عمر داوودزی، نماینده ویژه رئیس‌جمهور افغانستان در امر اجتماع منطقه‌ای برای صلح این کشور و رییس دبیرخانه شورای عالی صلح، در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی فارسی در مورد تحولات اخیر در گفت‌وگوهای صلح امریکا با طالبان، نگرانی‌ها و جریانات آینده صحبت کرده و بر دستیابی فوری به صلح تأکید کرده است.
او در صحبت‌های خود گفته که “اگر دور بعدی گفت‌وگوهای آمریکا با طالبان به نتیجه نرسد، و طالبان حاضر به مذاکره با دولت افغانستان نشود، بهتر است گفت‌وگوها متوقف شود”.
قرار است دور بعدی مذاکرات امریکا و طالبان حدود سه هفته دیگر برگزار شود. در همین حال، مسکو هم تا سه روز دیگر میزبان نشستی بین طالبان و برخی از احزاب سیاسی افغانستان است؛ نشستی که آقای داوودزی می‌گوید “روند صلح را مختل می‌کند”.
مطالب زیر، 7 نکته مهم مصاحبه بی‌بی‌سی فارسی با عمر داوودزی از دید “خبرنامه” است:
خوش‌بینی به ایجاد صلح، اما نگران از نقض قانون اساسی
“همه از آمدن صلح به کشور خوش‌بین هستیم، زیرا حقیقت این است که صلح یک موضوع مهم بوده و باید هرچه زودتر در افغانستان برقرار شود. ما هر روز شاهد کشته شدن صد الی دوصد افغان و شهروند کشور هستیم که با ماتم و گریه خانواده آن‌ها روبه‌رو می‌شویم. پس اگر یک روز زودتر هم صلح در افغانستان برقرار شود، به نفع همه ما خواهد بود. هرچند شاید نگرانی‌های دولت از ایجاد تفاهمی باشد که میان آمریکا، پاکستان و طالبان صورت بگیرد، و دولت افغانستان در جریان این تفاهم قرار نگیرد، اما تاکنون چنین چیزی اتفاق نیافتاده و نگرانی‌ها نیز پیش‌گیرانه است.”
“ما از این جهت نگران هستیم که مبادا بدون در نظر گرفتن فیصله قانون اساسی، توافقی صورت بگیرد که نتوان آن را جبران کرد، زیرا داخل شدن به قانون سخت و خارج شدن از آن آسان است. نباید فیصله‌ای صورت بگیرد که مخالف قانون اساسی کشور باشد”.
عدم توافق روی چارچوب مشخص
“هنوز هم روی چارچوب مشخصی توافق نشده، بلکه روی چارچوب توافقات صلح فقط بحث شده است، و این است که آمریکا از طالبان می‌خواهد توافق‌نامه را تضمین کنند که با گروه‌های تروریستی مانند القاعده و داعش هیچ‌گونه ارتباطی نداشته باشند، بلکه تا زمانی که مسلح هستند، در مقابل این گروه‌ها بجنگند. طالبان نیز خواستار این هستند که آمریکا هرچه زودتر تقسیم اوقات خروج خود را اعلام کند. در مقابل آمریکا خواستار آتش‌بس دوامدار است و می‌خواهد طالبان بیاید و به میز مذاکره بنشیند”.
“این در حالی که روی این چارچوب بحث شده، اما به توافق نرسیده و معطل شده است به 25 فبروری تا دیدار دوباره نمایند و در صورتی که توافق شد، مرحله بعدی مذاکره با خود دولت افغانستان است.”
مجبوریت طالبان برای توافق با دولت افغانستان
“من یقین دارم که طالبان این موضوع را قبول خواهند کرد، زیرا آن‌ها هم افغان هستند و صلح می‌خواهند. از سویی هم آن‌ها هم از جنگیدن خسته شده و نمی‌خواهند جنگ را برای همیشه ادامه بدهند. از جانب دیگر می‌دانند جنگ طالبان با دولت افغانستان است. شما عملا می‌بینید که در سال گذشته هشت تن از خارجی‌ها کشته شدند، اما هزاران افغان به شمول غیرنظامیان کشته شدند. من یقین دارم طالبان صلح می‌خواهند و بالاخره مجبور هستند با دولت افغانستان به توافق برسند.”
نگرانی پیش‌گیرانه
“مشارکت بین افغانستان و آمریکا پخته است. ما در چارچوب معاهدات استراتیژیک و توافقات امنیتی با هم همکاری داریم. هر دو متعهد هستند که روابط خوبی من حیث دو دوست مشترک داشته باشند. در این مورد نگرانی نیست و نمی‌باشد، ولی بعضا اختلاف نظر وجود دارد.”
“گفته‌های رئیس‌جمهور در مورد رژیم داکتر نجیب که نباید دوباره به آن گرفتار شد، تنها یک نگرانی پیش‌گیرانه بوده که نمی‌خواهد در راهی که یک‌بار برده شدیم، باز برویم، ولی این پالیسی امریکا نیست که ما را در آن راه ببرد، ولی امکان دارد در کارها یا سخن‌های خود اشتباه کند. به این خاطر این نگرانی پیش‌گیرانه بوده و اسناد و شواهدی موجود نیست که گویا آمریکا ما را به آن سمت می‌برد. زمانی که امریکا از افغانستان خارج شود نیز دوستی این دو کشور پایدار خواهد بود .”
توقف مذاکرات
“برای فعلا توقف نه، اما باید یک وقت معین برای مذاکرات باشد تا همان زمان پیش برود. اگر طالبان به توافق رسیدند خوب، در غیر آن متوقف شود. شاید بتوانیم بعد از 25 فبروری قضاوت کنیم که زمان معینی برای گفتگوها تعیین خواهد شد یا خیر.”
“بعد از این دوره مذاکرات، زمانی که بیبینیم مذاکرات به کجا خواهد رسید، قضاوت خواهیم کرد. همان‌طور که در مذاکرات گذشته پیشرفت‌هایی وجود داشته، هم‌چنان اگر پیش‌رفت قابل ملاحظه‌ای در 25 فبروری بود، خواهان دوره بعدی مذاکرات خواهیم بود و اگر پیش‌رفتی در مذاکرات نبود، باز نگرانی‌ها زیاد شده، در آن صورت من‌حیث شورای عالی صلح خواهان توقف آن هستیم”.
ابتکارات منطقه‌ای و آنارشی دیالوگ
“من در اراده این کشورها مشکلی نمی‌بینم. اراده همه کشورهای منطقه درست است، اما تعهد ابتکارت در ذات خود مشکل است، زیرا ابتکارات در هر کشور فرق می‌کند و هر کشور ابتکارات متفاوتی دارد. زمانی که تعهد ابتکارات هماهنگ نباشد، باعث مشکل می‌شود. یکی از وظایف من من‌حیث نماینده خاص رییس‌جمهور برای ایجاد اجماع خاص منطقه‌ای همین است. من نمی‌توانم همه را یک‌جا کنم، اما هماهنگی ایجاد کرده می‌توانم.”
“به همین دلیل کارکردها و فعالیت‌های آن‌ها را در راستای صلح، قضیه به قضیه ارزیابی می‌کنم، مثلا جلسه‌ای که روس‌ها گرفته بودند یا هم می‌گیرند، به خیر افغانستان نیست و یک انارشی دیالوگ به وجود می‌آورد و این انارشی دیالوگ نباید باشد، باید از یک آدرس و زیر یک چتر باشد، زیرا ما را به مقصود می‌رساند، ولی انارشی دیالوگ باعث بروز مشکلات می‌شود.”
پیچیدگی ابتکارات روسیه
“اگر هم ابتکارات جداگانه داشته باشد، باید مانند دولت ایران که طالبان را دعوت کرد به ایران و قبل از رفتن طالبان به ایران، هیئتی ایرانی به افغانستان آمد و خواستار اجازه شد، درست است، زیرا آنان پس از ختم گفت‌وگوها، محتوای آن را با فرستادن یک هیئت دیگر به افغانستان گزارش دادند. اما ابتکارات روسیه پچیدگی‌هایی را در خود دارد، چرا که هنوز هم روسیه خود را رقیب آمریکا می‌داند و در این راستا بازی دارد.”
گلدسته ایزدیار همکار این گزارش بوده است.