هژده سال پس از حکومت سیاه طالبان در افغانستان، اکنون شاهد جامعه‌ای در این کشور هستیم که از زنان به نیکی یاد می‌کنند و روزی به‌نام “زن” را با کمال افتخار گرامی می‌دارند.
شاید به گفته‌ی خیلی‌ها، تجلیل از روز جهانی زن در افغانستان تاکنون نمادین بوده است، اما به گفته‌ی برخی از زنان افغانستان، چنین تجلیل‌ها و برنامه‌ها نیز برای زنانی که هیچ‌کس حضور آنان را در جامعه نمی‌پذیرفت، به سادگی به دست نیامده و کار بزرگی است.
“زینب عرفانی” یکی از بانوانی است که در سال‌های اخیر به طور منظم در برنامه‌های به مناسبت روز جهانی زن سهم فعالی داشته است. خانم عرفانی یکی از هزاران بانویی است که می‌خواهد از راه برگزاری چنین برنامه‌هایی، به زنان آگاهی دهد تا بتواند برای دست یافتن به حقوق‌شان صدا بلند کنند.
او به عنوان یک زن در جامعه افغانستان، معتقد است که وضعیت زنان در این کشور نگران‌کننده است: “با وجود دست‌آوردهای چشم‌گیر زنان در سال‌های پسا طالبان، اما بازهم این قشر جامعه با چالش‌های فروانی روبرو است؛ خشونت فزیکی، ازوداج‌های اجباری، محروم بودن از تعلیم و تحصیل و ده‌ها چالش دیگری که هم‌چنان گریبان‌گیر زنان این سرزمین است. یکی از نمونه‌های بارز و روشن این وضعیت، برگزاری مراسم‌هایی به مناسبت هشتم مارچ است، که تنها در کابل و چند شهر بزرگ افغانستان خلاصه می‌شود، و این به‌خاطر عدم آگاهی زنان نسبت به حقوق‌شان است که حتی نمی‌تواند از روز زن تجلیل کنند”.
خانم عرفانی معتقد است که زنان افغان، به دلیل وابستگی مالی‌شان به مردان، همواره از عرصه‌های مختلف زندگی از جمله کار و تحصیل نسبت به مردان عقب مانده، و هنوز به مرحله‌ای نرسیده که برای حق‌خواهی صدا بلند کنند.
او نیز مثل صدها خانم دیگر از ظاهر شدن دوباره رژیم طالبان بر صفحه سیاست و نظام افغانستان، هراس دارد.
به باور خانم عرفانی، دست‌آوردهای زنان در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی در این هفده سال چشم‌گیر بوده است. او معتقد که زنان نباید قربانی صلح شوند، و باید در گفت‌وگوهای صلح، زنان و حقوق‌شان در نظر گرفته شود.
خانم عرفانی در پاسخ به سوال خبرنگار که چرا در هشت مارچ زنان گردهم می‌آیند، گفت: “این روز فرصتی خوبی است که زنان هم‌بستگی‌شان را نشان دهند و تلاش کنند که افکار عامه را نسبت به خود روشن نمایند”.
وی عدم آگاهی زنان نسبت به حقوق‌شان را یکی دیگر از چالش‌های بزرگ فراروی آن‌ها می‌داند و می‌گوید، زنان وقتی به حقوق طبیعی‌شان می‌رسند که مبارزه کند، و زمانی مبارزه می‌کنند که از حقوق‌شان آگاه باشند.
او معتقد است که گرامی‌داشت از روز جهانی زن با گذشت هر سال پر رنگ‌تر شده، اما تأکید می‌کند که در کنار برگزاری محافل و دادن شاخه‌های گل، باید عملا هم در عرصه حقوق زنان توجه صورت گیرد. او برگزاری مراسم‌ها به مناسبت روز جهانی زن را در تغییر افکار عامه ارزنده می‌داند.
برنامه‌های ویژه رسانه‌ها برای گرامی‌داشت از هشت مارچ
رسانه‌های افغانستان نیز به مناسبت روز جهانی زن برنامه‌های ویژه‌ای دارند و نویسندگان زن، از کاستی‌ها، محدودیت‌ها و درد و رنج زنان افغان در روزنامه‌ها و نشریه‌های چاپی می‌نویسند. نهادهای مدنی نیز در روزهای اخیر برنامه‌های مختلفی را به مناسبت هشتم مارچ برگزار کردند.
آزاد شدن بیست زن از زندان
طی فرمان اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان نیز۲۰ زن به مناسبت روز زن از زندان آزاد شدند و در زمان حبس ۱۳ زندانی زن دیگر تخفیف به عمل آمده است.
کمپاین نقاشی “شجاع”
اما تعدادی از بانوان و آقایان روز زن را به شیوه دیگری گرامی داشتند و بر روی دیوارهای شهر کابل، چهره‌های زنان شجاع را که برای عدالت‌خواهی مبارزه کردند، نقاشی نمودند.
سازمان عفو بین‌الملل و نهاد هنرسالار، این کمپاین نقاشی را به مناسبت روز زن در کابل برگزار کردند.
مسابقه بسکتبال با ویلچر
به مناسبت روز جهانی زن، کمیته جهانی صلیب سرخ در افغانستان، مسابقه بسکتبال ویلچر زنان را برگزار کرد.
در این مسابقه تیم‌هایی از ولایت‌های کابل، هرات و مزار اشتراک کرده بودند.
تأثیرات گرامی‌داشت از روز زن
شماری از خانم‌های افغانستان به این عقیده‌اند برنامه‌هایی که به مناسبت روز زن با مصارف گزافی در افغانستان برگزار می‌شود، هیچ تاثیری بر سرنوشت زنان ندارد.
نرگس غوری، فعال مدنی و استاد دانشگاه می‌گوید: «امروزه با مصارفی که برگزار می‌شود، نتایج خوبی ندارد و باید در شرایط فعلی افغانستان، با همین مصارف روی ظرفیت‌سازی بانوان کار شود و اگر حکومت و مردم می‌خواهند روز زن را واقعا تجلیل کنند، باید یک سروی از مشکلات زنان در ادارات دولتی و خصوصی داشته باشند و باید زمانی روز زن تجلیل شود که بانوان هیچ مشکلی نداشته باشند و از حق و حقوق خود راضی باشند.»
اما در عین حال شماری از خانم‌ها در افغانستان معتقدند که این برنامه‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی بالای وضعیت زنان داشته باشد.
وحیده فیضی، مسوول بخش بانوان در کمیته مصونیت خبرنگاران در مورد گرامی‌داشت از روز زن به خبرنامه می‌گوید که تجلیل از روز زن، تأثیراتی بالای وضعیت زنان افغانستان دارد؛ بستگی دارد به این‌که روز زن چگونه برگزار می‌شود. اگر روز زن با یک شاخه گل برگزار شود، تاثیری بالای وضعیت آن‌ها ندارد، بلکه باید روز زن با سوژه‌های متفاوت و گفتمان‌هایی روی وضعیت زنان گرامی داشته شود.
بانو فیضی در مورد تجلیل از روز زن در کمیته مصونیت خبرنگاران گفت: “در دو سال اخیر تجلیل از روز زن در کمیته مصونیت خبرنگاران تغییر کرده است. ما بیشتر کوشش می‌کنیم در پهلوی تجلیل از روز زن، در مورد کارکردها و وضعیت زنان گفت‌وگو کنیم، سال قبل روز زن را تحت عنوان منع آزار و اذیت جنسی در رسانه‌ها و امسال روی گفت‌وگوهای صلح و نقش زنان و خبرنگاران در روند صلح بود”.
وی خاطرنشان کرد: “افغانستان فعلا در مسیری روان است که نمی‌توانیم در مورد آینده زنان صحبت کنیم؛ به دلیل روند مذاکرات صلح با طالبان که در این گفت‌وگوها زنان و دست‌آوردهای زنان در خط قرمز است”.
فروزان احمدی همکاری این گزارش بوده است.
افزودن دیدگاه