کابل، افغانستان – حمله تحت رهبری آمریکا بر افغانستان شورشیان افراطی طالبان را پس از حملات یازدهم سپتامبر از قدرت راند. تقریبا 17 سال بعد، پس از ده ها هزار کشته، صدها میلیارد دالر هزینه و آمد رفت دو اداره در کاخ سفید، آن شورشیان اینک نه تنها شکست نخورده اند بلکه قدرتمندتر از همیشه به نظر می رسند.
از روز جمعه به این سو، جنگجویان طالبان در جاده های غزنی، شهر ستراتژیک در کمتر از 100 مایلی پایتخت، گشت و گذار کرده، و ده ها تن از سربازان افغان و افسران پولیس این کشور را کشته اند. در همین حال ارتباطات را قطع کرده و و بزرگ راه های کابل به سمت جنوب افغانستان و ادامه آن را بسته اند.
حمله بر غزنی یک نمایش خیره کننده از استحکام طالبان را نشان داد که به روایت رسمی پیشرفت جنگ توسط افغان ها و آمریکایی ها و احتمال گفت و گو های صلح افترا زده است. این امر همچنین نشان داده است که نیروهای ارتش افغانستان چقدر گیج و سرگردان اند، برعلاوه فرستادن مهمات غلط برای افسران پولیس در محاصره. علاوه بر آن، این محاصره سوال های اساسی را مطرح کرده است که در چنین حالتی طالبان چه شرایطی را برای مصالحه خواهند پذیرفت.
در غزنی چه می گذرد؟
برای ماه ها، باشندگان غزنی و مقامات محلی این ولایت، شهری با حدود 280 هزار جمعیت، هشدار داده بودند که طالبان این شهر را محاصره کرده اند. حتی در برخی ساحات جنگ جویان طالب به جمع آوری مالیات می پرداختند. من در دیداری از این شهر در ماه جون، آن را در حالت ترس یافتم – مردم از گردهمایی های بزرگ جلوگیری می کردند. ترور ها بسیار شده بود.
در دهم آگست امسال، بیش از 1000 جنگجوی طالب با حمله بر این شهر طوفانی را برپا کردند. مقامات ادعا می کنند که طالبان به وسیله جنگ جویان خارجی کمک می شوند، به شمول پاکستانی ها و چچنی ها، و حتی برخی از افراد وابسته به القاعده.
پولیس مجبور شده بود تا عقب نشینی کرده و از تاسیسات عمده حکومتی حفاظت نمایند – دفتر والی، فرماندهی پولیس، مرکز استخبارات، و زندان اصلی – طالبان را به حال خود می گذاشتند تا در جاهای دیگر به موقعیت گزینی بپردازند. وزیر دفاع افغانستان روز دوشنبه گفت که حدود 100 تن افسر پولیس و سربازان ارتش و بیش از 20 تن غیرنظامی کشته شده اند. او شمار کشته شده های طالب را نزدیک به 200 تن اعلام کرد.
چرا غزنی مهم است؟
محاصره غزنی شاید ترسناک ترین مثال تجدید حیات طالبان باشد که دست آورد های 100 هزار عسکر آمریکایی را که برای براندازی آن ها از قدرت تلاش کرده بودند، نابود کرده است.
این بار اول نیست که جنگجویان طالب به یک شهر عمده افغانستان یورش می برند، اما موقعیت ستراتیژیک غزنی به شدت مهم است. مجاورت آن به کابل و موقعیت آن در مهم ترین بزرگ راهی که پایتخت را با جنوب وصل می کند، آن را تبدیل به یک خط حیاتی کرده است.
رحمت الله نبیل، رییس سابق امنیت ملی افغانستان می گوید که غزنی مهم بود زیرا برخی از ولسوالی های هم جوار آن با مناطق قبایلی شمال پاکستان هم مرز است، جایی که این جنگجویان برای مدت طولانی در آن با محافظت زندگی کرده اند. آقای نبیل می گوید این که چه کسی غزنی را در کنترل داشته باشد همچنان براین تاثیر دارد که شورشیان چقدر آزادانه می توانند به دیگر نقاط این کشور رفت و آمد کنند. در کنترل گرفتن غزنی بوسیله طالبان همچنان این احتمال را برجسته می سازد که در نهایت آنان خود کابل را نیز تصرف کنند.
آیا این نشانی از قوت طالبان است یا ضعف حکومت؟
در سالهای اخیر، همانطوری که نیروهای افغان به طور گسترده یی مالکیت جنگ را از نیروهای آمریکایی گرفته اند، طالبان نیز به در دست گرفتن قلمروها ادامه داده است. در برخی ساحات، آنان برای گرفتن یک ولسوالی یا شهر تلاش می کنند اما در برخی مناطق دیگر دیگر به صورت محکم جابه جا شده اند.
طبق گفته ی نظامیان ایالات متحده، حکومت افغانستان کمی بیشتر از نصف این کشور را که 400 ولسوالی می شود در کنترل دارد – حدودا 56 درصد. شورشیان طالب 14 درصد را تحت کنترل دارند و متباقی مناطق ساحات تحت منازعه را تشکیل می دهند.
حملات هوایی آمریکایی ها و افغانها بازدارنده بزرگتری در راه دست آورد های طالبان می باشد. تنها نظامیان ایالات متحده در حدود 3000 بمب را در شش ماه نخست امسال پرتاب کرده اند. اما تنها قدرت هوایی کافی نیست.
آقای نبیل می گوید که جدال های سیاسی داخلی دولت افغانستان و ناتوانی اش در پیش بینی حرکت طالبان قبل از حمله شورشیان به یک شهر مشکلات اساسی بوده است. او جنگ غزنی را به محاصره قندز تشبیه می کند، زمانی که پس گرفتن آن شهر از سوی نیروهای حکومتی مدت دو هفته را در بر گرفت.
آقای نبیل می گوید: “در قندز نیز چنین بود – آن ها اول به تعقیب ولسوالی های بیرونی رفتند، سپس به پایگاه های نظامی و نهایتا وارد شهر شدند، زمانی که شهر کاملا در محاصره قرار بگیرد داخل شدن به آن کار آسانی خواهد بود.”
نظامیان ایالات متحده چگونه درگیر اند؟
ایالات متحده حدود 14000 سربازدر افغانستان دارد؛ آنان نقش مشوره دهی را برای عساکر افغان بازی می کنند و یک ماموریت کوچک ضد تروریزم را حمایت می کنند. این کمتر از آن تعدادی است که در هنگام اوجش به 100000 عسکر در این کشور می رسید، در حالی که نظامیان آمریکایی جنگی را جهت شکست دادن طالبان در روستاهای افغانستان رهبری می کرد.
مقامات نظامی می گویند که مشاوران آمریکایی همراه با نیروهای افغان در غزنی بر روی زمین بودند. نیروهای آمریکایی نیز در حدود 25 حمله هوایی را بر غزنی رهبری و انجام داده اند.
اما همانند حکومت افغانستان، ارتش ایالات متحده نیز وسعت بحران را کوچک فرض کرده بود، چنانچه در ارزیابی ها اطلاعاتی که از مردم محلی به دست آمده کاملا متفاوت است با آنچه آنان گفته بودند.
در بیانیه نظامیان ایالات متحده گفته شده که بطور مثال، شاهراه به سمت جنوب باز مانده است. اما مسافران در هر دو سمت بند مانده اند، و مقامات محلی افغان می گویند که این شاهراه بسته شده بود.
این روشن نیست که چه تعداد از عساکر آمریکایی در خاک غزنی بوده اند. اما در شهرهایی چون فراه و قندز-که در سال 2015 و 2016 و امسال از سوی نظامیان طالب مورد حمله قرار گرفته بود-نظامیان آمریکایی تیم هایی از قوای خاص ارتش را برای انجام حملات هوایی و جنگ در کنار هم قطاران کماندوی شان به آنجا فرستاد بودند.
یک مقام نظامی آمریکایی می گوید که از حمله بر غزنی متعجب نشده است. آشفتگی ها میان قبایل پشتون و هزاره در غزنی به پایه ها و اساس این حمله به وسیله نظامیان پشتون کمک بسیار کرد. او می گوید که قبایل محلی یکی از دلایلی است که حکومت افغانستان در تلاش است تا قلمرو خود را حفظ کند.
او علاوه کرد که این نوع جنگ ها – جنگ های سنگین در مناطق پراکنده و شهرهای کوچک – انتظار می رفت که در آینده به خوبی اتفاق بیافتند، زیرا نیروهای هوایی آمریکایی غالبا به عنوان فاکتور تصمیم گیرنده در میان پیروزی و شکست عمل می کنند.
در ولایت هلمند درغرب، عساکر آمریکایی در حال آماده شدن برای حملات بالقوه مخالفان بر پایگاه های آمریکایی ها و افغان ها اند، نگرانی هایی وجود دارد که جنگجویان طالب شاید در حال آمادگی برای توسعه دادن حملات شان بر غزنی اند.
تاثیر بر گفت و گوهای صلح با طالبان؟
برای چندین ماه، تحریم های جدید و فوری برای متقاعد کردن طالبان جهت مذاکره در حال انجام بوده است. چنین تلاش هایی پیش از این ناکام شده است، اما اینک تفاوت های مهمی در آن وجود دارد.
در اول هردو طرف یک آتش بس نادر و یک پارچه را اعلام کردند. سپس دیپلمات های امریکایی با نمایند های طالبان در دوحه، پایتخت قطر دیدار کردند، که این امر همانند شکننده یخ جهت تسهیل این خواست گروه شورشیان که گفته بودند اول بدون حضور مقامات حکومت افغانستان با آمریکایی ها صحبت می کنند، عمل می کرد.
افزایش در خشونت ها و محاصره غزنی درست زمانی واقع می شوند که حکومت افغانستان و همکاران بین المللی اش در حال تلاش برای آتش بس دومی در هفته های پیش رو بود اند. هرچند بعید است که این خشونت آن طرح ها را تغییر دهد، اما تلاش های حکومت برای مقابله با منتقدان صلح را پیچیده کرده است.
نویسنده: مجیب مشعل
منبع: نیویورک تایمز
افزودن دیدگاه