قرار است ساعت 8 امشب نتیجه‌ی انتخابات پارلمانی پاکستان همگانی شود. پیش‌بینی‌ها و بررسی‌های ابتدایی نشان می‌دهد که عمران خان و حزب او، تحریک انصاف، پیروز این انتخابات باشد.
صبح امروز (چهارشنبه 3 اسد)، حدود 85 هزار مرکز رأی‌دهی در سراسر پاکستان آغاز به‌کار کرده و بیش از 105 میلیون پاکستانی به پای صندوق‌های رأی رفتند تا نمایندگان مجلس ملی، مجالس ایالتی و در نهایت نخست‌وزیر و دولت جدیدشان را برگزینند.
در این انتخابات، رقابت اصلی میان حزب مسلم لیگ ـ نواز، به رهبری نواز شریف و حزب اپوزسیون تحریک انصاف، به رهبری عمران خان، یک ستاره سابق کرکت است. در ۷۱ سالی که از تشکیل دولت پاکستان می‌گذرد، همواره نظامیان به طور مستقیم یا غیرمستقیم حکومت کرده‌اند.
نهادهای حقوق بشری در ساعات اولیه رأی‌دهی هشدار دادند «کمپین‌هایی که از هم‌اکنون برای ایجاد شایبه در تقلب انتخاباتی در پاکستان به راه افتاده، ممکن است گذار دموکراتیک به دولت بعدی را به خطر بیندازد.»
اسلام‌گرایان افراطی و اسلام‌گرایانی که با سازمان‌های تروریستی مرتبط‌اند نیز این‌بار به طرز بی‌سابقه‌ای در انتخابات پارلمانی پاکستان حضور دارند. این نگرانی وجود دارد که احزاب میانه‌رو بخشی از کرسی‌‌های خود در پارلمان را به اسلام‌گرایان تندرو واگذار کنند.
در سال‌های گذشته در پاکستان حمله به اقلیت‌های مذهبی افزایش چشمگیری یافته است. جبران ناصر، یکی از کاندیداهای دگراندیش تهدید به قتل شده و برخی مراجع مذهبی با صدور فتواهایی، حکم قتل او را صادر کرده‌اند.
ناصر در یک گفت‌وگوی تلفنی به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است: «من از طرف میلیون‌ها پاکستانی صحبت می‌کنم. آن‌ها می‌ترسند در مقابل اسلام‌گرایان بایستند. آن‌ها از جان‌شان بیم دارند.»
رقابت میان کیست؟
بر اساس تقسیمات کشوری پاکستان، این کشور از چهار ایالت سند، پنجاب، خیبرپشتونخواه و بلوچستان، دو منطقه خودمختار جامو و کشمیر و گلگت بلتستان و یک مرکز فدرالی اسلام‌آباد تشکیل شده‌است.
در مرکز و چهار ایالت، نبرد اصلی میان حزب مسلم لیگ ـ نواز، به رهبری نواز شریف و حزب اپوزسیون تحریک انصاف، به رهبری یک ستاره سابق کرکت، یعنی عمران خان است.
حزب مردم پاکستان، به رهبری بیلاول بوتو زرداری، فرزند بی‌نظیر بوتو، نخست‌وزیر سابق پاکستان، و حزب متحده مجلس عمل، که اتحادی از احزاب محافظه‌کار مذهبی و راست افراطی است، دو گروه اصلی دیگر حاضر در رقابت‌های انتخاباتی هستند.
در مجلس کنونی، حزب مسلم لیگ ـ نواز صاحب ۱۸۲ کرسی، حزب تحریک انصاف صاحب ۳۲ کرسی و حزب مردم، صاحب ۴۶ کرسی است.
در انتخابات امروز پاکستان، ۱۰۵ میلیون و ۹۶ هزار نفر می‌توانستند رأی بدهند. از این میان، ۵۹ میلیون و ۲۲۰ هزار تن زن و ۴۶ میلیون و ۷۳۰ هزار تن دیگر مرد اند.
چنان‌که میزان مشارکت زنان کمتر از ۱۰ درصد باشد، انتخابات غیرقانونی اعلام می‌شود. در سال ۲۰۱۳ در برخی مناطق پاکستان، به ویژه در شمال این کشور، مسلمانان تندرو و طالبان مانع از شرکت زنان در انتخابات شده بودند. از آن زمان برای زنان سهمیه تعیین شد.
امنیت چالش جدی
با وجودی که تدابیر امنیتی شدیدی برای برگزاری انتخابات پارلمانی پاکستان گرفته شده، اما برای برگزارکنندگان انتخابات بازهم امنیت یکی از نگرانی‌های بزرگ پنداشته می‌شود.
در این انتخابات بیش از ۴۵۰ هزار نیروی ارتش و ۳۵۰ هزار نیروی پولیس، برای تأمین امنیت رأی‌دهندگان و مراکز رأی‌دهی موظف شده‌اند. در ایالت بلوچستان پاکستان برای تأمین امنیت حوزه‌های رأی‌گیری، اینترنت و تلفن‌های همراه نیز از کار افتاده است.
بابر یعقوب، یکی از مقامات این ایالت گفته که طالبان پاکستان دست‌اندرکاران انتخابات پارلمانی را تهدید کرده‌اند. شام‌گاه گذشته طالبان به چند موتر نظامی که حامل صندوق‌های رأی و تعرفه‌های انتخاباتی بود، حمله کردند.
پیش از چاشت امروز چهارشنبه(3 اسد) نیز انفجاری مهیبی در نزدیکی یک مرکز رأی‌دهی در شهر کویته این کشور رخ داد که آمارهای ابتدایی نشان می‌دهد این رویداد بیش از 100 قربانی داشته است.
ناامنی سبب شده که روند نظارت بر انتخابات نیز با مشکل روبرو شود. با وجودی که نهادهای بین‌المللی از جمله اتحادیه اروپا بر انتخابات پاکستان نظارت دارد، اما در برخی از ایالت‌های این کشور از جمله ایالت بلوچستان، به‌دلیل ناامنی ناظران نمی‌توانند برای نظارت در مراکز رأی‌دهی حضور بیابند.
برنده کیست؟
ایالت پنجاب، پایگاه اصلی حزب مسلم لیگ ـ نواز، میدان اصلی نبرد است؛ بیش از نیمی ۲۷۲ کرسی که به طور مستقیم انتخاب می‌شوند، متعلق به این ایالت‌اند. انتظار می‌رود که حزب حاکم حزب مسلم لیگ ـ نواز بخشی از کرسی‌هایش را در این ایالت به حزب تحریک انصاف واگذار کند.
جمال‌الدین بدر، کارشناس مسایل منطقه‌ای افغانستان به خبرنامه می‌گوید که در یکی دو ماه گذشته، بسیاری از نامزد‌های حزب مسلم لیگ ـ نواز در پنجاب یا از حزب نواز شریف روی برگردانده، به حزب تحریک انصاف محلق شده‌اند و یا هم به‌طور مستقل در انتخابات شرکت کرده‌اند.
به گفته‌ی این آگاه تحولات پاکستان، در ایالت سند با توجه به ترکیب روستایی آن، به احتمال زیاد حزب مردم دست بالا خواهد داشت. با این حال، رقابت بر سر ۲۱ کرسی مرکز این ایالت، کراچی، که بزرگترین شهر پاکستان است، نفس‌گیر خواهد بود.
در شمال غربی این کشور، ایالت خیبرپشتونخواه به نفع عمران خان، رهبر حزب تحریک انصاف بسیج خواهد شد. با این حال، انتظار می‌رود حزب متحده مجلس عمل، بخشی از کرسی‌ها را از تحریک انصاف برباید. این حزب محافظه‌کار در پنج سال گذشته در خیبرپشتونخواه قدرت را به دست داشته است.
در بزرگترین اما کم‌جمعیت‌ترین ایالت پاکستان(بلوچستان)، اوضاع به نفع «حزب عوامی» است. حزب عوامی یک حزب قوم‌گرا و چپ‌گرای مخالف حزب حاکم است. احتمال دست‌کاری و تقلب در این ایالت بیشتر از مناطق دیگر است.
با این وجود، آگاهان تاکید دارند که اگر هیچ حزبی نتواند اکثریت آرا را به دست آورد، دولت ائتلافی تشکیل خواهد شد.
نگرانی افغانستان
در مورد عدم برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه و هم‌چنان بروز خشونت‌های انتخاباتی در پاکستان، نگرانی‌های زیادی در داخل و خارج افغانستان وجود دارد.
ناظران و تحلیل‌گران نسبت به حضور گروه‌های اسلام‌گرای افراطی در انتخاباتی که در واقع، ویترین سیاسی گروه‌های تروریستی مثل لشکر طیبه و لشکر جهنگوی هستند، نگران اند.
در ۱۶ جولای، کمسیون حقوق بشر پاکستان اعلام کرد که عمیقا نسبت به دست‌کاری در نتیجه انتخابات نگران است.
جمال‌الدین بدر، آگاه مسایل منطقه‌ای افغانستان به خبرنامه گفت: «دست‌های نامریی مانند سازمان آی.اس.آی که همیشه در پاکستان حکومت کرده، نوازشریف و حزب آن را با مشکلات جدی دچار کرد. همین دست‌ها به‌نوعی زمینه را برای عمران‌خان مساعد نمود. نوازشریف یک فکر تجاری داشت که می‌خواست با هند و افغانستان رابطه‌ی نیکی داشته باشد، اما عمرخان چنین نخواهد بود.»
پس از انتشار اسناد پاناما در سال ۲۰۱۵، ورق برای نوازشریف، نخست‌وزیر سابق پاکستان برگشت؛ دو سال پیش از آن، او پیروزی قاطعش را در انتخابات سال ۲۰۱۳ جشن گرفت. در این اسناد، افشا شده بود که شریف با پول‌شویی و به شکل غیرقانونی، چهار آپارتمان را در لندن خریده است. نوازشریف در جولای سال گذشته با حکم دادگاه عالی پاکستان، از نخست‌وزیری عزل شد و سپس به طور غیابی محاکمه گردید. او به اتهام فساد و پول‌شویی به ده سال زندان محکوم شد. مریم شریف، دختر او نیز به عنوان شریک جرم پدرش، به ۷ سال زندان و مجازات نقدی دو و نیم میلیون دالری محکوم شد.
شریف و دخترش مدعی‌اند این املاک به طور قانونی و به شکل مشروع به دست آمده‌اند؛ آن‌ها ادعا می‌کنند کل ماجرا توطیه ارتش است که تلاش‌های شریف را در جهت بهبود رابطه پاکستان با هند برنمی‌تابد.
نوازشریف در سه دوره نخست‌وزیر پاکستان بوده، اما هیچ‌گاه نتوانسته تا پایان مدت پنج ساله نخست‌وزیری‌اش در قدرت باقی بماند.
حزب مسلم لیگ ـ نواز با شعار «به رأی احترام بگذارید»، از مردم خواسته انتخابات امروز را به یک همه‌پرسی نمادین علیه دخالت ارتش در سیاست بدل کنند. حزب نوارشریف رابطه بهتری نسبت با احزاب رقیب ارتش، با هند و حتی افغانستان دارد.
نوازشریف در دوران نخست‌وزیری‌اش در سال ۲۰۱۴، دعوت نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند را برای شرکت در مراسم تحلیف او پذیرفت.
اما در مقابل، حزب اپوزیسیون تحریک انصاف، این انتخابات را فرصتی ویژه می‌داند تا برای نخستین‌بار قدرت را به دست بیاورد. عمران خان که حزبش رابطه خوبی با ارتش دارد، مخالف استفاده از خاک پاکستان به عنوان پایگاه عملیاتی آمریکاست.
از سویی هم شماری از کارشناسان پاکستان تأکید دارند که سیاست ارتش پاکستان در افغانستان کاهش نفوذ هند است.
راشد عباس نقوی، آگاه مسایل پاکستان تأکید دارد که «اسلام‌آباد به‌دنبال آن است که هند در افغانستان نفوذی نداشته و از تمام ابزارهای خود در این راه استفاده خواهد کرد و این برخلاف نظر آمریکاست که تلاش دارد نفوذ هند را در افغانستان بیشتر کند.»
این کارشناس مسایل پاکستان تأکید می‌کند که اگر عمران خان بر سر کار بیاید، همان سیاست‌های ارتش و تشکیلات پاکستان را در مورد افغانستان ادامه داده و از آن حمایت خواهد کرد.