همزمان با اعلام تاریخ برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان از سوی کمیسیون مستقل انتخابات، شماری از نهادها و آگاهان انتخاباتی، کمیسیون را به ضعف مدیریتی متهم کرده و تاکید دارند که برنامه این کمیسیون برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری عملی نیست.
کمیسیون مستقل انتخابات دو روز پیش با اعلام تقویم انتخابات ریاست جمهوری گفت که این انتخابات به تاریخ ۳۱ حمل سال ۱۳۹۸ خورشیدی برگزار خواهد شد. براساس این تقویم انتخاباتی، ثبت نام تقویتی رأیدهندگان به تاریخ ۱ قوس سال جاری آغاز و برای یک ماه ادامه خواهد یافت.
ثبتنام نامزدان انتخابات ریاست جمهوری نیز به تاریخ ۲۴ قوس سال جاری آغازشده و تا تاریخ ۹ جدی سال جاری ادامه خواهد یافت. در این تقویم آمده است که نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری به تاریخ ۹ جوزای سال آینده اعلام خواهد شد و در صورتی که دور اول این انتخابات به نتیجه نرسد، دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به تاریخ ۲۳ جوزا برگزار خواهد شد.
مسوولان کمیسوین مستقل انتخابات افغانستان روز جمعه (۱۱ عقرب) در نشست مشورتی با احزاب سیاسی و نهادهای جامعهی مدنی در مورد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری گفتند که انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات پارلمانی ولایت غزنی و انتخابات شورای ولایتی به گونهی همزمان برگزار خواهد شد.
وسیمه بادغیسی، معاون عملیاتی کمیسیون مستقل انتخابات گفت: « برگزاری همزمان شورای ولایتی با ریاست جمهوری از نگاه مالی اقتصادیتر، از نگاه امنیتی سهلتر و از نگاه مشارکت مردم، دارای مشارکت بیشتر خواهد بود.»
خانم بادغیسی همچنان گفت که یک گزینهی دیگر این است که انتخابات ریاست جمهوری تنها برگزار شود تا تمرکز روی این انتخابات بیشتر شود.
برنامه کمیسیون عملی نیست
شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی تاکید دارند که کمیسیون انتخابات هیچ آمادگی از نگاه فنی، مالی و سیاسی برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ندارد، اما این کمیسیون بخاطر فرار از فشارهای موجود انتخابات پارلمانی که بر آنان وجود دارد، میخواهد با مطرح کردن این بحثها اذهان عمومی را گمراه کند.
نعیم ایوبزاده، رییس بنیاد انتخابات آزاد و شفاف افغانستان (تیفا) به خبرنامه گفت: « کمیسیون آمادگیهای لازم تخنیکی، بودجوی و سیاسی را برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ندارد. حالا که بحث برگزاری آن را مطرح میکنند به این دلیل است که فشارهایی که بخاطر انتخابات پارلمانی وجود دارد، کمی فروکش کند.»
به گفتهی آقای ایوبزاده از سوییهم اعلام نتایج انتخابات پارلمانی افغانستان نیز چند هفته به تاخیر افتاده که این نیز میتواند روی تقویم برگزاری انتخابات ریاست جمهوری اثر بگذارد.
از سویی هم یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادلانهی افغانستان (فیفا) به خبرنامه میگوید که از آنجا که کمیسیون انتخابات در برگزاری انتخابات پارلمانی نتوانست به وعدههایش عمل کند، آنان در برگزاری بهموقع انتخابات ریاست جمهوری از طرف این کمیسیون نیز بیباور اند.
آقای رشید گفت: « بر اساس قانون، انتخابات باید در 31 حمل برگزاری شود، اگر کمیسیون نتواند انتخابات را در این تاریخ برگزار کند، باید دلیل موجه برای زیر پا کردن قانون به مردم، احزاب سیاسی و جامعه بینالمللی داشته باشد.»
اتهام ناتوانی در برگزاری انتخابات ریاست جمهوری
شماری از آگاهان سیاسی و نهادهای ناظر انتخاباتی با چالشهای که انتخابات پارلمانی 28 میزان افغانستان داشت، کمیسیون را متهم به ناتوانی در برگزاری انتخابات ریاست جمهوری میکند.
محمد افضل حدید، آگاه سیاسی به خبرنامه میگوید با شناخت که مردم افغانستان از اعضای کمیسیون، رهبری و مدیریت آنان دارند، این کمیسیون بسیار ناتوان، ضعیف و بدون هماهنگی داخلی هستند.
آقای حدید تاکید کرد: «کمیسیون انتخابات هنوز از آزمون انتخابات پارلمانی بدر نشده چطور میتواند انتخابات ریاست جمهوری را برگزار کند. با ظرفیت که این کمیسیون دارد، مدیریت انتخابات ریاست جمهوری از توان آنان بالا است و فکر میکنم انتخابات که مردم آن را توقع دارند، نمیتوانند برگزار کنند.»
این آگاه سیاسی تاکید دارد که انتخابات پارلمانی با آن«که در یک زمان خوب از نگاه جوی برگزاری شد، توام با چالشهای گسترده فنی و مدیریتی بود، اما در 31 حمل در اکثر مناطق سردسیر افغانستان هوا سرد خواهد بود و این بهانهی خوبی برای کمیسیون است که انتخابات ریاست جمهوری را به تاخیر انداخته و در بخش مدیریت و رهبری خود، اصلاحات بیاورند.
از سوییهم مسوولان دیدبان انتخابات افغانستان یا «اتوا» کمیسیون انتخابات را به ضعف مدیریت متهم کرده و تاکید میکنند که باتوجه به ظرفیت که این کمیسیون دارد، توانایی برگزاری به موقع انتخابات ریاست جمهوری را ندارد.
حبیبالله شنواری، مسوول برنامههای این نهاد به خبرنامه گفت: « با مدیریتی که کمیسیون انتخابات در انتخابات پارلمانی از خود نشان داد، این کمیسیون ظرفیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری را ندارد. انتخابات ریاست جمهوری بسیار حساستر از انتخابات پارلمانی است، اگر چنین جنجالهایی در انتخابات ریاست جمهوری به وجود بیاید، کشور از نگاه سیاسی با یک بحران جدی مواجه خواهد شد.»
آغاز رایزنیها نامزدان ریاست جمهوری
با نزدیک شدن به روند آغاز ثبت نام نامزدان انتخابات ریاستجمهوری، رایزنیها در سه محور شورای حراست و ثبات، ایتلاف بزرگ ملی و حزب اسلامی حکمتیار ادامه دارد.
نمایندهگان این احزاب، میگویند که تاکنون رییس جمهور غنی، عبدالله عبدالله، محمد حنیف اتمر، محمد عمر داوودزی و رحمت الله نبیل برای نامزد شدن در انتخابات ریاستجمهوری آمادگی گرفته اند.
محمد اشرف غنی، رییس جمهوری و عمرداوودزی، وزیر داخله سابق افغانستان از جمله نامزدان انتخابات ریاست جمهوری آینده اند که به صورت رسمی نامزد شدنشان را برای این انتخابات اعلام کردهاند.
آقای غنی بهتازگی در گفتوگو با خبرگزاری بلومبرگ گفته که «میخواهم خود را دوباره نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان کنم تا “کار ناتمام” پایان جنگ ۱۷ ساله دراین کشور را به انجام برسانم.»
از سویی هم بر اساس یک گزارش خبرنامه، بسیاری از سیاسیون پشتون نیز در تلاش اند که در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان نامزد واحد انتخاباتی داشته باشند. بر اساس این گزارش خبرنامه هفت نامزد احتمالی پشتون برای داشتن نامزد واحد دومین جلسهی شان را در خانه عمر زاخیلوال برگزار کردهاند.
در دو جلسهای که تاکنون میان نامزدان احتمالی ریاست جموری برگزار شده، آنان توانستهاند تعداد نامزدان احتمالی را از چند نامزد به دو نامزد کاهش دهند؛ این نامزدان البته در مقابل محمد اشرف غنی رییس جمهور فعلی که نامزد قطعی برای دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری است، قرار دارند.
در میان این سیاسیون پشتون، کش و قوسها و رقابتهای جدی در حال حاضر میان حنیف اتمر و عمر داوودزی است؛ نامزدانی که هیچکدام حاضر نیستند به نفع یکدیگر کنار بروند. عمر داووزی گفته که او به هیچ عنوان کنار نخواهد رفت و به تصمیم شورای حراست و ثبات افغانستان و آقای عبدالرب رسول سیاف احترام دارد.