اداره ارگان‌های محل قصد دارد که معاونین زن را برای ۶ ولایت تعیین کند. این اداره می‌گوید که به منظور تطبیق تساوی جندر، روند شامل‌سازی زنان را در سطح رهبری حکومت در دست گرفته و با تطبیق این برنامه، می‌خواهند زمینه آشتی‌پذیری اجتماعی را فراهم کنند تا رضایت عموم مردم از حکومت به دست آید.
پس از این‌که حدود یک سال پیش «مونسه حسن‌زاده» به عنوان معاون والی ولایت هرات تعیین شد، اینک «حبیبه کاکر» به عنوان معاون والی ننگرهار در امور اجتماعی تعیین شده است.
حبیبه کاکر در سال ۱۳۴۷ در شهرستان بهسود ننگرهار متولد شده است. او در سال ۱۳۶۴ تعلیمات دوران مکتب را به پایان رسانید و با سپری کردن کانکور، به دانشکده ادبیات پشتوی دانشگاه ننگرهار راه یافت.
خانم کاکر در سال ۱۳۸۳ مدرک کارشناسی‌اش را از این دانشگاه به دست آورد و بعد از آن، به تحصیل در رشته اقتصاد در یکی از دانشگاه‌های خصوصی این ولایت پرداخت، اما به گفته خودش بنابر مشکلاتی مالی که داشت، نتوانست آن رشته را به پایان برساند.
۲۰ سال معلمی
خانم کاکر بعد از فراغت از مکتب در سال ۱۳۶۸ ازدواج کار کرد. شوهر خانم کاکر در حال حاضر به عنوان ولسوال یکی از ۲۲ شهرستان ننگرهار فعالیت می‌کند. این خانواده ۵ فرزند دارد که همه آن‌ها تحصیل کرده‌اند. خانم کاکر می‌گوید که او سال‌ها برای باسواد ساختن مردمش کار کرده و به این منظور، از فرزندان خود شروع کرده است.
این خانواده در طول جنگ‌ها در افغانستان بوده است. خانم کاکر به خبرنامه می‌گوید: «در تمام مدت جنگ ما در افغانستان ماندیم، حتی زمانی که افغانستان و محل زندگی ما خانه‌های کمی سالم بود. در دوران جنگ ما تلاش می‌کردیم با مردمی باشیم که به ما نیاز داشتند.»
After Herat, Nangarhar gets its first female deputy governor. We will appoint more female deputy governors in four other major provinces. IDLG is committed to increase the number of women in leadership positions in view of President’s vision. pic.twitter.com/po7d7ksDmL
— Matin Bek (@MatinBek) May 15, 2018
او در دوران جنگ، سال‌ها آموزگار بوده و بنابر گفته خودش، عمرش را صرف باسواد ساختن مردم کرده است: «با سوادی که داشتم، تلاشم این بود که آن را به مردم انتقال دهم. مدت ۲۰ سال به عنوان آموزگار با وزارت معارف همکار بودم، در دوران طالبان مخفیانه تدریس می‌کردم و در کنار آن به طور داوطلبانه کارمند صحی بودم. در آن زمان من واکسیناتور بودم و با سازمان‌های صحی کار می‌کردم.»
پس از فروپاشی حکومت طالبانی در افغانستان، دوران فعالیت مخفیانه خانم کاکر به پایان رسید. او با روی کار آمدن حکومت جدید در افغانستان، دوباره به عنوان آموزگار و فعال اجتماعی ظهور کرد.
خانم کاکر می‌گوید: «بعد از پایان دوره اختناق طالبانی در افغانستان، من دوباره معلمی را از سر گرفتم و در کنار آن با مؤسسات و نهاد‌هایی که برای مردم کار می‌کرد، همکاری می‌کردیم. تلاش ما این بود که ظرفیت‌سازی کنیم و به امور مردمی برسیم.»
شورای ولایتی
اولین انتخابات شورای ولایتی افغانستان همزمان با انتخابات پارلمانی این کشور در سال ۲۰۰۹ برگزار شد. خانم کاکر در این انتخابات موفق شد به شورای ولایتی ننگرهار راه یابد.
او به خبرنامه گفت: «تجربه کار در شورای ولایتی برای اولین‌بار و در فضای مردانه در افغانستان و کار در امور مردمی، تجربه خوبی بود، تجربه کار با مردم.»
کاکر در انتخابات دوم شورای ولایتی که در سال ۲۰۱۴ برگزار شد، مجددا موفق شد عضویت این شورا را به دست آورد، اما پذیرش او در دور دوم با برخی مخالفت‌ها همراه بود. او در این مورد به خبرنامه می‌گوید: «با تجربه‌یی که از دور اول حضورم در شورای ولایتی داشتم، خواستم در دوم نیز شرکت کنم که موفقانه به شورا راه یافتم، اما در ابتدای حضورم، با مخالفت زورمندان مواجه بودم و آنان نمی‌گذاشتند من به دفتر بروم که خوشبختانه این مشکل به مرور زمان حل شد.»
کار داوطلبانه
خانم کاکر در کنار این‌که عضو شورای ولایتی ننگرهار بود، عضویت شبکه زنان افغان را نیز داشت و به گفته خودش، به گونه افتخاری در قسمت رسیدگی به دعوای حقوقی برای خانم‌های این ولایت کار می‌کرده است. حبیبه کاکر به خبرنامه می‌گوید: «رسیدگی و کمک به مشکلات مردمی کار مورد علاقه من بود و من در هر نوع دعوایی حضور داشتم و با افراد مختلف نشست و برخواست می‌کردم و در قسمت حل مشکلات به اندازه توان با مردم بودم. در کنار آن من عضویت شبکه زنان افغانستان را داشتم و برای حل مشکلات خانم‌ها کار می‌کردم و به‌خاطر این‌که کار در اداره‌های دولتی زمان بر است و از طرفی خیلی از خانم‌ها با طی مراحل قانونی کارها آشنایی نداشتند، اما این برای من آسان بود و من به طور داوطلبانه بسیاری از موارد مردمی را پیش می‌بردم.»
در کنار این فعالیت‌ها، خانم کاکر عضو افتخاری نهاد شفافیت در قسمت بازسازی و عمران در ننگرهار بود و به گفته خودش، از پروژه‌های عام‌المنفعه‌یی که برای مردم ساخته می‌شد، نظارت می‌کردند.
او می‌گوید: «نظارت از کارهای عام‌المنفعه‌یی که توسط نهاد‌ها صورت می‌گرفت، زمینه فساد را کاهش داده، سبب بالا رفتن کیفیت آن پروژه‌ها می‌شد. به این منظور من مشتاقانه با هیأت نظارت‌کننده می‌رفتم و از کارها نظارت می‌کردم و این‌کار بدون هیچ چشم‌داشت پولی و… بود.»
خانم کاکر می‌گوید که تعهدش این است هر آن‌چه در توان دارد و در حیطه کاری‌اش است، در اجرای آن غفلت نکند و تلاش می‌کند آن را به گونه احسن انجام دهد. در کنار این، خانم کارکر از مردم می‌خواهد از او در مقابل چالش‌هایی که فرا راهش است، حمایت کنند تا او بتواند چهره توان‌مند زنان را به نمایش بگذارد و این باورمندی را ایجاد کند که زنان هم می‌توانند با تمام چالش‌ها کار کنند و در خدمت مردم باشند.
هر ولایت دو معاون
در کنار تقرر خانم حبیبه کاکر به عنوان معاون امور اجتماعی ولایت ننگرهار، اداره ارگان‌های محل می‌گوید که قصد دارد به منظور تشویق خانم‌ها، ابتدا در شش ولایت زنان را به عنوان معاون والی تعیین کند و سپس در دیگر ولایت‌ها.
منیره یوسفزاده، سخنگوی این اداره به خبرنامه می‌گوید که سهیم‌سازی زنان در سطح رهبری حکومت، برنامه دو سال پیش این اداره است و تاکنون به تعقیب ولایت هرات و ننگرهار که دیروز معاون آن معرفی شد، به زودی برای ولایتهای کابل، بدخشان، پکتیا و بامیان نیز زنان را به عنوان معاون والی تعیین و معرفی کند.
خانم یوسف زاده در گفتگو با خبرنامه خاطرنشان کرد که با مشخص کردن صلاحیت کاری معاونان والی هر ولایت، از این پس هر ولایت دو معاون خواهد داشت.
بر اساس برنامه ارگان‌های محلی افغانستان، از این پس هر والی دو معاون در بخش امور مالی و اداری و امور اجتماعی خواهد داشت.
منیره یوسفزاده اضافه می‌کند: «پست معاونیت امور اجتماعی با صلاحیت‌های مشخص برای زنان اختصاص داده شده است. این اداره انتظار دارد که زنان بتوانند در قسمت اجرای امور مردمی در ولایت‌ها، شایستگی و لیاقت‌شان را نشان دهند».
سخنگوی اداره ارگان‌های محل تأکید می‌کند که این اداره در پست معاونت اموراجتماعی ولایت‌ها به مرور از بین زنان با ظرفیت همان ولایت که مورد تأیید مردم باشند، کاندیدا کرده، از آنان امتحان خواهد گرفت و با سپری کردن امتحان سه مرحله‌یی، خانمی که بیش از همه ظرفیت داشته باشد را به عنوان معاون والی در امور اجتماعی تعیین می‌کنند.
منیره یوسفزاده تأکید می‌کند: «تصور این‌که زنان فقط برای زنان کار می‌توانند و باید کار کنند، غلط است. بلکه زنان هم‌قطار مردان باید برای همه اقشار مردم کار کنند تا زمینه آشتی‌پذیری اجتماعی فراهم شود. در کنار این، زمانی که آشتی‌پذیری اجتماعی فراهم شد، فضای مردسالاری در ادارات دولتی که اکنون حاکم است، از بین می‌رود و دیگر زنان مورد تبعض قرار نخواهند گرفت.»
پست معاونت امورجتماعی ولایت‌ها پس از معرفی بانو «مونسه حسن‌زاده» به عنوان معاون والی هرات در ساختار اداره ولایت‌ها ایجاد شده است.
سخنگوی اداره ارگان‌های محل به خبرنامه گفت: «معرفی خانم مونسه حسن‌زاده به عنوان معاون والی هرات، برای اولین‌بار با مشکلات زیادی مواجه بود. در آن زمان صلاحیت و حیطه کاری معاون والی مشخص نبود و همین امر سبب شد که با توجه به چالش‌ها، صلاحیت و حیطه کاری برای جلوگیری از تنش‌های معاونان مشخص شود.»
با این حال مونسه حسن‌زاده به خبرنامه می‌گوید که پست معاونت اموراجتماعی با چند چالش مواجه است: «معاونت امور اجتماعی به عنوان یک بخش نوتأسیس، دامنه کاری وسیع دارد و در کنار آن لایحه وظایف مشخص ندارد. تشکیلات آن تا هنوز منظور نشده، بنابر‌این در مقابل معاوانان زن، مشکلات زیاد است. در مقابل این چالش‌ها، باید ارگان‌های محلی به زنان قدرت و صلاحیت بدهد و از آن‌ها در مقابل چالش‌ها حمایت کند، نه این‌که یک پست به‌نام برای خانم‌ها باشد.»
خانم حسن زاده از معاونان خانم می‌خواهد که به این چالش‌ها تن ندهند و تسلیم افرادی نشوند که تحمل زنان را در سطوح رهبری ندارند. او از زنان می‌خواهد که قدرت‌مندانه در مقابل چنین افرادی بایستند.
با این حال سخنگوی ارگان‌های محل می‌گوید که معاونت اموراجتماعی فقط به زنان اختصاص یافته و معاونت امور مالی و اداری، پستی برای زنان و مردان است و کاندیداها برای به دست آوردن آن، باید سخت رقابت کنند.»
با این حال تعدادی از خانم‌های فعال در افغانستان می‌گویند که نباید این باورمندی ایجاد شود که معاونت اموراجتماعی بسنده خانم‌ها است، بلکه باید برای حظور خانم‌ها زمنیه‌های بیشتری فراهم شود، زیرا زنان توانایی کار را دارند.
این در حالی است که با معرفی خانم کاکر به عنوان معاون اموراجتماعی ولایت ننگرهار، «تمیم عارف مومند» که دارای مدرک ماستری رشته اداره و مدیریت و سابقه کار در سطوح رهبری در انجوهای بین‌المللی را دارد، به حیث معاون مالی و اداری والی ننگرهار مقرر شد.
۳۴ شهرداری زن
در کنار معاونت اجتماعی ولایت برای زنان، سخنگوی ارگان‌های محل می‌گوید که یکی دیگر از برنامه‌های این اداره، تعیین ۳۴ شهردار زن است.
بنابر گفته سخنگوی این اداره، به زودی شهردارهای خانم برای ولایتهای میدان وردک و دایکندی معرفی می‌شود.
منیره یوسفزاده می‌گوید که هرچند برنامه این اداره معرفی شهردارهای زن در ولایت‌ها بوده، اما تاکنون در بست‌های اعلام شده خانم‌ها کمتر کاندید کرده‌اند.
وی اضافه می‌کند: «اداره ارگان‌های محلی بست شهرداری‌ها را در بعضی از ولایت‌ها به اعلام گذاشته بود که خانم‌ها بسیار کم علاقه‌مندی نشانه داده است. برنامه ما این است که با در نظر گرفتن تبعض مثبت، از میان افرادی که در بست شهردار درخواست می‌دهند، پنج بهترین که بالاترین معیار گزینش را دارا باشد را انتخاب کرده و لیست را به رییس‌جمهور بفرستیم و آن‌ها به اساس لزوم‌دید، با در نظر گرفتن تبعیض مثبت، یکی را به عنوان شهردار معرفی خواهد کرد.»
دو لسوال
در این موارد، در افغانستان ناامن تنها در دو ولایت افغانستان زنان به عنوان ولسوال کار می‌کنند. فاریاب و جوزجان، ولایت‌هایی اند که اولین ولسوال‌های زن را در ساختار حکومت محلی خود دارند.
اداره ارگان‌های محل می‌گوید که براساس برنامه تازه این اداره، از این پس برای بعضی از شهرستان‌ها زنان به عنوان والسوال تعین خواهند شد.
بنابر گفته‌های تأیید نشده، هرات سومین ولایتی خواهد بود که یک ولسوال زن به زودی در آن‌جا مقرر خواهد شد.
اما منیره یوسفزاده می‌گوید که زمان عملی‌سازی این برنامه تا هنوز مشخص نیست و این برنامه کاری درازمدت است.
با این حال آگاهان امور می‌گویند که در جامعه افغانستان حضور زنان در سطوح رهبری با چالش‌های زیادی به همراه است. به باور آگاهان، وضعیت بد امنیتی و فضای سنتی و فرهنگی، دو چالش بزرگی است که زنان در ساحه کاری با آن مواجه‌اند.
«نیلوفر عزیزی»، عضوی شورای ولایتی ننگرهار به خبرنامه می‌گوید: «عمده‌ترین چالشی که زنان در ساحه‌کاری در سطوح رهبری با آن مواجه‌اند، سنت‌های حاکم در جامعه است.»
به باور خانم عزیزی، در افغانستان خیلی افراد به ویژه مردان تحمل قرار گرفتن زنان در موقف بالاتر از خودشان را ندارند و به آسانی نمی‌پذیرند زنان به آن‌ها دستور دهند.