مقام‌های وزارت صنعت و تجارت افغانستان می‌گویند که در پایان نشست دوجانبه مقام‌های تجاری و بازرگانی افغانستان و پاکستان در اسلام‌آباد، دو کشور بر حل بخشی از مشکلات فراراه تجارت و ترانزیت توافق کرده‌اند.
مقام‌های این وزارت تاکید دارند که به دنبال این نشست، دو موافقت‌نامه بازرگانی و تجاری میان مقام‌های افغانستان و پاکستان امضا شده است.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت صنعت و تجار افغانستان به‌خبرنامه می‌گوید که در این نشست دوجانبه، اسلام‌آباد پذیرفته است که تعرفه‌های گمرکی بر میوه‌ها و سبزی‌های افغانستان را کاهش دهد. هم‌چنین پاکستان قبول کرده که افغانستان صادارت پنبه را در این کشور آغاز کند.
آقای قوقندی گفت: «در این نشست، برداشتن شرایط دشوار گواهی‌نامه‌های قرنطین بر کالاهای بازرگانی افغانستان و آغاز صادارت پنبه افغانستان به پاکستان، امضاء شده‌است. با این وجود این نشست مقام‌های دوکشور روی ترانزیت و بازرگانی در افغانستان و پاکستان پُردست‌آورد بوده‌است.»
ازسویی‌هم، در اعلامیه‌ی اتاق‌های مشترک تجارت و صنایع افغانستان و پاکستان آمده‌است که مقام‌های پاکستانی وعده کرده‌اند که در یک هفته‌ی آینده بخش بزرگی از مشکلات فراراه ترانزیت و بازرگانی دوکشور را، حل خواهند ساخت.
مقام‌های افغانستان و پاکستان در حالی برای یک نشست دوجانبه‌ی بازرگانی دور یک میز می‌آیند که اسلام‌آباد به دنبال فعال شدن بندر چابهار و باز شدن مسیر جدید ترانزیتی برای بازرگانان افغان فشارهای تازه و جدی بر تاجران افغان اعمال کرده است.
به‌گفته‌ی مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان پاکستان در این اواخر شرایط دشواری را برای صادارت میوه‌های تازه و سبزی این کشور ایجاد کرده و نزدیک به چهار ماه صادرات به پاکستان به‌گونه‌ای متوقف می‌باشد.
نهادهای بازرگانی افغانستان تاکید دارند که حکومت پاکستان هرچند به‌گونه‌ی رسمی مرزهای خود را به‌روی محصولات زراعتی افغانستان در این مدت نبسته است، اما شرایط را برای بازرگانان افغان طوری دشوار کرده که صادرات میوه‌های تازه و سبزیجات افغانستان ناممکن شود.
این نهاد ها تاکید دارد که این همسایه‌ی شرقی افغانستان به‌بهانه طی مراحل مسایل قرنطین و سرتفکیت آن، مانع صادارت محصولات زراعتی بازرگانان افغان شده است.
نزدیکی با ایران
با کاهش روابط بازرگانی افغانستان و پاکستان، ایران در حال حاضر به یکی از بزرگ‌ترین شرکای بازرگانی افغانستان تبدیل شده است.
بر اساس آمارهای اتاق تجارت و صنایع افغانستان از مجموع ۸میلیارد دالرحجم مبادلات بازرگانی این کشور درسال گذشته‌ی خورشیدی، به ارزش نزدیک به ۲میلیارد دالر این داد و ستد بازرگانی تنها با ایران بوده است.
این در حالی است که بر اساس آمار اتاق تجارت و صنایع افغانستان پیش از این میزان داد و ستد بازرگانی افغانستان و ایران به ارزش ۱٫۵ میلیارد دالر بوده است. بر اساس آمارهای ارایه‌شده از سوی این نهاد بازرگانی افغانستان، نزدیک به ۲۵ درصد از داد و ستدهای بازرگانی افغانستان با ایران انجام می‌شود.
مقام‌ها در وزارت تجارت و صنایع افغانستان می‌گویند که به علت مشکل تراشی‌های پاکستان بر سر ترانزیت وبازرگانی دو کشور، مبادلات بازرگانی افغانستان و ایران به‌گونه روزافزون در حال افزایش است.
اما شماری از آگاهان بخش اقتصادی از این روابط روز افزون بازرگانی افغانستان با ایران انتقاد می‌کنند و تاکید دارند که افغانستان نباید وابسته به یک کشور دیگر همسایه باشد.
حسیب‌الله موحد، استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه کابل به خبرنامه گفت که حکومت افغانستان باید مسیرهای بدیل متعددی برای بیرون رفت از وابستگی تجاری پاکستان پیدا کند. او تاکید می‌کند که اگر این کشور راه‌های بدیل دیگری را پیدا نکند، شاید روزی ایران به پاکستان دومی تبدیل شود.
اما مقام‌های حکومت افغانستان تاکید دارند که افغانستان با کسب عضویت سازمان تجارت جهانی، می‌تواند با بیشتر از ۱۲۰ کشور جهان روابط بازرگانی داشته باشد.
مسافر قوقندی، سخنگوی وزارت تجارت وصنایع افغانستان به خبرنامه گفت: «ما همواره تلاش کرده‌ایم که خرید کالاهای خود را از چند کشور انجام دهیم تا به یک یا دو کشور وابسته نباشیم.»
خواست نهادهای بازرگانی پاکستان
با تمام سیاست‌بازی‌های حکومت پاکستان در برابر بازرگانان افغان، نهادهای بازرگانی این کشور اما تاکید می‌کنند که باید مسایل تجاری و بازرگانی از مسایل سیاسی جدا باشد.
ضیاء الحق سرحدی، مدیر اتاق مشترک تجارت و صنایع افغانستان- پاکستان گفته است: «مقامات دو کشور نباید سیاست را با تجارت درهم آمیزند و باید استفاده از تجارت دوجانبه را به عنوان اهرمی برای حل و فصل مناقشات منطقه‌ای و سیاسی، ممنوع کنند. »
او کاهش تجارت خارجی افغانستان از طریق پاکستان را به تشدید تنش‌ها در مرز، افزایش تعرفه‌ها و پررنگ‌تر شدن نقش بندر چابهار نسبت داده است؛ جایی که به ادعای او، هند مشوق‌های زیادی به تجار افغان پیشنهاد کرده است.
پیش از این زاهد شینواری، رییس اتاق تجارت و صنایع پاکستان گفته بود که افغانستان یکی از بازارهای بزرگ صادراتی این کشور است و پاکستان نباید این بازار را بخاطر مسایل سیاسی و امنیتی از دست دهد.
آقای شینواری تاکید کرده بود: «سیاست‌های نادرست حکومت پاکستان با بازرگانان و بستن راه‌های ترانزیتی سبب شده است که حجم تجارتی هر دو کشور کاهش یافته و محصولات ایران و هند جایگزین کالاهای ما در افغانستان شود.»
این سیاست حکومت پاکستان در قبال بازرگانان افغان، واکنش‌های را در سطح کلان بازرگانی نیز به همراه داشته است.
خرم دستگیر‌خان، وزیر تجارت پاکستان در ماه عقرب سال گذشته‌ی خورشیدی در مصاحبه با یکی از شبکه‌های تلویزیونی پاکستان گفته بود که این کشور به دنبال روابط دوستانه‌ی دیپلماتیک، اقتصادی و تجارتی با افغانستان می‌باشد.
این مقام پاکستانی هم‌چنان تاکید کرده بود که افغانستان و پاکستان پروژه‌های مشترک اقتصادی دارند که باید با مشارکت هم‌دیگر آنها را به‌پیش ببرند.
در همین حال نشریه آسیا تایمز نوشته است که: «پیش‌بینی می‌شود که کاهش دو میلیارد دالری مبادلات تجاری دوجانبه با افغانستان تاثیر نامطلوبی بر اقتصاد پاکستان داشته باشد که هم اکنون نیز از افزایش کسری تراز تجاری و وخامت تراز پرداخت‌ها رنج می برد. اطلاعاتی که ماه دسامبر توسط اداره آمار پاکستان منتشر شد، به چشم‌انداز اقتصادی تیره و تاری اشاره می‌کند.»
این رسانه تاکید کرده در حالی که روند کاهش مبادلات تجاری دوجانبه ادامه دارد، پاکستان نگران یک بحران اقتصادی قریب الوقوع است. این در حالی است که بندر چابهار به جایگزین سودآوری برای افغان‌ها تبدیل شده است.
افزودن دیدگاه