افغانستان به نسبت محاط بودن به خشکه، ارتفاعات بلند و قرار گرفتن موقیعت آن در آسیای مرکزی، دارای اقلیم خشک می‌باشد. کوه‌های هندوکش با ارتفاعات بلند و دره‌های زیبا در چگونگی و تعیین آب و هوای این کشور تأثیر مستقیم دارد.
زمستان اکثر مناطق افغانستان سرد و تابستان آن خیلی گرم می‌باشد. سطح بارندگی به طور میانگین ۲۵۰ میلی‌متر در یک سال می‌باشد. ارتفاع برف در زمستان در بعضی بخش‌های مرکزی کوه‌های هندوکش و پامیر الی دو متر می‌رسد؛ به خصوص مناطق مرکزی افغانستان که عمدتا هزاره‌نشین است. این مناطق در فصل سرما با چالش‌های فراوانی روبرو است. مناطق مرکزی افغانستان اغلب کوهستانی و صعب‌العبور اند، ولی کمتر مورد توجه دولت قرار گرفته‌اند. با فرا رسیدن فصل سرما این مناطق بیشتر از هر زمانی دیگر دچار مشکلات می‌شود؛ ریزش سنگین برف راه‌های مواصلاتی این مناطق را مسدود می‌کند و باشند‌گان این مناطق با مشکلات جدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
ولایت‌های بامیان و دایکندی از ولایت‌های اند که بیشتر از هر ولایت دیگر در فصل سرما با مشکلات عمده روبرو اند. مسیرهای منتهی به این ولایت‌ها، کوهستانی و صعب‌العبور است.
کوتل حاجی‌گک
کوتل حاجی‌گک نزدیک‌ترین مسیر ولایت باستانی بامیان با کابل پایتخت است. این مسیر که از ولایت میدان‌وردک می‌گذرد، کوتاه‌ترین راه بین این دو ولایت است و مردم اغلب به دلیل کوتاه بودن، این مسیر را برای مسافرت انتخاب می‌کند.
بامیان ـ کابل از طریق کوتل شیبر و ولایت پروان نیز به هم وصل می‌شوند؛ اما کوتل شیبر طولانی و نسبت به کوتل حاجی‌گک مسافت بیش‌تری دارد. بامیان به کابل، از طریق کوتل حاجی‌گک ١٧۵ کیلومتر؛ اما از طریق کوتل شیبر، ٢٣۵ کیلومتر فاصله دارد.
اما این مسیر در فصل زمستان شاید مسیر قابل اطمینانی برای مسافرت به این ولایت نباشد. برف‌‌باری‌های سنگین در ارتفاعات این مسیر و هم‌چنین سرازیر شدن برف‌کوچ‌ها می‌تواند جان مسافران این مسیر را تهدید کند.
کوتل قوناق ولایت دایکندی
دایکندی یکی از ولایات محروم و دورافتاده افغانستان می‌باشد که تاکنون در زمینه ایجاد جاده‌های معیاری در ولسوالی‌های آن، اقدام چشم‌گیری صورت نگرفته است. همواره با آغاز فصل سرما و بارش برف و باران، شهروندان ولایت دایکندی با مشکلات عدیده‌ای در زمینه راه‌های مواصلاتی مواجه‌اند.
همه ساله کوتل قوناق دایکندی که به‌علت نبود امنیت در دیگر راه‌های مواصلاتی این ولایت با کابل، تنها گذرگاه شهروندان این ولایت به سمت پایتخت می‌باشد، جان بسیاری را می‌گیرد و سوانح ترافیکی بسیاری در این مسیر خلق می‌شود.
شاهراه سالنگ
شاهراه سالنگ با طول ۲.۷ کیلومتر، در ارتفاعات سلسله کوه‌های هندوکش، با حدود 3400 متر ارتفاع از سطح دریا، در یکی از بلندترین قله‌های جهان، توسط اتحاد شوروی ساخته شد.
این شاهراه ۹ ولایت شمالی افغانستان را به کابل وصل و اجناس کشورهای آسیای میانه نیز از این مسیر به کابل و سایر شهرهای جنوبی افغانستان می‌رسد. با فرا رسیدن فصل سرما و ریزش برف، مسیر این شاهراه نیز برای تردد مختل می‌شود. این مسیر هر زمستان به طور اوسط حداقل پنج بار مسدود می‌شود و مشکلات زیادی برای شهروندان این کشور به‌وجود می‌آورد.
واخان
در مناطق سردسیر افغانستان با بسته شدن راه‌های مواصلاتی در فصل سرما، مردم این مناطق با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند. آنان به دور از امکانات بهداشتی و گرمایشی در سردترین مناطق زندگی می‌کنند. به‌گونه‌ی نمونه مردم ولسوالی واخان ولایت بدخشان که زمستان طولانی را سپری می‌کنند، سرمای‌کشنده‌ای را در این فصل متحمل می‌شوند.
واخان یکی از ولسوالی‌های ولایت بدخشان در شمال شرق افغانستان، با جمعیت نزدیک به ۱۸۳۲۸ نفر، در قسمت شرق مرکز این ولایت موقعیت دارد که از شرق به کشور چین، از شمال به ولایت خودمختار کوهستان بدخشان تاجیکستان، از جنوب به ساحه گلگت پاکستان و از غرب به و لسوالی اشکاشم متصل است.
واخان بدخشان سردترین نقطه‌ی مسکونی افغانستان است که در ۳۰۰ روز سال، دمای هوا در این مناطق زیر صفر می‌باشد. مردم این منطقه زندگی خیلی ابتدایی دارند.
به دلیل این‌که وادی واخان در یک منطقه دور افتاده واقع است، از تروریزم و جنگ‌ها در امان مانده است. با این حال فقر و شرایط نامساعد زندگی در این منطقه حاکم است. مردم منطقه با درآمد حاصل از مالداری زندگی می‌کنند. آن‌ها را شکار غیرمجاز حیوانات وحشی در منطقه و کمبود چراگاه‌ها برای مواشی‌شان تهدید می‌کند.
واخان که به عنوان دومین پارک ملی افغانستان نام‌گذاری شده، شاید تنها جای امن در منطقه باشد، اما بسیار فقیر. آنان در افغانستان مواد غذایی را با داد و ستد کالا به دست می‌آورند و اطفال در طول زمستان طولانی و دشوار، پای برهنه گشت و گذار می‌کنند.