امروز صبح وقتی صفحات اجتماعی را مرور می‌کردم، به پستی از تبریکی روز جوانان رسیدم و به فکر فرو رفتم! از خود پرسیدم که چند درصد از جوانان افغانستان از این روز آگاهی دارند و چند درصد چنین روزی را جشن می‌گیرند؟! اما با توجه به وضعیت و شرایط کنونی افغانستان، خیلی سخت نخواهد بود تا دریافت که جوانان افغان در بی‌خبری از این‌روز به سر می‌برند و در شرایط خیلی بدی غرق شده‌اند.
جوانان برای تغییر و اصلاح جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند، نقش ارزنده‌ای بازی می‌کنند. این افراد سرشار از ایده‌ها، افکار و انرژی‌های سازنده اند که اگر در راستای بهبودی و به‌سازی از آنان استفاده شود، باعث تغییر شگفت‌آوری خواهد شد، ولی این امر برای جوانان افغانستان صدق نمی‌کند.
سازمان ملل متحد در ۱۷ دسامبر ۱۹۹۹، ۱۲ آگست را به عنوان روز جهانی جوانان اعلام کرد. روز جهانی جوانان با اندیشه‌ی «ساختن یک دنیای بهتر؛ به همراه جوانان» ایجاد گردید. به این بهانه، سازمان ملل از تمام کشورهای دنیا می‌خواهد تا عملا در راستای توسعه امکانات و منابع، به کمک جوانان و برای جوانان تلاش نمایند.
سازمان ملل می‌گوید جوانان امروز با شرایط سخت استخدام، امنیت پایین شغلی و کنار گذاشته شدن از تصمیم‌گیرهای مهم و حتی شراکت در امور، دچار ضعف در باورها و اعتماد به نفس شده‌اند. بنابراین دولت‌ها، نهادهای خصوصی، دانشگاه‌ها و افراد خیرخواه، می‌توانند با فراهم آوردن شرایط کار و دادن فرصت به جوانان، اعمال نفوذ در مؤسسات و… به این قشر مهم و مالک آینده کشور کمک کنند.
جوانان افغان
به بهانه این روز می‌توان وضعیت جوانان در سال‌های اخیر را مورد ارزیابی قرار داد.
با تمام برنامه‌های مطرح‌شده از سوی دولت افغانستان، هنوز هم جوان افغان نسلی است که در میان مشکلات زیادی گیر مانده و سختی‌های زیادی را متحمل می‌شود. یکی از چالش‌های مهم برای نسل جوان افغان؛ فقر، نبود فرصت‌های کاری مناسب و امنیت در سراسر این کشور است که باعث شده بسیاری از جوانان بعد از به اتمام رسانیدن تحصیلات خود، یا راهی کشورهای خارجی گردیده و یا هم رو به اعتیاد آورند.
تحصیلات جوانان
در این میان یکی از مشکلات مهم، امکانات تحصیلی برای جوانان در افغانستان است. با توجه به استعداد و انگیزه تحصیلی جوانان افغان که همواره باعث سربلندی و افتخارآفرینی در کشور می‌شود، بازهم امکانات مناسبی در داخل کشور به آنان اختصاص داده نمی‌شود، تا در وضعیت بهتری ادامه تحصیل دهند.
در کنار این شرایط، به دلیل نبود امنیت، بسیاری از جوانان در شهرها و ولایات افغانستان از مکتب باز مانده و نتوانسته‌اند تحصیلات خود را ادامه دهند. اما با این حال، از میان 200 هزار جوانی که شامل امتحان کانکور می‌شوند، بیش از 72 هزار تن در دانشگاه‌ها و موسسات تحصیلات نیمه عالی دولتی پذیرفته شده، بیش از 66 هزار تن دیگر به دانشگاه‌های خصوصی راه یافته‌اند و بیش از 60 هزار نفر دیگر از تحصیلات و امکانات تحصیل باز می‌مانند.
بی‌کاری مشکل عمده جوانان افغان
جوانان بعد از فارغ شدن از دانشگاه‌ها، به دنبال کار وارد بازار می‌شوند، اما به دلیل نبود زمینه‌های کار و این‌که افغانستان یک کشور مصرفی است، نمی‌توانند در بازار افغانستان کار پیدا کنند؛ به همین دلیل به خارج از کشور مهاجرت می‌کنند. از مجموعه 400 هزار نفری که سالانه وارد بازار کار افغانستان می‌شوند، تنها 20 درصد موفق به دریافت شغل می‌شوند.
عبدالفتاح عشرت احمدزی، سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی به خبرنامه می‌گوید در حال حاضر 1.9 میلیون نفر واجد شریط کار در افغانستان وجود دارد که در انتظار کار هستند، اما به دلیل مشکلات داخلی کشور، هیچ شغلی وجود ندارد تا آنان مصروف باشند.
آقای احمدزی می‌گوید: “تنها مشکل ایجاد شغل برای محصلین و افراد داخلی وجود ندارد، بلکه مهاجرین بسیاری نیز از کشورهای پاکستان و ایران وارد افغانستان شده‌اند که باید برای آنان نیز زمینه کار فراهم گردد و همین موضوع شرایط را بیشتر سخت می‌کند، اما با آن‌هم ما تلاش می‌کنیم زمینه کاری را برای افراد کشور فراهم نماییم”.
افزایش روز افزون معتادین
تعداد افرادی که نمی‌توانند در داخل کشور شرایط کاری و امکانات مناسب زندگی را به دست آورند، با خروج از مرزها، مشکلات زیادی را متحمل شده و به پناهندگی کشورهای دیگر روی می‌آورند، اما قسمتی از جوانای که نمی‌توانند به خارج از کشور بروند، به مواد مخدر روی می‌آورند و باعث تباهی همیشگی زندگی خود می‌شوند.
افغانستان جزء کشورهایی است که آمار افراد معتاد در آن بلند بوده و این معضل به صورت چشم‌گیری بیشتر می‌شود.
صابر آدینه، مدیر نشرات معینیت امور جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ در ارتباط به آمار معتادین در تازه‌ترین بررسی می‌گوید که میزان معتادین در افغانستان به 3.5 میلیون نفر می‌رسد.
برنامه‌های آینده حکومت افغانستان برای جوانان
امروز در ارگ ریاست جمهوری افغانستان برنامه بزرگداشت از روز جهانی جوانان برگزار شد. در میان صحبت‌هایی که جوانان از مشکلات خود گفتند و راه‌حل‌هایی که داشتند، رئیس جمهوری نیز امید تغییرات بیشتری را وعده داد.
محمد اشرف غنی گفت: “جوانان افغان نسل بم و جنگ هستند، اما در عین حال این جوانان هستند که نسل امید می‌باشند و با این تحرک و پیشرفتی که من از جوانان افغان می‌بینم، مطمئن هستم که تغییر چشم‌گیری را می‌توان ایجاد نمود؛ همان طوری که فعلا تفرقه و قومیت‌گرایی را پس زده و به سوی وحدت در حال پیش‌روی هستیم”.
او در بخش معارف از ساخت 6000 مکتب سخن گفته و بیان کرد که از این پس هیچ کودک افغان بی‌سواد نخواهد بود و او در بخش مناطق ناامن نیز برنامه‌های زیادی را طرح‌ریزی کرده که اجرایی خواهد کرد.
رییس جمهور غنی در صحبت‌های خود در این برنامه گفت که برنامه‌های زیادی برای جوانان دارد و امکانات بهتری را برای جوانان کشور فراهم خواهد کرد. او وعده داد که تلاش می‌کند تا صدای نسل جوان را بلند کند، زیرا این نسل باید نسلی باشد که در آن قدرت ایجاد شود و جنگ خاتمه پیدا کند.
وی می‌گوید: “من تلاش می‌کنم تا تداوم و تحول را با هم یک‌جا ایجاد کنم”.
اشرف غنی از تلاش‌ها و پشت‌کار جوانان یاد کرد و گفت: “با حمایت‌های شما توانستیم بعد از 118 سال با طراحی واضح در تمام بخش‌های کشور، افغانستان را جز لاینفک آسیای میانه ثبت کنیم”.
او اشاره کرد که با همین پشتیبانی و حمایت جوانان، برنامه‌های انکشافی بیشتری را عملی خواهد کرد.