای امنیتی در این سال را روایت کرده است:
بیش از 6 هزار عملیات و کشته شدن 650 فرد کلیدی طالبان
مقامهای وزارت داخله افغانستان تاکید دارند که در سال 1397 خورشیدی حدود 6 هزار و 270 عملیات نظامی را برای سرکوب شورشیان در سراسر افغانستان انجام دادهاند.
نصرت رحیمی، سخنگوی این وزارت تاکید دارد که در اثر این عملیاتها، حدود 650 تن از افراد کلیدی طالبان کشته شده است که شامل والیها، فرماندهها و ولسوالهای نام نهاد طالبان میشود. ملا منان، والی نام نهاد طالبان برای ولایت هلمند، مولوی نسیم، والی نام نهاد طالبان در ولایت کاپیسا و پیرآقا، والی خود خوانده پکتیا از جمله افراد کلیدی طالبان هستند که در 1397 توسط حملات نیروهای افغانستان کشته شدند.
آقای رحیمی همچنان تاکید دارد که هسته گروه داعش در این سال در افغانستان از بین برده شد و سه رهبر این گروه بهشمول ابوسعید ارهابی، توسط نیروهای امنیتی حکومت افغانستان مورد هدف قرار گرفته و از بین برده شد.
بر اساس آمارهای وزارت امور داخله افغانستان در سال جاری خورشیدی حدود 15هزار و 674 واقعه جنایی در این کشور رخ داده که حدود 22 هزار و 200 مظنون در ارتکاب این رویدادها گرفتار شدهاند.
به گفتهی مقامهای وزارت داخله افغانستان، گراف جرایم در سال ۱۳۹۷ در مقایسه با سال ۱۳۹۶، 10درصد در مرکز و ۲۵ درصد در سراسر افغانستان کاهش نشان یافته است.
حملات طالبان بر مراکز ولایات
اما در برابر این تحرکات نیروهای امنیتی افغانستان، طالبان نیز به عنوان بزرگترین گروه مخالف مسلح دولت این کشور بیکار ننشسته و دست به حملات تهاجمی گسترده و سنگینی زده است. این حملات همزمان با پیشرفت گفتوگوهای امریکا و طالبان، با شدت بیشتری دنبال شده است. قسمتی از این حملات، تهاجم گسترده بر مراکز ولایاتی چون فراه و غزنی بوده است. علاوه بر این مراکز این دو ولایت، طالبان در سال 1397 حملات گستردهای را برای تصرف مناطق مرکزی و به خصوص ولسوالیهای ارزگان خاص، جاغوری و مالستان به راه انداخت.
1ـ حمله سنگین طالبان به مرکز فراه
در ماه ثور سال 1397، شورشیان طالبان در غرب افغانستان وارد بخشی از شهر فراه، مرکز این ولایت شده و جنگ در داخل این شهر در گرفت. شورشیان طالب حتی در چند کیلومتری ساختمان ولایت این ولایت بهپیش رفتند و با نیروهای امنیتی افغانستان جنگیدند.
در این درگیری که بیشتر از 24 ساعت در شهر فراه ادامه داشت، بیش از ۲۵ تن از نیروهای دولتی جان خود را از دست دادند و ٣٠٠ تن از شورشیان طالبان نیز کشته شدند.
در سال جاری خورشیدی، وضعیت امنیتی ولایت فراه شکننده بوده و طالبان بارها بر بخشهایی از این ولایت حمله کرده و تلفات سنیگی را بر نیروهای امنیتی افغان وارد کرده است.
در ماه قوس سال جاری خورشیدی نیز حملات گستردهای بر شهر فراه و شماری از ولسوالیهای این ولایت شدت گرفت و درگیریهای سنگینی میان نیروهای دولتی و گروه طالبان انجام شد، تا جاییکه مقامهای محلی نگران سقوط این ولایت برای سومین بار بودند.
برخی مقامهای محلی ولایت فراه به خبرنامه تاکید کرده بودند که ولسوالیهای گلستان، بالابلوک و خاک سفید در این درگیری در ماه قوس بهدست طالبان سقوط کرده و همچنان تهدیدهای بلند امنیتی در ده ولسوالی دیگر، به بلندترین سطح رسیده بود. آمارهایی که اعضای شورای ولایتی این ولایت به خبرنامه ارایه کردهاند، طی یک هفته درگیری شدید در این ولایت، بیش از ۱۰۰ سرباز پولیس در درگیری با طالبان جان باختند.
2ـ سقوط غزنی
در ماه اسد سال جاری خورشیدی، طالبان از چندین مسیر بالای مرکز شهر غزنی حمله کرده و این شهر تا پرتگاه سقوط بهدست طالبان بهپیش رفت.
این جنگ که چهار روز ادامه پیدا کرد، پایتخت تمدن فرهنگی جهان اسلام را به مرکز دهشت و وحشت تبدیل کرد و در کوچه پس کوچههای شهر، حمام خون جاری شد.
طالبان علاوه بر تأسیسات دولتی و پاسگاههای امنیتی، اکثر مارکتهای تجاری و مندوی آرد این ولایت را نیز به آتش کشیدند و اموال بیشتر مغازهداران غارت شد. در کنار آن، خدمات مخابراتی در این شهر از پا درآمد و ارتباط با این شهر از طریق خدمات مخابراتی کاملا قطع شد؛ امری که حکومت افغانستان آنرا توجیهی برای اقدام کردنش پس از چهار روز در مورد این شهر عنوان کرد.
طارق شاه بهرامی، وزیر پیشین دفاع افغانستان در روز چهارم این جنگ، تلفات نیروهای امنیتی افغانستان را حدود ۱۰۰ تن و تلفات غیرنظامی را حدود ۲۰ تا ۳۰ تن اعلام کرد.
او همچنان گفت که در جریان این درگیریها، ۱۹۴ تن از جنگجویان طالبان به شمول ۱۲ تن از فرماندهان کلیدی این گروه کشته و ۱۴۷ تن دیگرشان زخمی شدهاند.
3ـ تشدید حملات بر مناطق هزارهها
در اقدامی دیگر از سوی طالبان، در ماه عقرب سال جاری خورشیدی، طالبان ابتدا بر بخشی از ولسوالی ارزگان خاص ولایت ارزگان و پس از آن، ولسوالیهای مالستان و جاغوری ولایت غزنی حمله کردند و تلفات سنگینی را بر مردم غیرنظامی در این ولسوالیها وارد کردند. علاوه بر تلفات سنگین در این ولسوالیها، بیش از ۶۰ درصد از ساکنان این ولسوالیها متواری شدند.
گروه طالبان پیش از حمله بر این دو ولسوالی در ولایت غزنی با ارسال نامههای پیهم به باشندگان این ولسوالیها، گفتهبودند که «یا تسلیم شوید، یا میجنگیم»، اما ساکنان این دو ولسوالی به فرمان این گروه گردن ننهاده بودند.
پس از شش روز درگیری در این ولسوالیها، منابع محلی در غزنی به خبرنامه تایید کردند که در این جنگ ۴۶ غیرنظامی کشته، ۷۰ تن زخمی و بیش از ۳۰۰ خانواده متواری شدهاند.
اما پس از یک هفته جنگ در دو ولسوالی ولایت غزنی و همچنان ارزگان خاص، محمد اشرفغنی، رییس جمهوری افغانستان با صدور حکمی، جنگ ارزگان را جنگ قومی خوانده و گفت که هیأتی برای بررسی این جنگ میفرستد.
این حکم خشم مردم این ولایت را بر انگیخته و صدها تن از باشندگان شهر کابل در اعتراض به عدم رسیدگی و کمک حکومت به مردم این سه ولسوالی، شبهنگام بهسوی ارگ ریاست جمهوری حرکت کرده و خواستار اقدامات فوری حکومت برای رسیدگی به وضعیت امنیتی این ولسوالیها شدند.
این اعتراضات ساعت یازده شب آغاز شده و در دل یک شب بارانی و هوای سرد، در برابر کاخ ریاست جمهوری ادامه یافت. تعداد این معترضان که به صدها تن میرسید، شب را در زیر باران فصل سردِ سال، صبح کردند و به اعتراضشان ادامه دادند.
در ساعت پایانی، این تظاهرات 16 ساعته مورد حمله یک مهاجم انتحاری قرار گرفت. گرچند این حمله دورتر از تجمع تظاهراتکنندگان صورت گرفت، اما به گفته وزارت امورداخله، ۶ تن در این رویداد کشته و ۲۰ تن دیگر زخمی شدند. ساعتی بعد از این حمله، گروه داعش مسوولیت آن را برعهده گرفت.
اما پس از گفتههای آقای غنی و قومیخواندن جنگ ارزگان، عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت افغانستان اعلام کرد این جنگ قومی نیست و طالبان به مردم و نیروهای امنیتی تلفات وارد کرده است. در نهایت، محمد اشرف غنی نیز مجبور شد حرف خود را پس بگیرد و در فرمانی جدید، هیأتی را برای بررسی این حملات توظیف نماید.
ترور جنرال رازق
در ماه میزان سال 1397، جنرال عبدالرازق اچکزی، فرمانده پولیس ولایت قندهار توسط یکی از نفوذیهای گروه طالبان کشته شد.
عبدالرازق بارها از دامهای ترور جان به سلامت برده بود، اما اینبار وقتی از یک جلسه مشترک امنیتی با جنرال میلر، فرمانده آمریکایی نیروهای ناتو و والی قندهار بیرون میشد، توسط یک محافظ والی کشته شد.
در این حمله علاوه بر آقای اچکزی، جنرال عبدالمومن حسینخیل، رییس امنیت ملی این ولایت نیز کشتهشده و زلمی ویسا والی پیشین ولایت قندهار زخم برداشت.
طالبان در خبرنامه خود مسوولیت این ترور را برعهده گرفته و گفتند که محافظ نامبرده از عوامل نفوذیشان بوده است.
بعد از آن، محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان به قندهار سفر کرده و تاکید کرد که توطئه ترور جنرال رازق در پاکستان صورت گرفته است.
جنرال عبدالرازق در سال ۲۰۱۱ توسط حامد کرزی، رئیسجمهور پیشین افغانستان به فرماندهی پولیس قندهار گماشته شد و از آن پس، در مبارزه با طالبان در قندهار، پایتخت امارت اسلامی طالبان موفق عمل کرد. شهر قندهار در سالهای اخیر از امنیت نسبی بالایی برخوردار شده بود. ساحه نفوذ این جنرال قدرتمند حتی به ولایتهای همجوار در جنوب افغانستان نیز میرسید.
دستگیری فرماندهان محلی
حکومت افغانستان در سال جاری خورشیدی شعار مبارزه با افراد مسلح غیرمسوول را نیز سر داد و تلاش کرد، فرماندهان محلی را که به گفتهی آنان از امر حکومت مرکزی، سر باز میزنند، خلع سلاح کنند.
حکومت این کشور در سال جاری خورشیدی، دو تن از فرماندهان محلی از جمله نظامالدین قیصاری و عبدالغنی علیپور را دستگیر کرد که با اعتراضات گسترده مردمی علیه این اقدام حکومت مواجه شد.
افزایش تلفات غیرنظامی
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان میگوید که این کشور در سال 1397، وضعیت شکننده امنیتی را سپری کرده و در این سال بیشتر از 3هزار غیر نظامی جان باختهاند.
بلال صدیقی، سخنگوی این کمیسیون تاکید دارد که: «یافتههای ما نشان میدهد که در اثر منازعه در سال 1397 خورشیدی، بیشتر از 10 هزار و 576 غیرنظامی در افغانستان کشته و زخمی شده است.»
بر اساس آمارهای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، این رقم حدود 12 درصد افزایش را در تلفات غیرنظامیان در اثر منازعه نسبت به سال گذشتهی خورشیدی نشان میدهد.
حملات مرگبار
در سال 1397 حملات گسترده انتحاری نیز در افغانستان رخ داده که تلفات سنگینی از غیرنظامیان این کشور گرفته است. خبرنامه مهمترین حملات مرگبار تروریستی امسال را فهرست کرده است:
ـ حمله انتحاری بر تجمع مردم در نوروز 1397 در شهر کابل (26 کشته و 18 زخمی)
ـ حمله بر اقلیتهای سیگ در شهر جلالآباد (20 کشته و 30 زخمی)
ـ حمله انتحاری در ولسوالی مومند دره ننگرهار (45 کشته و 160 زخمی)
ـ حمله بر باشگاه پهلوانی میوند در غرب کابل (20 کشته و 17 زخمی)
ـ حمله بر مرکز آموزشی موعود در غرب کابل (48 کشته و 68 زخمی)
ـ انفجار در کمپ گرین ویلج در ناحیه نهم شهر کابل ( 4 کشته و 114 زخمی)
ـ حمله بر شرکت ساختمانی در نزدیک میدان هوایی ننگرهار (15 کشته و 10 زخمی)
ـ حمله بر مراسم تجلیل از سالگرد عبدالعلی مزاری در غرب کابل ( 3 کشته و 22 زخمی)