از قدیم گفته‌اند، در سیاست دوست و دشمن همیشگی وجود ندارد. شاید هم درست باشد؛ چون صف‌بندی‌های پسین انتخاباتی در افغانستان می‌تواند مهر تأییدی بر این گفته باشد.
۲۹ سرطان به عنوان روز برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان تعیین شده است، اما داغ‌تر از آن، مساله صلح است که این روزها نگاه‌های زیادی را به خود معطوف کرده است. دامنه گفتوگوهای صلح از مسکو تا ابوظبی و قطر کشانده شده است، اما هنوز مشخص نیست این گفت‌وگوها به کجا خواهد رسید؟!
عطامحمد نور، والی پیشین ولایت بلخ و رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان، یکی از مهره‌های کلیدی در انتخابات پیش‌رو و گفتوگوهای صلح به شمار می‌رود که برخلاف سرپرست این حزب، همراه با برخی از چهره‌های کلیدی جمعیت اسلامی چون محمد یونس قانونی، از تیم انتخاباتی محمد حنیف اتمر اعلام حمایت کرده است. آقای نور یکی از معدود کسانی است که در نشست صلح مسکو، از تشکیل حکومت موقت اعلام حمایت کرد. خبرنامه مهم‌ترین نکات مصاحبه او را با شبکه خبری طلوع‌نیوز را برجسته کرده است.
نشست مسکو
عطا محمد نور در مورد نشست مسکو و انتقادهای حکومت گفته است: “طالبان حاضر به گفت‌وگو با حکومت مرکزی نبودند و می‌خواستند با چهره‌های درشت سیاسی افغانستان دور میز مذاکره بنشیند. هدف اصلی آنان گفت‌وگو با مجمع احزاب سیاسی نظیر حزب وحدت و جمعیت اسلامی افعانستان بود که در گذشته در نبردها مصروف بودند و اکنون هم نقش مهمی را در تصمیم گیری‌ها سیاسی دارند”.
وی با بیان این‌که احزاب سیاسی به خصوص سران جمعیت اسلامی چندین‌بار با رئیس‌جمهور غنی نشست‌هایی در مورد صلح داشته، خاطرنشان کرد: “ما از رئیس جمهور غنی خواستیم که با در نظرداشت به بٌن‌بست رسیدن گفت‌وگو های صلح، با تشکیل یک اجماع سیاسی و با ما یک‌جا این بنٌ‌بست را بشکنیم. به خاطری که طالبان چندین بار به صراحت اعلان کرده که حاضر نیست با حکومت شما در گفت‌وگو های صلح حاضر شوند؛ بنا ما از شما می‌خواهیم که بالای اعتماد کنید و ما این اجماع را تشکیل داده و این نشست را با طالبان برگزار می‌کنیم و این اطمینان را به شما می‌دهیم که ما در این نشست از نظام کنونی و دست‌آوردهای هژده ساله افغانستان حمایت خواهیم کرد. صحبت‌های ما با رئیس جمهور خوب بود و حتا حاضر شد اعلامیه‌ای مشترک از این نشست نیز نشر شود، اما در اخیر رئیس جمهور بر خلاف توافق خواست تا این اعلامیه را به نفع ارگ تمام کند و این باعث شد که این اعلامیه نشر نشود”.
این چهره ارشد جمعیت اسلامی افغانستان افزود که این کار رییس‌جمهور نشان‌دهنده انحصارطلبی و خودخواهی بیش از حد محمد اشرف است. به گفته وی، رئیس‌جمهور غنی آن قدر غرق نشاط قدرت و خود بزرگ‌بینی است که دور از تصور است.
تغییر موضع طالبان
عطامحمد نور در ادامه این مصاحبه، با توجه به نشست مسکو، در پاسخ به این سوال که آیا طالبان و موقف‌شان تغییر کرده، گفت: “این که طالبان حاضر به دوام این گفت‌وگو شدند که بین‌الافغانی و همه شمول است، به این معناست که ما راه را برای حکومت باز کردیم. اما، حکومت پیش از این‌که تحلیل کند به یاوه‌گویی و سبوتاژ کردن نشست مسکو پرداخت”.
به گفته وی، طالبان حتی با تلاش‌های امریکا هم حاضر نشدند دور میز مذاکره با حکومت بنشیند و حتی حاضر نیستند با گفت‌وگوکننده‌های حکومت یک‌جا نماز بخوانند، اما شما دیدید که آنها زیر بیرق افغانستان با چهره‌های سیاسی کشور گفت‌وگو کردند و “از نظر من نشست مسکو دست‌آوردی خیل بزرگی برای ما بود”. اما متاسفانه حکومت قصدا این نشست را به چالش کشید.
این چهره برجسته سیاسی افغانستان خاطرنشان کرد: “ما برای مخالفت با حکومت در این نشست اشتراک نکردیم، بلکه همه می‌دانیم که صلح یک نیاز برای همه مردم افغانستان است. مردم حوصله قربانی دادن بیشتر را ندارد. حکومت آن‌قدر بی کفایت بوده که در چهار سال حکومت بیش از ۴۴ هزار نیروی امنیتی کشته شده”.
با این وجود، وی خاطرنشان کرد: “ما تلاش می‌کنیم که با حکومت به تفاهم برسیم و راه برای حضور حکومت نیز در این نشست‌ها باز شود. حکومت می‌تواند محوریت این‌گفت‌وگو را به‌دست بگیرد، بخاطری که ما به صراحت گفته‌ایم که حکومت یک واقعیت انکارناپذیر است”.
آقای نور تصریح کرده که تلاش می‌کنند حکومت در نشست آینده بین‌الافغانی در قطر حضور داشته باشد.
جرگه مشورتی صلح
رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان در پاسخ به سوال دیگری در مورد برنامه ریاست جمهوری برای برگزاری جرگه مشورتی صلح گفته است: “این جرگه بر اساس مطالبات شخصی برگزار می‌شود. اگر این جرگه به نفع صلح باشد، قطعا از آن حمایت می‌کنیم، اما این جرگه بیشتر به نفع شخصی رئیس جمهور است که در آستانه پایان دوره رئیس جمهوری‌اش در صدد تمدید ریاست جمهوری خود برای یک‌سال دیگر است”.
وی گفته که در این جرگه شرکت نمی‌کند؛ زیرا در جرگه‌ای که مهندسی شده و سناریوی آن از قبل آماده شده باشد، و خاص رای تمدید قدرت باشد، نه تنها اشتراک نمی‌کند، بلکه آن را رد می‌نماید.
پاکستان؛ همکار است یا بازی می‌کند؟
این عضو ارشد جزب جمعیت اسلامی افغانستان در مورد نقش پاکستان پیرامون روند صلح این کشور نیز گفته است: “اگر این مذاکرات به نفع‌شان(پاکستان) تمام نشود، طبعا بازی می‌کند و اگر به نفع شان باشد، بدون شک می‌تواند نقش خیلی خوبی را بازی کند؛ چنان‌که در ابوظبی و دوحه نقشی خوبی داشت. آنها زمینه حضور و انتقال نماینده‌های طالبان را فراهم کردند.
حکومت موقت
در حالی که عطامحمد نور از تشکیل حکومت موقت در افغانستان استقبال کرده، در مورد دلایل خود در این مورد به خبرنگار طلوع نیوز گفت: “وقتی صفحه جدیدی را در سیاست باز می‌کنیم، باید انعطاف‌پذیری و ازخودگذری داشته باشیم؛ حا چه حومت انتقالی باشد یا موقت یا هرچه”.
به گفته وی، “وقتی ما در نشست بن اشتراک کردیم و شهید ربانی ریاست آن وقت دولت را بر عهده داشت، به اساس توافق در آن نشست، شهید ربانی قدرت را دو دستی و بدون چون و چرا انتقال داد، به خاطری که یک نیاز مبرم بود”.
آقای نور خاطرنشان کرد: “دوره کاری این حکومت رو به اتمام است و مردم نیز تشنه صلح اند. بدون شک ارزش این را دارد که حکومت موقت یا هرنوع حکومت دیگر تشکیل شود”.
تیم انتخاباتی صلح و اعتدال
خبرنگار طلوع نیوز در ادامه این مصاحبه به چند دستگی در حزب جمعیت اسلامی افغانستان و پیوستن عطامحمد نور به تیم انتخاباتی صلح و اعتدال به رهبری محمد حنیف اتمر اشاره کرد، در حالی که صلاح‌الدین ربانی از عبدالله عبدالله حمایت کرده است. وی در این مورد پاسخ داد: “ما بعد از مطالعه دقیق به این فکر شدیم که چطور می‌توانیم وحدت ملی را دوباره برگردانیم و هم بتوانیم به وضعیت آشفته سیاسی پایان دهیم. و همچنان در قدرت شریک باشیم. ما بر خلاف بعضی دلقک‌ها خواستیم از آدرس حزب سهیم قدرت شویم تا در مقیاس بزرگتر برای افغانستان مصدر خدمت باشیم. حزب جمعیت می‌خواست نامزد مشخصی از خود در انتخابات داشته باشد اما ما چند نفر به این کار مخالفت کردیم، به خاطری که ما نمی‌توانستیم حمایت‌های گسترده مردم را دور نامزد خود جمع کنیم. به خاطری که دیگر بالای ما اعتماد کافی وجود ندارد، چون در انتخابات ۲۰۰۴ نامزد حزب ما خوب ندرخشید. به دلیل بعضی مشکلات دیگر ما نخواستیم از حزب جمعیت نامزد شویم. بنا تصمیم گرفتیم که نامزدان را برسی و تحلیل کنیم. … در نخست شخص رئیس جمهور خیلی تلاش کرد که حزب جمعیت طرف رئیس جمهور غنی بیاید. حتی رئیس جمعیت می‌خواست معاون نخست رئیس جمهور غنی شود، اما من مشوره دادم که آقای غنی امتحان‌اش را پس داده است و ما نمی‌خواستیم با قبول معاونت نخست ایشان، در حکومت چالش به وجود بیاید که در این صورت پایه های حکومت ضعیف خواهد شد”.
به گفته وی، “ما وقتی جناب اتمر را برای حمایت در انتخابات، انتخاب کردیم خواستیم وحدت ملی تامین و رژیم هم تغییر کند”.
اختلافات داخلی جمعیت اسلامی
عطامحمد نور در پاسخ به این سوال که صلاح‌الدین ربانی، رئیس جمعیت اسلامی، داکتر عبدالله را نامزد رسمی این حزب معرفی کرده، گفت: “اول این‌که داکتر عبدالله جمعیتی نیست، بلکه رئیس حزب ائتلاف ملی است و بارها در نشست‌های احزاب از آدرس ائتلاف ملی اشتراک کرده و خودش هم بار بار این مساله را تکرار کرده است که من نه جمعیتی و نه شورای نظاری استم، بلکه دوست آمر صاحب شهید و رئیس فعلی ائتلاف ملی هستم. حزب جمعیت در انتخابات های گذشته به دلیل قرابت و نزدیکی ایشان به آمر صاحب شهید از داکتر عبدالله حمایت می‌کرد”.
به گفته وی، “ما فکر می‌کردیم که آقای عبدالله تحصیل کرده و کار کشته است، اما بر خلاف تصورات ما ایشان نتوانستند انتظارات ما را بر آورده کند و ما اکنون از حمایت‌هایی که کردیم، پیشیمان هستیم”.
رییس اجرایی حزب جمعیت اسلامی در پاسخ به این سوال که این تحولات پراکندگی را در این حزب نشان نمی‌دهد، گفت: “شما ملاحضه کنید که ستون جمعیت کیست؟ ستون جمعیت امیر اسماعیل خان، آقای قانونی و خودم و ده‌ها فرمانده جمعیت است. ما به خاطر احترام به رهبر شهید استاد ربانی، جناب صلاح الدین را برای دو ماه به حیث سرپرست حزب جمعیت انتخاب کردیم، اما اکنون بیش از هفت سال است که ایشان رهبر جمعیت را بر عهده دارد”.
وی خطاب به جمعیتی‌ها گفته است: “با کسانی باشین که سال‌ها برای‌تان قربانی داده، در کنار شما بوده و به شما خدمت کرده است”. آقای نور تصریح کرده که جمعیتی‌ها در تیم انتخاباتی حاضر خواهد شد که احتمال برنده شدنش زیاد باشد و در مسیر درستی حرکت کند.
علی شیر شهیر همکار این گزارش بوده است.
افزودن دیدگاه