هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان(یوناما) به تازگی در گزارش اعلام کرده که از آغاز روند ثبت‌نام رأی‌دهندگان در ۲۵ حمل سال جاری، تاکنون ۲۳ رویداد امنیتی مرتبط به انتخابات را ثبت کرده است.
یوناما تأکید کرده که این رویدادهای امنیتی حدود 271 تلفات از غیرنظامیان گرفته که شامل 86 کشته و 185 زخمی می‌شود.
در گزارش این نهاد آمده است که اکثر این قربانیان این رویدادها شامل افرادی می‌شود که در حادثه 22 اپریل در غرب کابل در یک مرکز توزیع تذکره کشته و زخمی شدند. به گفته یوناما، این حمله انتحاری حدود 198 قربانی غیرنظامی داشته که شامل 60 کشته و 138 زخمی می‌شود.
هیأت معاونت سازمان ملل در افغانستان از این‌که حدود 75 درصد از حملات مرتبط به انتخابات در مکاتب و مساجد صورت گرفته، ابراز نگرانی کرده است.
تادامیچی یاماموتو، نماینده ویژه دبیرکل ملل متحد برای افغانستان گفت است: «من از این حملات که به طور عمدی غیرنظامیان را هدف قرار می‌دهند؛ کسانی‌که در جستجوی استفاده از حق‌شان برای رأی‌دهی بر مبنای قانون اساسی هستند، متأثر شدم.»
آقای یاماموتو تأکید کرده، افرادی که برای رأی‌دادن ثبت‌نام می‌کنند، برای او بی‌نهایت محترم هستند، آنها از حق‌شان مطابق قانون اساسی استفاده می‌کنند و امید برای آینده افغانستان را مهم‌تر از نگرانی در مورد مصونیت شخصی‌شان می‌دانند.
او تأکید کرده است: «ملل متحد همراه با جامعه بین‌الملل به حمایت از یک پروسه انتخابات به رهبری افغان‌ها، متعهد باقی می‌ماند.»
نگرانی استفاده از مکاتب و مساجد
بر اساس گزارش یوناما حدود 75 درصد از حملات مرتبط به انتخابات که شامل 17 رویداد می‌شود، در مساجد و مکاتبی رخ داده که برای مقاصد انتخاباتی استفاده شده است.
در گزارش این نهاد آمده است: «در دو رویداد در مکتب ها، شش غیرنظامی ربوده شده‌اند. در یک مورد، مکتبی به آتش کشیده شده است. در رویداد دیگر مواد انفجاری تعبیه‌شده در داخل مکتب انفجار داده شده و در یک مورد دیگر، مواد انفجاری در داخل یک مسجد منفجر شده است. رویدادهای دیگر در مکاتب و مساجد شامل تهدید، ارعاب و آزار و اذیت می‌شود.»
یوناما از حمله بالای مکاتب و مساجد ابراز نگرانی کرده و از حکومت افغانستان خواسته تلاش‌های خود را برای محافظت از محلات مربوط به انتخابات به‌خصوص مکتب‌ها، تأسیسات صحی و مساجد، که به‌عنوان مراکز ثبت‌نام رأی‌دهندگان و رأی‌دهی تعیین‌شده است، افزایش دهد که خطر آسیب‌های بالقوه بر غیرنظامیان کاهش یابد.
با این حال مقام‌های یوناما تمام حملات بالای تأسیسات و اشخاصی که در پروسه‌های انتخابات دخیل‌اند را با شدیدترین الفاظ محکوم کرده و تأکید می‌کند که این حمله‌ها از جمله حملات ممنوع می‌باشد که حقوق بین‌الملل را در مورد حملات عمدی بالای اماکن و غیرنظامیان، نقض می‌کند.
در بخشی از گزارش یوناما آمده است که: «ما با نگرانی عمیق بیان می‌داریم که این‌گونه رویدادها ممکن است در جریان روند انتخابات افزایش یابد. با این وجود، ما از تمام طرف‌های منازعه می‌خواهیم که اقدامات عاجلی را برای جلوگیری از آسیب رساندن به مردم و محلات غیرنظامی اتخاذ کنند که از تکرار خشونت‌هایی که در طول دوره انتخابات ریاست جمهوری 2014 شاهد بودیم، اجتناب شود.»
استفاده از کاپی تذکره؛ مشروع‌سازی تقلب
در چنین شرایطی، کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان با نشر اعلامیه‌یی گفته است، کسانی که در مناطق ناامن زندگی می‌کنند و یا سفر می‌نمایند، با نصب تصدیق ثبت‌نام در عقب تذکره‌های تابعیت اصلی‌شان، نگرانی‌های خود را با کمیسیون شریک ساختند. از این‌که مصونیت مردم برای کمیسیون نهایت مهم می‌باشد، بنابراین، کمیسیون مشوره‌های گسترده‌یی را با جوانب ذیدخل به‌ویژه احزاب سیاسی، بزرگان اقوام و جامعه مدنی در مورد استفاده از کاپی تذکره تابعیت به عوض تذکره اصلی راه‌اندازی نمود که در نتیجه، اجماع برآن شد که پس از این واجدین شرایط رأی‌دهی می‌توانند برای ثبت‌نام از کاپی تذکره‌های‌شان استفاده کنند.
روزنامه اطلاعات روز نوشته است که این اقدام کمیسیون هرچند با واکنش‌های متفاوتی مواجه شد، اما گمان نمی‌رود که تصمیم نهایی کمیسیون باشد. اما با وجود انتشار رسمی تصمیم تازه مبنی بر ثبت‌نام رأی‌دهندگان با کاپی تذکره‌ها، حقیقت این است که این تصمیم ریاست‌جمهوری و شخص رییس‌جمهور است، نه تصمیم کمیسیون.
بر اساس نوشته این روزنامه، در دو جلسه مشترک کمیسیون با رییس‌جمهور در سه‌شب هفته گذشته، لحظات دشوار و سختی طی شده است. محصول این نشست‌ها «اختلاف و بنیان‌گذاری تقلب» بوده است. در اولین جلسه رییس‌جمهور نه به‌عنوان رییس قوه مجریه، بلکه از مقام یک امپراتور به اعضای کمیسیون دستور می‌دهد که چنین یا چنان شود.
اجازه صحبت به برخی از اعضای کمیسیون داده نمی‌شود و شماری از اعضای کمیسیون توسط رییس‌جمهور توهین می‌شوند. رییس‌جمهور اختیارات کمیسیون در مورد مقرری‌ها و استخدام را محدود می‌کند و به کمیسیون اصلاحات اداری می‌سپارد. رییس‌جمهور اعلام می‌کند که رأی‌دهندگان توسط کاپی تذکره‌ها ثبت‌نام شوند و این تصمیم نهایی اوست. او حتی خواهان معرفی یکی از اعضای تیم سخن‌گویی ارگ به‌عنوان سخنگوی کمیسیون می‌شود و از اعضای کمیسیون می‌خواهد که اگر تصمیم او را قبول ندارند، استعفا کنند.
در جلسه شب دوم، هنگامی‌که چهار عضو کمیسیون با درخواست غنی مخالفت و ثبت‌نام رأی‌دهندگان با کاپی تذکره‌ها را هموارسازی راه تقلب عنوان می‌کنند، رییس‌جمهور با عصبانیت بر میزش می‌کوبد و می‌گوید که من تصمیم گرفته‌ام و این تصمیم نهایی است.
بدین ترتیب، کمیسیون در حالی‌که ۴ عضو از هفت عضوش با تصمیم تازه مخالف‌اند، یک عضوش در سفر و دو عضو موافق آن، نیمه‌های شب‌گذشته اعلامیه‌یی صادر کردند و تصمیم رییس‌جمهور را با توافق دو عضو از ۷ عضو کمیسیون، به رسانه‌ها فرستادند.
به دنبال آن، چهار عضو کمیسیون در پی آن‌اند که در یک تصمیم دسته‌جمعی، استعفای‌شان را اعلام کنند، اما گفت‌وگوهای سیاسی مانع چنین اقدامی می‌شود و قرار است اعضای کمیسیون بر باطل کردن این تصمیم تازه ریاست‌جمهوری در همکاری دیپلماتیک با نهادهای بین‌المللی، فعالیت‌های‌شان را در هفته‌ی پیش‌رو آغاز کنند.
بنابراین، این تصمیم تازه نه مورد توافق اعضای کمیسیون است و نه تصمیم نهایی. احتمال تغییر این تصمیم وجود دارد.
اعتراض بر تصامیم نامستقل
شماری از نهادهای ناظر انتخاباتی، کمیسیون مستقل انتخابات را در تصمیم‌هایش مستقل نمی‌داند و تأکید می‌کنند که آنان بر اساس فیصله‌یی پیش می‌روند که رییس‌جمهور به آنها دیکته کند.
رحمت‌الله صالحی، مسئول بخش انتخابات بنیاد انتخابات آزاد و عادلانه‌ی افغانستان (فیفا) به خبرنامه می‌گوید که مداخلات رییس جمهوری در امور این کمیسییون برای نهادها ناظر، احزاب سیاسی و جامعه مدنی قابل نگرانی است.
او تأکید می‌کند: «همین که صدور این فرمان و دستور دادن به کمیسیون انتخابات مبنی بر این‌که از چه شیوه‌یی استفاده کنند، غیرقانونی است و این کار رییس‌جمهور نگرانی عمده را میان احزاب سیاسی بر انگیخته است.»
این نهاد ناظر تأکید دارد که کمیسیون مستقل انتخابات باید مسئولیت‌های خود را مستقلانه انجام دهد و هرگاه مداخلاتی صورت می‌گیرد، اعضای آن این مداخلات را با جرات افشا و با مردم شریک کنند.
آقای صالحی تأکید کرد: «اما در حال حاضر دیده می‌شود که اعضای کمیسیون انتخابات در مقابل دستورات رییس‌جمهور خاموشی اختیار می‌کنند، حتی نمی‌خواهند در این مورد با رسانه‌ها حرف بزنند و افشا کنند.»
از سویی هم، صغرا سعادت، سخنگوی بنیاد انتخابات شفاف افغانستان(تیفا) به خبرنامه تأکید کرد: «موضوع استفاده از کاپی تذکره‌ها با وجودی که با مخالفت چهار تن از اعضای کمیسیون مستقل انتخابات روبرو بود، اما این طرح نهایی شد و در وب‌سایت این کمیسیون اعلام شد که شهروندان می‌توانند بعد از این از کاپی تذکره استفاده کنند. ما از کمیسیون می‌خواهیم که از احزاب سیاسی و نهادها جامعه مدنی بخواهند در کنار آنان برای آوردن شفافیت در این روند ملی بیاستند.»
کجای کار کمیسیون لنگید؟
شماری از آگاهان بخش انتخاباتی تأکید می‌کنند که کمیسیون انتخابات می‌توانست یک روند ثبت‌نام شفاف داشته باشد، در صورتی که طرح‌های اولی آنان اجرایی می‌شد.
این آگاهان بخش انتخاباتی تأکید دارند که یکی از برنامه‌های کمیسیون مستقل انتخابات ساختن بانک اطلاعات(دیتابیس) بود که از سوی این کمیسیون عملی نشد. بر اساس این دیتابیس، کسانی که ثبت‌نام می‌شدند، نام‌های شان به مرکز ارسال شده و فهرست آنان ثبت می‌شد. با این حال کمیسیون می‌فهمید که یک نفر چند بار ثبت‌نام کرده است. در آن صورت، اگر کاپی تذکره هم استفاده می‌شد، مشکلی را ایجاد نمی‌توانست.
رحمت‌الله صالحی، مسوول بخش انتخابات فیفا به خبرنامه گفت: «از یک طرف دیتابیس وجود ندارد و از طرف دیگر ارقامی که جمع‌آوری می‌شود، شفاف نیست که معمولا از طریق تلیفون این آمار را می‌گیرند. در صورتی‌که حالا دیتابیسی وجود ندارد، استفاده از کاپی تذکره مشکلات را چند برابر کرده و زمینه تقلب گسترده را فراهم می‌کند.»
با این وجود، این آگاهان تأکید دارند که اگر حکومت افغانستان می‌خواست رقم رأی‌دهندگان را بالا می‌برد و شفافیتی مطرح نبود، پس چه لازم بود که کارت‌های قبلی را باطل کند. به باور آنان، استفاده از کارت‌های قبلی رأی‌دهی بهتر از به کارگیری کاپی‌های تذکره است.
افزودن دیدگاه