داکتر شیدا محمد ابدالی، سفیر پیشین افغانستان در هند که به تازگی از این پست استعفا داده و به کابل برگشته، ناگفتههایی را روز دوشنبه(14 قوس) با آریانانیوز مطرح کرده که خبرنامه به نکات مهم این گفتوگو پرداخته است. آقای ابدالی جدای از فعالیت به عنوان سفیر افغانستان در هند، دستیار خاص حامد کرزی، رییسجمهور پیشین و معاون پیشین شورای امنیت ملی افغانستان نیز بوده است.
نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری
آقای ابدالی در این گفتگو ابتدا به دلیل استعفای خود از سفارت هند و تصیم خود برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری سخن میگوید: “زمانی که در هند بودم، تعدادی از بزرگان به شمول جنرال رازق به هند آمدند و از من خواستند تا استعفا داده و وارد سیاستهای کلان و ملی کشور شوم. هرچند در نخست رد کردم، زیرا معتقد بودم زعامت افغانستان یک وظیفه کوچک نیست و شخصا دوست داشتم در عرصه کوچکتر مانده، ولی در یک پروسه کلان از شخص دیگری حمایت کنم. سرانجام مردم لوی کندهار تصمیم گرفتند که استعفا دهم و خود را کاندید ریاست جمهوری نمایم، هرچند معتقدم مساله زعامت تصمیم تمام مردم افغانستام میباشد.”
اصلاحات در کمیسیون انتخابات
شیدامحمد ابتدالی تردیدهایی را در مورد عملکرد کمیسیون انتخابات، به خصوص برگزاری انتخابات پارلمانی مطرح میکند: “تا جایی که ما از انتخابات پارلمانی آگاه هستیم، اعتراضات و تردیدهای زیادی نسبت به شفافیت انتخابات وجود دارد. سیستم بایومتریک نیز به خوبی نتیجه نداده است. امیدوارم نتایج به گونهای باشد که ممکلت را بیش از این به بحران نکشاند.”
سفیر پیشین افغانستان در هند در ادامه خواهان اصلاحات در کمیسیون انتخابات برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد: “برای انتخابات ریاست جمهوری ما نیاز جدی به اصلاحات داریم. اگر در کمیسیون و تشکیلات فعلی آن برای انتخابات ریاست جمهوری تغییرات آورده نشود، این مساله بحرانزا خواهد شد. ما باید از شفافیت افرادی که در کمیسیون کار میکنند، اطمینان حاصل نماییم و مطمین شویم که به فساد آغشته نیستند. طوری که ما میبینیم و میشنویم، اکنون در کمیسیون فساد وجود دارد. اعضای فعلی کمیسیون هر کدام از نزدیکان رهبران حکومت وحدت ملی بوده که روی گزینش آنان با هم توافق کردهاند.”
وی تأکید کرد: “این پروسه(انتخابات) باید افغان شمول بوده و سیاسیون در آن اشتراک کنند و این سیاسیون باشند که این افراد را تحت بررسی قرار داده تا قناعت همه جوانب حاصل گردیده و انتخابات برگزار گردد.”
این نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری نگرانی خود را در مورد سوءاستفاده از امکانات دولتی در انتخابات آینده مطرح کرد: “استفاده از موقف و امکانات دولتی برای کمپاین غیرقانونی است و در صورتی که رییسجمهور دست به چنین کاری زده باشد، این خلاف قانون میباشد.”
https://youtu.be/QyCSFHv3lho
ناکامی حکومت وحدت ملی
سفیر پیشین افغانستان در هند که در حکومتهای گذشته و کنونی فعالیت کرده، به مقایسه این حکومتها میپردازد: “وضعیت امنیتی وخیم است و وحدت ملی ما در این حکومت آسیب دیده است. در حکومت فعلی بست ششم نیز بر اساس ملاحظات سیاسی تقسیم میشود. مشاورین از وزیران صلاحیت بیشتری دارند”. “من در هر دو حکومت خدمت کردهام و به نظر من حکومت قبلی به مراتب از حکومت فعلی بهتر بود؛ حکومت فعلی یک حکومت ناکام است.”
وی در مورد تجربه خود در پست سفیر افغانستان در هند خاطرنشان کرد: “از جانب حکومت فعلی چندینبار با موقف من به عنوان سفیر مخالفت صورت گرفت و من باور داشتم در صورتی که با موقف من مخالفت صورت بگیرد، نمیخواهم این موقف را داشته باشم.”
آقای ابدالی، یکی از ناکامیهای کنونی حکومت را در تأمین وحدت ملی میداند: “رییسجمهور پیشین در عرصه تأمین وحدت ملی در کشور تلاشهای بسیاری نمود، اما در حال حاضر آن وحدت ملی که پس از چندین سال زحمات به دست آمده بود، آسیب دیده و عامل آن نیز ساختار این حکومت است. در این حکومت هیچگاه اخلاص و اراده برای این کار وجود نداشته است.”
او در ادامه از سیاستهای حکومت وحدت ملی انتقاد کرد: “باید پرسید که اکنون چند فیصد خاک کشور به دست حکومت است؟ ناامنی و فساد به اوج خود رسیده است”. “سیاست فعلی افغانستان به شکل فردی و میراثی است، مسوولین اجرایی ادارات آن قدر صلاحیت ندارند تا کسانی که به شکل یک مشاور و یا بر اساس یک رابطه در یک اداره کار میکنند. اکثر کارمندان فعلی نظام حالا مشاورین هستند، حتی اگر به لحاظ قانونی صلاحیت اجرایی ندارند، اما عملا به آنها اختیاراتی تفویض شده است.”
سفیر پیشین افغانستان در بخش دیگر مصاحبه خود با آریانا نیوز، از مداخلات ریاست جمهوری در امور کاری خود گفت، در حالی که او وزارت امورخارجه را مسئول مستقیم حسابگیری از سفیر میداند: “هرگاه یک موضوع در سطح سفارت مطرح میشد، از من خواسته میشد که این مساله باید به ریاست جمهوری ارجاع یابد، با اینکه اصلا وزرات خارجه مرجع ما بود، من از شخص مشخصی نام نمیبرم، زیرا نمیخواهم کشور بیش از این به بحران برود”.
به گفته وی، “زمانی که چهار هلیکوپتر افغانستان گم شد، از من خواسته شد که قرارداد هلیکوپتر را از جانب افغانستان امضا کنم، ولی من از قانون آگاه بودم و از انجام آن سر باز زدم.”
صلح
این نامزد احتمالی انتخابات ریاست جمهوری دیدگاههای خود در مورد صلح افغانستان را اینگونه بیان کرد:
ـ “امروز یکی از بنیادیترین ضرورت افغانستان صلح است. و باید از هر لحاظ به آن توجه کرد. ما از اقدام جدی دولت آمریکا که در عرصه صلح افغانستان نشان دادند، حمایت میکنم.”
ـ “هرچند طالبان ادعا میکنند که با حکومت افغانستان مذاکره نمیکنند، ولی باید در این راستا تلاش صورت گیرد. همچنان این پروسه باید افغانشمول باشد و مردم افغانستان، سیاسیون و حکومت باید در این پروسه سهیم باشند، تا اینکه طالبان به مذاکرات حاضر شوند.”
ـ “به هیچ وجه دستآوردهای افغانستان را که در چند سال اخیر به دشواری به دست آوردهایم، معامله نمیکنیم. کسانی که اعتراض دارند برای رسیدگی به آنان مکانیزمهایی در کشور موجود است؛ حتی اگر اعتراض آنان بر قانون اساسی باشد، بازهم راهحل تعدیل را داریم. در صورتی که تعدیل مشروع باشد و مورد حمایت مردم افغانستان واقع شود، این تغییرات قابل اعمال خواهد بود.”
وی طالبان را به دو گونه تقسیم کرد: “طالبان دو پهلو دارد؛ یکی طالبانی است که عوام هستند و نوع دیگر آن که حمایت کشورهای بیرونی را دارند. با طالبان عادی باید مردم، علما و بزرگان گفتگو نماید و با طالبانی که مرتبط به کشورهای بیرونی است، باید حکومت وارد مذاکره شود.”
سیاست خارجی
داکتر شیدامحمد ابدالی به عنوان کسی که یک دیپلمات بلندپایه بوده، انتقادهای جدی را از چگونگی سیاست خارجی افغانستان در حکومت وحدت ملی به خصوص در قبال همسایگان مطرح میکند:
ـ “ما هیچگاه نتوانستیم یک سیاست ثابت در قبال همسایگان خود داشته باشیم تا همسایگان ما نیز بفهمند که افغانستان یک نظام استوار بر اصول مشخص است. افغانستان دارای منافع ملی است و باید سیاست خارجی خود را بر اساس منافع ملی خود اتخاذ نموده و از سیاست مقطعی و مبتنی بر احساسات خودداری نماید. همسایگان ما برای ما واضح است. این که کدام همسایه به ما نیکی کرده و یا نکرده نیز مشخص است.”
ـ “در آغاز سیاست خارجی پنج محور ما به ویژه در قبال همسایگان درست نبود و نتیجه نداد. در چهار سال اخیر سیاست خارجی ما تا حد زیادی مقطعی بود. در اوایل در قبال روابط با پاکستان اقداماتی صورت گرفت که به ضرر افغانستان تمام شد و نتیجهای که انتظار داشتیم را نداشت. رابطه مبتنی بر احساسات ما با پاکستان باعث شد تا از روابط ما با سایر کشورها از جمله هند کاسته شود که سیاست کامیابی نبود.”
ـ “من فکر میکنم که اوضاع فعلی به گونهای است که حتی کشورهای خارجی امید و توجه آن به افغانستان کم شده است. ما باید ثبات سیاسی را در کشور بازگردانیم و بر وحدت ملی و صلح در کشور کار کنیم تا جامعه جهانی دوباره به افغانستان توجه نماید.”
افزودن دیدگاه