گلبدین حکمت‌یار، رهبر یکی از شاخه‌های حزب اسلامی افغانستان، احمد ولی مسعود رییس بنیاد مسعود، رحمت الله نبیل رییس پشین امنیت ملی افغانستان و محمد ابراهیم الکوزی، امروز شنبه (29 جدی) همراه با معاونان‌شان به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری نام‌نویسی کردند.
آقای حکمت‌یار حین ثبتنامش به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری به رسانه‌ها گفت که اولویت‌های انتخاباتی او بر پنج محور می‌چرخد؛ اعاده صلح و تامین امنیت سرتاسری، آوردن شفافیت در گمرکات و جمع‌آوری مالیات بهگونهی شفاف، تدوین قانون‌های با درنظرداشت احکام شرعی، خودکفایی افغانستان با استفاده از منابع موجود داخلی و هم‌چنان استفاده موثر و مدیرت منایع موجود داخلی مانند معاون و شرکتهای دولتی از جمله هدفهای تیم انتخاباتی آقای حکمتیارمیباشد.
آقای حکمت‌یار پیش از این گفته بود که او با ائتلاف‌های انتخاباتی خواهد پیوست و حزبش نامزد مشخصی برای انتخابات ریاست جمهوری ندارد. اما امروز حین ثبت‌نام در کمیسیون مستقل انتخابات گفت که این ائتلاف‌ها ناکام بوده است و به‌همان خاطر شخصا خود را از آدرس حزب اسلامی، برای ریاست جمهوری افغانستان نامزد کرده است.
رهبر حزب اسلامی افغانستان تاکید دارد که حکومت کنونی ناکام بوده است و او خواهان تغییر نظام است. او می‌گوید که حکومت “دو سره” نمیخواهد و نظام “صدارتی” نقش رییس جمهور را سمبولیک خواهد کرد. آقای حکمت‌یار در مورد نظام فدرالی نیز تاکید کرد که این نوع نظام افغانستان را به‌سوی تجزیه پیش می‌برد.
رییس حزب اسلامی افغانستان هم‌چنان در مورد تعدیل قانون اساسی گفت: «بدیل قانون اساسی را به لویه جرگه پیش خواهم کرد و هر تصمیم را در مورد نظام این جرگه باید بگیرد».
احمدولی مسعود، رییس بنیاد مسعود نیز پیش از ثبت‌نام به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری در یک نشست خبری در کابل گفت که آنان بخاطر توزیع عادلانه‌ی قدرت، در تیم انتخاباتی خود پست صدراعظمی را نیز در نظر گرفته‌اند.
رحمت‌الله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، نیز حین ثبت‌نام به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری که تیم آنان کمیسیون اصلاحات قانون اساسی تشکیل خواهد داد و این اصلاحات باید طوری باشد که به ساختار و صلاحیت قوه سه‌گانه افغانستان صدمه وارد نشود.
او در مورد گفت‌وگوهای صلح افغانستان گفت که نباید قربانی‌های مردم افغانستان، قربانی عجله‌ای شود که در این روند صورت گرفته است. او تاکید دارد که در گفت‌وگوهای صلح باید نماینده‌های واقعی مردم افغانستان حضور داشته باشند.
آقای نبیل در مورد سیاست تیم انتخاباتی اش گفت که آنان در تلاش‌اند که در نخست نهادهای عدلی و قضایی را اصلاح کند. به گفته‌ی او در حال حاضر این نهادها “سیاست‌زده” است و از صلاحیت های لازم برخوردار نیست.
رییس پیشین امنیت ملی افغانستان با اشاره به صلاحیت‌های رییس جمهوری گفت که برخی صلاحیت‌های رییس جمهوری باید از مرکز به ولایت انتقال پیدا کند.
تیم “امنیت و عدالت” آقای نبیل می‌گوید که برای وارثان نیروهای امنیتی برنامه‌های مشخصی دارند و سیستم بیمه را برای سربازان افغانستان ایجاد خواهد کرد.
داکتر رنگین دادفر اسپنا، مشاور امنیت ملی سابق افغانستان و داوود علی نجفی، رییس پیشین دبیرخانه کمیسیون مستقل انتخابات و وزیر ترانسپورت حکومت کرزی از جمله کسانی بودند که برای حمایت تیم آقای نبیل با او در کمیسیون مستقل انتخابات آمده بودند.
تاکنون 12 تن همراه با معاونان‌شان خود را به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کرده‌اند.
پیش از این نیز لطیف پدرام، حکیم تورسن، سید نورالله جلیلی، عنایت‌الله حفیظ، زلمی رسول، نورالحق علومی، محمدحنیف اتمر و فرامرز تمنا به‌عنوان نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری نزد کمیسیون مستقل انتخابات به ثبت رسیده است.
تغییر قانون اساسی
اکثر افرادی که تاکنون خود را به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری نام‌نویسی کرده‌اند، خواهان تعدیل و تغییر ماده‌های قانون اساسی افغانستان اند.
علاوه بر افرادی که امروز شنبه خود را به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ثبت‌نام کردند و خواستار تعدیل قانون اساسی شدند، محمد حنیف اتمر، نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری دیروز جمعه نیز خواستار تغییر قانون اساسی افغانستان شد.
آقای اتمر پیش از نام‌نویسی به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری، در یک نشست خبری که با شماری ازهوادارانش در کابل برگزار کرده بود، گفت که در توافق‌نامه، “تیم صلح و اعتدال” تعهد سپرده شده که در ظرف شش ماه تا یک سال قانون اساسی این کشور را تعدیل کند.
آقای اتمر به معاونت اول یونس قانونی، رئیس پیشین مجلس نمایندگان و معاونت دوم محمد محقق، معاون دوم ریاست اجرایی دیروز جمعه ۲۸ جدی برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد.
آقای اتمر تاکید کرد که هدف او تغییر نظام نه بلکه اصلاح نظام ریاستی است. به اساس این اصلاحات برای ریاست جمهوری معاونت سوم و در کنار ریاست جمهوری پست صدراعظم به میان خواهد آمد.
او همچنین در کنار دو معاون خود، عالم ساعی، والی پیشین جوزجان از ترک تباران افغانستان را به حیث نماینده خاص رئیس جمهوری تعیین کرد که بعدا به عنوان معاون سوم رئیس جمهوری فعالیت خواهد کرد.
تیم صلح و اعتدال از شماری از اشخاص شناخته شده چون حامد کرزی، رئیس جمهوری پیشین افغانستان، صبغت الله مجددی، رییس جمهوری سابق افغانستان و شماری از احزاب به عنوان حامیان خود یاد کرد.
همچنین در نشست دیروز عطامحمد نور، رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی افغانستان، محمد اسماعیل خان، از رهبران جهادی و اعضای حزب جمعیت و دین محمد جرات، رهبر”روند حفاظت از ارزش‌های جهاد و مقاومت مردم افغانستان” حضور داشتند.
آقای اتمر با انتقاد از کارکردهای حکومت فعلی در نشست خبری اش تاکید کرد که هدف آنها “نجات افغانستان از وضعیت فعلی و حکومت فعلی” است.
آقای اتمر که تا چند ماه پیش در حکومت وحدت ملی به عنوان مشاور امنیت ملی کار می‌کرد و یکی از افراد نزدیک به محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان خوانده می‌شد، یکی از نامزدان احتمالا مطرح انتخابات ریاست جمهوری پیش‌روی افغانستان است.
اصلاحات انتخاباتی برای برگزاری یک انتخابات شفاف و عادلانه از خواست‌های دیگر آقای اتمر بود که پیش از این از سوی شماری دیگر از نامزدان احتمالی ریاست جمهوری مطرح شده است.
دفتر مطبوعاتی آقای اتمر هم‌چنان امروز شنبه با نشر اعلامیه‌ای تاکید کرده است که هیچ تصمیم حکومت در مورد روند انتخابات و صلح بدون درنظرداشت مشوره نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و جریان‌های سیاسی، قابل قبول نیست.
یک روز تا پایان مهلت ثبت‌نام
با محدود شدن مهلت ثبت‌نام برای نامزدان انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، اکثر تیم‌های انتخاباتی امروز شنبه برای نامزدی در انتخابات پیشرو نام‌نویسی کردند.
گفته می‌شود که تیم‌های محمداشرف‌غنی، رییس جمهوری کنونی افغانستان و تیم انتخاباتی داکتر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کنونی، نیز آماده شده و قرار است فردا یک‌شنبه برای ثبت‌نام در کمیسیون مستقل انتخابات حضور یابند.
پیش از این منابعی از کمیسیون مستقل انتخابات گفته بودند که رییس‌جمهور خواستار تمدید زمان برای ثبت‌نام نامزدان انتخابات ریاست‌جمهوری شده است، اما این کمیسیون به درخواست اشرف غنی پاسخ رد داده است.
در این مورد دفتر مطبوعاتی حنیف اتمر، یکی از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری با نشر بیانیه‌ای تاکید کرده است که «ارگ اخیرا بر مسوولین کمیسیون انتخابات مبنی بر تمدید زمان روند ثبت‌نام، فشار آورده است. این عمل حکومت، باعث خدشه‌دار شدن روند انتخابات شده و نگرانی‌ها رانسبت به شفافیت آن افزایش می‌دهد.»
اما در حال حاضر منابعی از ارگ ریاست جمهوری افغانستان گفته‌اند که تیم آقای غنی تکمیل شده و قرار است این تیم فردا یک‌شنبه، برای نام‌نویسی به کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان بروند.
گفته شده که آقای غنی، امراالله صالح، سرپرست کنونی وزارت داخله‌ی افغانستان را معاون نخست و سرور دانش، معاون دوم کنونی ریاست جمهوری را به‌عنوان معاون دوم خود برگزیده است.
از سوی هم حزب جمعیت اسلامی افغانستان امروز شنبه (29 جدی) رسما در یک بیانیه‌ای، آقای عبدالله را به‌عنوان نامزد این حزب در انتخابات ریاست جمهوری پیشرو اعلام کرد. این حزب تایید کرد که آقای عبدالله با معاونانی از حزب‌های جنبش ملی و حزب وحدت اسلامی افغانستان وارد کارزار انتخاباتی خواهد شد.
قوم‌زدگی تیم‌های انتخاباتی
با آن‌که در قانون اساسی افغانستان دو معاون برای ریاست جمهوری در نظر گرفته شده است، نامزدان انتخابات ریاست جمهوری اما معاونان‌شان را طوری انتخاب کرده‌اند که از رای هیچ قوم پرجمعیت افغانستان محروم نمانند.
این نامزدان در ظاهر می‌خواهند وانمود کنند که تیم آنان همه‌شمول و فراگیر است و همه‌ی اقوام در آن تیم نماینده دارد. اما در واقع آنان می‌دانند که “قومیت” در سیاست افغانستان بنابر تبعیض قومی که در طول تاریخ افغانستان وجود داشته، لاینحل باقی مانده و اکثر مردم افغانستان بخاطر “قومیت” رای می‌دهند تا بخاطر تیم با برنامه و موثر.
گفته می‌شود که محمد اشرف غنی، رییس جمهوری کنونی افغانستان در تیم انتخاباتی خود علاوه بر امرالله صالح (تاجیک) و سرور دانش( هزاره) به عنوان معاونان اول و دوم، ثریا دلیل، وزیر پیشین وزارت صحت و سفیر کنونی افغانستان در سویس (ازبیک) را به‌عنوان شخص سوم در تیم انتخاباتی خود معرفی خواهد کرد.
از سویی هم عبدالله عبدالله، رییس اجرایی کنونی حکومت افغانستان نیز، علاوه که دو معاونش از اقوام ازبیک و هزاره ، یک سیاست‌مدار پشتون را نیز به‌عنوان رئیس اجراییه که او نیز دارای دو معاون خواهد بود، شامل تیم انتخاباتی خود کرده است.
محمد حنیف اتمر، نیز در کنار دو معاون خود از قوم‌های تاجیک و هزاره، عالم ساعی، والی پیشین جوزجان از ترک‌تباران افغانستان را به حیث نماینده خاص رئیس جمهوری تعیین کرد که بعدا به عنوان معاون سوم رئیس جمهوری فعالیت خواهد کرد.
انتخابات پر چالش
روزنامه نیویارک تایمز نوشته که این رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری با نوسان‌های زیاد به همراه شده و مقام‌های پیشین حکومت در برابر ریس جمهور غنی صف بسته‌اند.
این روزنامه تاکید کرده که از همین حالا نگرانی‌ها از تقلب در انتخابات وجود دارد و شاید باز هم بی‌ثباتی‌ها افزایش یابد.
در ادامه گزارش این روزنامه آمده است که محمد حنیف اتمر، مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان که خودش را به عنوان نامزد ریاست جمهوری ثبت نام کرده است، تا حالا از جدی‌ترین چهره‌هایی است که در برابر رییس جمهور غنی قرار گرفته است.
به استدلال نیویارک تایمز، انتخابات ماه جولای/ سرطان پیشرو، با چندین چالش روبرو است. در قدم نخست امنیت و تهدید طالبان و دوم هم نگرانی از تقلب؛ امری که در گذشته نیز افغانستان را تا آستانه یک جنگ به پیش برده بود.