نهادهای ناظر انتخاباتی در مورد پیشنهاد اخیر کمیسیون مستقل انتخابات در مورد به‌تعویق انداختن انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی، واکنش نشان داده و تأکید دارند که حکومت و کمیسیون با بحران‌زایی در غزنی، در تلاش برگزار نکردن انتخابات در این ولایت‌اند.
روز چهارشنبه(3 اسد) کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان به کمیته تعیین‌شده قانون انتخابات پیشنهاد کرده است که انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی به علت ناامنی و احتمال تأمین‌نشدن نمایندگی عادلانه، به تعویق بیافتد.
اعضای کمیسیون مستقل انتخابات به تعویق افتادن انتخابات پارلمانی در ولایت غزنی را به کمیته‌ی تعیین‌شده، در پرتو ماده 104 قانون انتخابات پیشنهاد کرده است.
در فیصله‌نامه این کمیسیون آمده است که «به دلیل اوضاع وخیم امنیتی و برخی مشکلات دیگر در ولایت غزنی، در صورت برگزاری انتخابات ولسی جرگه امکان آن وجود دارد تا در این ولایت نمایندگی عمومی و عادلانه تأمین شده نتواند. بنابر این، موضوع تعویق انتخابات ولسی جرگه در این ولایت به کمیته تعیین‌شده در فقره یک ماده 104 قانون انتخابات پیشنهاد گردد.»
در ماده 104 قانون انتخابات افغانستان آمده است که «هرگاه اوضاع امنیتی، حوادث و آفات طبیعی یا حالت مماثل، اصل نمایندگی عمومی و عادلانه را در تدویر انتخابات غیرممکن سازد و یا این‌که به مشروعیت مراحل انتخابات صدمه رساند، انتخابات به پیشنهاد کمیسیون و تأیید کمیته متشکل از رییس و اعضای شورای امنیت ملی، روسای مجلسین شورای ملی، رییس ستره محکمه و رییس کمیسیون مستقل نظارت بر تطبیق قانون اساسی، از تاریخ معینه الی چهار ماه تعویق می‌گردد».
هم‌چنان در بند دوم این قانون آمده است که «هرگاه اوضاع و حالات مندرج فقره یک این ماده طی مدت چهار ماه رفع نگردد، کمیته می‌تواند مدت مذکور را برای مدت چهار ماه دیگر تمدید نماید.»
بحران‌زاییِ حکومت
شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی تأکید دارند که حکومت به‌صورت غیرمستقیم در انتخابات غزنی دخالت دارد و در صدد بحران‌زایی انتخاباتی در این ولایت است.
نعیم ایوب‌زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان(تیفا) به‌خبرنامه می‌گوید: «انتخابات در ولایت غزنی می‌تواند خیلی ساده برگزار شود، اما متأسفانه جنجال‌های سیاسی به حدی زیاد است که فضا را برای رفتن به‌طرف انتخابات بسته کرده. مشکل اصلی که سر راه انتخابات غزنی قرار دارد، سیاست‌ها و اراده حکومت است. تلاش‌ها به صورت غیرمستقیم همین است که انتخابات در غزنی به بحران برود.»
آقای ایوب‌زاده تأکید دارد که با نبود اراده‌ی حکومت و کمیسیون انتخابات برای برگزاری انتخابات در ولایت غزنی و هم‌چنان ایجاد بهانه‌های مختلف از سوی آنان، انتخابات در این ولایت به گزینه ناممکن بدل شده است.
از سویی هم مسوولان بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان(فیفا) تأکید دارند که در صورت برگزار نشدن انتخابات در این ولایت، بحران بزرگ قومی ـ سیاسی در این ولایت اتفاق خواهد افتاد.
یوسف رشید، رییس اجرایی فیفا به خبرنامه گفت: «قانون انتخابات حکم می‌کند در صورتی‌که انتخابات به‌دلایل امنیتی یا دلیل‌های موجه دیگری که در قانون ذکر شده، به تعویق بیافتد، نماینده‌های قبلی آن ولایت یا حوزه در پارلمان تا حل مشکل مورد نظر نمایندگی خواهند کرد که این هم به صلاح مردم غزنی نخواهد بود.»
احتمال برگزاری هم‌زمان انتخابات غزنی با انتخابات ریاست جمهوری
اما با این حال، نهادهای ناظر انتخاباتی با انتقاد از پیشنهاد تازه کمیسیون، تأکید می‌کنند که در حکومت و کمیسیون، اراده‌ای برای برگزاری انتخابات در غزنی وجود ندارد. به گفته‌ی آنان، حکومت با بهانه‌گیری تلاش دارد انتخابات را در غزنی برگزار نکند.
یوسف رشید، رییس اجرایی بنیاد انتخابات آزاد و عادله (فیفا) به خبرنامه گفت: «تا چهار ماه دیگر که انتخابات غزنی به تعویق بیافتد، آن‌زمان ماه دلو و سردترین فصل سال در غزنی است که از نگاه موسمی این ولایت یکی از مناطق سردسیر افغانستان است و برگزاری انتخابات در این فصل امکان ندارد.»
به‌گفته‌ی آقای رشید، احتمال زیادی وجود دارد که انتخابات پارلمانی غزنی هم‌زمان با انتخابات ریاست جمهوری در سال آینده خورشیدی برگزار شود.
او تأکید کرد: «بر اساس قانون انتخابات، وقتی که کمیسیون نمی‌تواند در یک مرکز مشخص یا حوزه رأی‌دهی به‌دلیل آفات طبیعی، ناامنی و امثال آن، انتخابات را برگزار کند، این کمیسیون می‌تواند طرح تعویق را به کمیته تعیین‌شده انتخابات ارایه دهد. این پیشنهاد در صورتی‌که ماهیت قانونی داشته باشد و توسط کمیته پذیرفته شود، انتخابات برای چهار ماه به‌تعویق می‌افتد. در صورتی‌که در مدت این چهار ماه، بازهم به دلایل اوضاع طبیعی انتخابات برگزار نشود، انتخابات دوباره برای چهار ماه دیگر به تعویق خواهد افتاد.»
غیر عملی بودن جدول زمانی برای ثبت‌نام
ماه گذشته کمیسیون مستقل انتخابات، جدول زمان‌بندی جداگانه‌ای را برای برگزاری انتخابات غزنی اعلام کرد. بر اساس این جدول، ثبت‌نام رأیدهندگان هم‌زمان در مرکز شهرستان‌ها و نیز روستاها از روز ششم تا بیست و پنجم ماه اسد انجام می‌شود.
با این حال نهادهای ناظر انتخاباتی این جدول زمان‌بندی را نیز در غزنی غیرعملی دانسته و تأکید دارند که این جدول، زمان خیلی محدودی دارد.
نعیم ایوب‌زاده، رییس بنیاد انتخابات شفاف افغانستان(تیفا) به خبرنامه گفت: «این جدول زمان‌بندی اصلا عملی و منطقی نیست. این‌ها پنچ و شش مورد را در این جدول زمان‌بندی که اعلان کرده‌اند، نقض کرده‌اند. بر اساس یافته‌هایی که ما داشته‌ایم، ما باور نداریم جدول زمان‌بندی که برای غزنی در نظر گرفته شده، عملی باشد.»
در عین حال عبدالمالک حبیبی، یکی از معترضان انتخاباتی در غزنی نیز تقویم جدید انتخاباتی کمیسیون را برای این ولایت «یک سنجش غیرعاقلانه» می‌داند و تأکید دارد که «کمیسیون مستقل انتخابات تنها برای ثبت‌نام رأیدهندگان، ۱۵ روز فرصت داده، در حالی که در ۱۰ روز تنها کمیسیون نمی‌تواند موادهای انتخاباتی خود را به ولسوالی‌ها انتقال دهد.»
از سویی هم دو تن از کمیشنران کمیسیون انتخابات نیز با این جدول زمان‌بندی جدید برای غزنی مخالفت کرده‌اند. وسیمه بادغیسی و ملیحه حسن، دو کمیشنر این کمیسیون اند که به‌دلیل غیرعملی بودن این طرح، پای این مصوبه کمیسیون را امضا نکردند.
وسیمه بادغیسی، معاون عملیاتی کمیسیون مستقل انتخابات به خبرنامه گفت: «به دلیل این‌که این طرح از لحاظ زمان‌بندی قابل تطبیق نبود، نظر ندادم.»
با این حال حفیظ هاشمی، سخنگوی کمیسیون انتخاب می‌پذیرید که آنان زمان کمی در اختیار دارند، اما وی تأکید می‌کند که آنان تلاش دارند ظرفیت کاری‌شان را در این ولایت افزایش دهند.
او تأکید می‌کند، نشست مشترکی که این کمیسیون با نهادهای امنیتی، اداره ارگان‌های محلی، ارگ ریاست جمهوری و ریاست اجراییه داشته، آنان تاکید کرده‌اند که کمیسیون مستقل انتخابات را در عملی کردن این تقویم کمک می‌کنند.
اما با وجود این تلاش‌های ناقص، عملی شدن جدول زمان‌بندی جدید برگزاری انتخابات در ولایت غزنی، حتی به اولین گام خود نیز نرسید؛ از یک‌سو این جدول زمان‌بندی هیچ اشاره‌ای به تصمیم قبلی کمیسیون انتخابات در مورد حوزه‌بندی انتخاباتی ولایت غزنی ندارد و این مسأله را گنگ و مبهم باقی گذاشته، و از سوی دیگر، به خواسته‌های قانونی مخالفان طرح حوزه‌بندی انتخاباتی توجه نشده و دفتر ولایتی کمیسیون انتخابات در غزنی، هم‌چنان مسدود باقی مانده است.