انتخابات بعدی افغانستان فرصتى است كه می‌تواند تهدابى برای نهادهاى پایدار دموکراتیک در این کشور ایجاد کند.
با نزديك شدن افغانستان به يك سال انتخاباتى ديگر، بى‌اعتمادى موجود نسبت به نهادهاى انتخاباتی، چگونگى دورنمايى يك انتخابات فراگیر و معتبر در افغانستان را تحت تأثير قرار مي‌دهد.
در تلاش برای بازگرداندن اعتماد و باور عمومی در روند دموکراتیک، بر اساس قانون انتخابات مصوب سال 2016، براى كاهش امكان تقلب در روند انتخابات‌هاى پيشروی پارلمانى و شوراهاى شهرستان‌ها كه مدت‌ها به تعويق افتاده و اكنون براى تاريخ 20 اكتوبر(28 میزان) برنامه‌‌ريزى شده، فهرست ويژه‌یی از رأی‌دهندگان مبتنی بر مراکز رأی‌دهی جديد تهيه می‌شود.
کمیسیون تازه تشكيل انتخابات افغانستان (IEC)در 14 اپريل روند ثبت‌نام رأى‌دهندگان را با استفاده از تذکره‌هاى كاغذى موجود به طور رسمى راه‌اندازى نمود كه قرار است فاز نخست آن تا 22 جون تكميل شود.
يك پيشنهاد به شدت مناقشه‌برانگيز مورد حمايت ريس‌جمهور اشرف غنى مبنى بر نصب برچسب‌هاى ثبت رأى در كاپى تذکره‌ها باعث تقابل ديدگاه آقاى غنى با داكتر عبدالله عبدالله، رییس اجرایی شد. تصمیم پيشنهاد شده كه به دلیل ترس از آسیب‌پذیری رأی‌دهندگان از طالبان بود که بعد از رأى‌گيرى داخلى توسط رأى منفى چهار نفر از هفت عضو کمیسیون مستقل انتخابات، رد شد. اين مسأله موجب تحريك و ناخوشنودى غنی شد. ريیس‌جمهور با فراخواندن اعضاي كميسيون در مقر رياست جمهورى، خواستار استعفاى اعضاي مخالف تصميم گرفته شده شد.
با افزايش نگرانى‌ها نسبت به احتمال سقوط كميسيون انتخابات به خاطر ترس از اجراى تصميم غنى كه مي‌توانست زمينه‌ساز يك انتخابات پر از تقلب ديگر باشد، داكتر عبدالله، مداخله غنى در امور انتخابات را تقبيح كرد. ديپلومات‌هاى خارجى براى جلوگيرى از تخريب بيش‌تر پروسه، وارد ماجرا شده و غنى را از پافشارى بر روى تصميم‌اش برحذر داشتند.
نتایج انتخابات‌هاى گذشته يعنى سال‌هاى 2009، 2010 و 2014، منجر به اختلاف جدی شد، که ضربه سنگینی به اعتبار روند دموکراتیک در این کشور زد و اين روند را خدشه‌دار ساخت. انتخابات‌هاى پيشرو زمينه‌ساز فرصت استثنايى براى برگزارى انتخابات معتبر و فراگیر و تحكيم تهداب نهادهای دموکراتیک در افغانستان، با ایجاد بستر مناسب برای تغییر در شیوه پيشبرد امور و كارزارهاى سياسى، از حالت قومیت‌محورى به گردهمایی حول محور ایدئولوژی سیاسی است.
بناء حركت به جلو از وضعيت فعلى، نيازمند آن است تا حکومت وحدت ملى و همكاران بين‌المللى آن قدم‌هاى عملى مشخص را ـ كه متضمن عمل به اولويت‌هاى موجود كه شاخصه‌هاى مهم فراگير و معتبر بودن انتخابات است ـ بردارند.
اول، فهرست كامل و بدون كاپى رأى‌دهندگان؛ كميسيون مستقل انتخابات برای دست‌يابى به اهداف خود يعنى انتخابات معتبر و فراگير و القاى اعتماد رأى‌دهنده، نيازمند داشتن توانايى براى تهيه و فراهم‌آورى فهرست كامل، شفاف و بدون كاپى واجدين شرايط براى رأى‌دهى می‌باشد؛ حتى اگر چنين هدفى نيازمند به تعويق انداختن انتخابات به بهار سال 2019 باشد. كوتاهى در اجراى اين چالش تمام زحمات و تلاش‌هاى موجود انتخاباتى را به مخاطره مى‌اندازد.
دوم، عدم دخالت در انتخابات؛ در کوتاه مدت، باید یک تفاهم‌نامه جدید بین کمیسیون مستقل انتخابات و شاخه‌های مختلف حکومت، از جمله غنی و عبدالله، با هدف ارتقاء اعتماد عمومی به بي‌طرفى کمیسیون مستقل انتخابات صورت گيرد. هر گونه دخالت در کار کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی باید به عنوان یک اقدام جنایی محسوب شود.
سوم، امنیت انتخابات؛ وضعیت امنیتی در حدود ۴۰ درصد از شهرستان ها بسیار بى‌ثبات است و این برای سازمان‌دهندگان چالشی جدی تلقی می‌گردد. به کمیسیون مستقل انتخابات باید اجازه مطالعه و بررسی امکان‌پذیری انتخابات چند مرحله یی (rolling election) داده شود.
چهارم، استخدام؛ روند استخدام كارمندان براى نظارت بر انتخابات باید مبتنی بر اصل شایستگی، مشورت و شفافيت، با تأکید بر بی‌طرفی و اعتبار در سطوح ولايتى باشد. کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تنها می‌تواند در صورت درخواست کمیسیون مستقل انتخابات، خدمات فنی استخدام را ارائه دهد و نباید وظیفه استخدام را برعهده بگیرد؛ زیرا استقلال کمیسیون مستقل انتخابات را تضعیف می‌کند.
پنجم، نقش شرکای بین‌المللی افغانستان؛ جامعه بین‌المللی به ویژه سازمان ملل متحد باید نقش مهمی در تقویت سیستم انتخاباتی منصفانه، شفاف و مستقل داشته باشد. اين نقش مي‌تواند بر اساس الگوى “چارچوب حساب‌دهی متقابل توکیو” متناسب به اصول پاسخ‌گویی متقابل برای جلوگیری از فساد و تقلب در انتخابات باشد.
ششم، مشارکت زنان در انتخابات؛ کمیسیون مستقل انتخابات باید اقداماتی را جهت تسهیل مشارکت مؤثر زنان در انتخابات انجام دهد. سطح بالای مشارکت زنان موجب اعتبار بیشتر در روند انتخابات خواهد شد و مانع از استفاد غیرقانونی مردان در ثبت‌نام و رأی‌دادن بر حسب آراء خيالى به جاى زنان شود.
هفتم، سرمایه‌گذاری روى احزاب سیاسی؛ کمیسیون مستقل انتخابات، حکومت وحدت ملی و احزاب سیاسی باید در مورد مکانیسم يا كارشيوه مشارکت احزاب در انتخابات آینده توافق کنند. این امر به گذار از وضعیت شكننده سياسى افغانستان و به بسیج و ارتباط با رأی‌دهندگان کمک می‌كند و منجر به افزایش مشارکت رأی‌دهندگان شده و تقلب کمتر می‌گردد، نتایج نهايى توسط نامزدهاى بازنده به احتمال زياد پذیرفته خواهد شد.
هشتم، نقش‌آفرينى جامعه مدنی؛ حکومت وحدت ملى و جامعه بین‌المللی باید از سازمان‌هاى جامعه مدنی که در برگزارى انتخابات و نظارت شهروندان کمک می‌کنند، حمایت نمایند. این امر به ویژه شامل حال کسانی شود که در میان جوانان، زنان و رسانه‌ها در ولایات، جایگاه‌های جدی دارند.
رفیع فاضل مشاور در امور استراتژی است که با سازمان‌های بین‌المللی در افغانستان کار می‌کند.
مترجم: ظهیر آریایی
منبع: دی دیپلمات
افزودن دیدگاه