حوالی ساعت 8 صبح امروز دوشنبه(10 ثور) شهروندان کابل بار دیگر شاهد حمله‌های خونین انتحاری بودند. این حملات درست در مکانی رخ داد که دفاتر ریاست امنیت ملی، فرماندهی ناتو و سفارت آمریکا در آنجا موقعیت دارد.
مقام‌های امنیتی کابل به خبرنامه گفتند که در حمله اول انتحاری، حمله‌کننده با استفاده از یک موتورسایکل دست به حمله زده است. به گفته این مقام‌ها، در حمله اول 4تن کشته و 5 تن دیگر زخمی شدند.
اما انفجار دوم با فاصله زمانی نیم ساعت از انفجار اول، در محلی رخ داد که خبرنگاران برای پوشش خبری تجمع کرده بودند. تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد که در انفجار دومی حدود 9 خبرنگار و تصویربردار کشته‌شده و بیش از 5 خبرنگار دیگر زخم برداشته‌اند.
پولیس کابل گفته که حمله‌کننده دوم انتحاری با استفاده از دوربین در میان خبرنگاران به ساحه انفجار رفته و خود را منفجره کرده است. گروه داعش مسئولیت حملات امروز کابل را بر دوش گرفته‌است.
با این وجود مقام‌های حکومت افغانستان با نشر اعلامیه‌یی حملات امروز کابل را محکوم کرده و تأکید دارند که حمله بر خبرنگاران و آزادی بیان مصداق عینی از جنایت جنگی است. آنان تأکید دارند که چنین اقدام تروریستی در مغایرت با ارزش‌های اسلامی و حقوق بشری قرار دارد.
ارگ ریاست جمهوری افغانستان در اعلامیه‌یی گفته است: «در رویداد امروز با تأسف شماری از خبرنگاران رسانه‌های کشور نیز شهید و زخمی شده‌اند. آزادی بیان از دست‌آورد‌های مهم مردم و حکومت بوده، از این دست‌آورد و ارزش با تمام توان حفاظت و حراست خواهد شد.»
از سویی هم ریاست اجرایی افغانستان نیز این حملات را محکوم کرده و آن‌را مغایر با موازین اخلاقی، انسانی و اسلامی دانسته است. در اعلامیه ریاست اجرایی افغانستان آمده است: «این حملات وحشیانه و مغایر با تمام موازین اخلاقی، انسانی و اسلامی را محکوم می‌کنیم. به قربانیان این رویداد غم‌انگیز بهشت برین، به زخمی‌ها شفای عاجل و به خانواده‌های شهدا صبر جزیل تمنا داریم»
مرگ‌بارترین رویداد برای خبرنگاران
حمله امروز یکی از مرگ‌بارترین حملات علیه خبرنگاران افغانستان بود. در این حمله 9 خبرنگار کشته و بیش از 5 خبرنگار دیگر زخمی شدند. گفته می‌شود که قربانی خبرنگاران در این رویداد بی‌سابقه بوده و پیش از این کم‌تر اتفاق افتاده که خبرنگاران افغانستان در یک حادثه به این میزان قربانی دهند. پیش از این در ماه جنوری سال 2016 میلادی، حمله‌یی بر موتر حامل کارمندان گروه رسانه‌یی موبی گروپ در کابل صورت گرفته بود که در آن رویداد حدود 7 تن از کارمندان تلویزیون طلوع کشته و 25 تن دیگر زخم برداشتند.
ـ شاه‌مری فیضی، عکاس فرانس پرس،
ـ یارمحمد توخی، تصویربردار طلوع‌نیوز،
ـ عبادالله حنان‌زی، خبرنگار رادیو آزادی،
ـ سباوون کاکر، خبرنگار رادیو آزادی،
ـ غازی رسولی، خبرنگار تلویزیون یک،
ـ نوروزعلی رجبی، تصویربردار تلویزیون یک،
ـ سلیم تلاش، خبرنگار تلویزیون مشعل،
ـ علی سلیمی، تصویربردار تلویزیون مشعل،
ـ و محرم درانی، خبرنگار رادیو سلام وطندار از جمله‌ی جان‌باختگان امروز جامعه رسانه‌یی افغانستان اند.
خبرنگارانی که در این حادثه زخم برداشته‌اند، شامل ناصر هاشمی خبرنگار الجزیره، احمدشاه عظیمی خبرنگار شبکه یک، عمر سبحان عکاس رویترز، عیار لمر خبرنگار هفته نامه ملی وحدت و داوود قیصانی، تصویربردار تلویزیون میوند می‌شوند.
از سویی هم چهارشنبه هفته گذشته «عبدالمنان ارغند»، خبرنگار تلویزیون کابل نیوز در ناحیه نهم شهر قندهار کشته شد. آقای ارغند هنگامی که به سوی کارش می‌رفت، از سوی افراد ناشناس مورد حمله قرار گرفته و کشته شد. در تازه‌ترین مورد امروز دوشنبه (10ثور)، احمدشاه خبرنگار بی.بی.سی پشتو در ولایت خوست و زمانی که از دفتر کار به سمت خانه‌اش در حرکت بود، توسط افراد ناشناس مسلح ترور شد.
شاه‌مری؛ نمونه‌یی از خبرنگاران دلیر در حوزه افغانستان
اولین نامی که امروز در میان قربانیان حمله دوم انتحاری کابل شنیده شد، «شاه‌مری فیضی» بود. او به‌عنوان عکاس خبرنگار برای آژانس خبری فرانسه (AFP) کار می‌کرد؛ خبرنگاری که برای 21 سال تمام تصاویر قربانیان و اخبار قربانی‌شدن انسان افغانستانی را مخابره می‌کرد.
شاه‌مری، همین یک هفته قبل تصاویر و ویدیوهای حمله انتحاری غرب کابل را برای جهان بازتاب داد؛ حمله‌یی که بیش از 70 کشته و بیش از 130 زخمی برجای گذاشت. اما امروز خبر مرگ او با هشت تن از هم‌قطاران و قربانیان دیگر در جهان بازتاب یافت.
در این میان غیرنظامیان و نیروهای امنیتی افغانستان نیز قربانیان فاجعه امروز بوده‌اند، اما نامی که در دقایق پس از انفجار دوم، همه رسانه‌های جهان را فراگرفت، «شاه‌مری فیضی» بود.
شاه‌مری در پانزدهمین سال پس از حملات آمریکا به افغانستان، وضعیت کشورش را زیر عنوان «وقتی دیگر امید قطع می‌شود»، این‌گونه برای خبرگزاری فرانسه شرح داده بود: «پس از حملات آمریکا، زمان برای امیدهای بزرگ بود. سال‌های طلایی. پس از حاکمیت سیاه طالبان، افغانستان در نهایت در مسیر زندگی بهتر قرار گرفته بود. اما پانزده سال پس از آن، امروز آن امیدها نابود شده و زندگی حتی سخت‌تر از قبل شده است.»
شاه مری در سال 1998 کار را به عنوان خبرنگار خبرگزاری فرانسه شروع کرد. او در زمان طالبان حادثات افغانستان را پوشش داد. به گفته خودش، او دیگر برای این‌که بتواند بهتر خبرها را پوشش دهد و بتواند به مکان‌های دوردست افغانستان برود، «پیراهن‌تنبان» می‌پوشید و ریش درشتی می‌گذاشت.
https://twitter.com/AFP/status/990887477840924672
او امسال، 21مین سال زندگی خبرنگاری حرفه‌ای‌اش با یکی از معتبرترین رسانه‌های جهان را سپری می‌کرد که به گفته‌ی دوستانش، یکی از ستاره‌های درخشان و سرمایه‌های بزرگ آزادی بیان افغانستان پنداشته می‌شد.
«سالم وحدت»، جنرال کنسول افغانستان در شهر تورنتوی کانادا درباره خانواده شاه‌مری نوشته که شاه‌مری فیضی چهار فرزند داشت و چهار برادر و خواهر که همه نابینا هستند و او تنها نان‌آور خانواده‌اش بود.
آخرین استاتوس فیس‌بوکی شاه‌مری نوشتن از آغاز حمله بهاری طالبان بود. استاتوسی که در پایین آن کامنتی می‌گوید: «بیا توکل به الله». این آخر زندگی این روزهای انسان افغانستانی است.
بر انگیختن خشم نهادهای مدافع خبرنگاران
این حملات بر جامعه رسانه‌یی افغانستان، خشم نهادهای حقوق بشری و هم‌چنان نهادهای مدافع خبرنگاران را بر انگیخته است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان هدف قرار دادن افراد ملکی و خبرنگاران را یک عمل وحشیانه، غیرانسانی و غیرقانونی خوانده است.
سیما سمر، رییس این کمیسیون امروز دوشنبه در یک نشست خبری در کابل، حمله امروز را محکوم کرده و تأکید کرد: «حمله بر تأسیسات ملکی و افراد ملکی جزء تخطی‌های قوانین بینالمللی بشردوستانه و قوانین بینالمللی جنگ است و ضرورت به بررسی بسیار جدی از سوی نهادهای مربوطه دارد. به خصوص محکمه جزایی بینالمللی می‌تواند در این قضایا مداخله کند.»
این کمیسیون از حکومت تقاضا کرد تا عاملان این حملات را شناسایی و مورد پیگرد عدلی و قضایی قرار دهد.
از سویی هم نهادهای مدافع رسانه‌ها با حضور در محل حادثه، اعلام کردند که در پیوند به این رویداد، به دادگاه بینالمللی جرایم جنگی و شورای امنیت سازمان ملل شکایت می‌کنند.
صدیق الله توحیدی، رییس امور دادخواهی کمیته مصونیت خبرنگاران که در محل حمله انتحاری امروز کابل سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد که حادثه امروز جنایتی مشهود ضد بشریت بوده که علیه رسانه‌های افغانستان سازماندهی شده است.
آقای توحیدی افزود: «خبرنگاران و رسانه‌های افغانستان در یک شکایت‌نامه رسمی از دادگاه بینالمللی جرایم و شورای امنیت سازمان ملل خواستار بررسی جدی این قضیه خواهد شد.»
اما او تأکید کرد که با وجود حمله امروز و تهدیدهای دیگر، رسانه‌ها به شکل جدی در راستای اطلاع‌رسانی متعهد باقی می‌مانند و هیچ‌گونه فشار، مانع کار خبرنگاران نخواهد شد.
رییس امور دادخواهی کمیته مصونیت خبرنگاران از حکومت افغانستان خواست که دهم ثور به عنوان «روز خونین برای رسانه‌ها» در تاریخ افغانستان ثبت شده و هر ساله در این روز، از شهدای رسانه‌ها گرامی‌داشت به عمل آید.
گسترش حمله‌های انتحاری و هدفمند
کمیسیون مستقل حقوق بشر می‌گوید که در سال‌های اخیر حملات هدفمند و از قبل برنامه‌ریزی شده علیه اقشار خاصی از مردم ملکی در افغانستان افزایش یافته است.
سیما سمر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در نشست خبری امروز (دوشنبه ۱۰ثور) گفت: «براساس معلومات جمع‌آوری شده توسط این کمیسیون، از سال ۱۳۹۴ خورشیدی حملات داعش علیه هزاره‌های شیعه‌مذهب آغاز شده و تا کنون نیز ادامه داشته است.»
سمر افزود، در این حملات هدفمند که در کابل، هرات و میرزاولنگ سرپل صورت گرفته، ۵۵۰ تن از شهروندان ملکی شیعه‌مذهب کشته و زخمی شدند.
او در ادامه گفت، آمار تلفات ملکی بر اساس نوع حوادث در مقایسه با سال قبل تغییراتی داشته که سهم حملات انتحاری و پیچیده بیش از هر مورد دیگر، در حدود ۲۸ درصد افزایش پیدا کرده است.
کمیسیون حقوق بشر امروز آماری را از تلفات مردم ملکی در سال ۱۳۹۶ منتشر کرد. بر اساس این آمار سهم حملات انتحاری در تلفات غیرنظامیان از ۲۵ درصد در سال ۱۳۹۵، به ۳۲ درصد در سال ۱۳۹۶ رسیده است.
آمارهای کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نشان می‌دهد که در طول سال ۱۳۹۶، مجموع تلفات افراد ملکی به ۹۴۱۳ نفر رسیده که از این میان ۳۲۳۹ تن کشته و ۶۱۷۴ تن دیگر زخمی شده‌اند. از این تعداد کشته‌ها و زخمی‌شدگان، ۴۴ درصد مردان، 28.5 درصد کودکان و 8.5 درصد زنان بوده‌اند.
سیما سمر تصریح کرد که در مقایسه با سال ۱۳۹۵، آمار کشته‌شدگان ۱۵ درصد افزایش داشته و آمار زخمیان ۲۱ درصد و مجموع تلفات نیز ۹ درصد کاهش پیدا کرده است.
سمر تأکید می‌کند، افزایش آمار کشته‌شدگان نشان‌دهنده این است که منازعات مسلحانه از شدت بیشتری برخوردار و حملات نیز مرگ‌بارتر شده است. از سویی، آمار اعلام‌شده، ارقامی است که از سوی کمیسیون ثبت شده و ممکن قضایای بیش از این نیز بوده، اما این آماری است که کمیسیون توانسته جمع‌آوری کند.
در بخشی از گزارش جدید کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در بخش رسانه آمده است که: «پس از تشکیل کمیته مشترک رسانه‌ها و حکومت، روند رسیدگی به قضایای خشونت علیه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران سرعت گرفته است. در عین حال، هنوز چالش‌های جدی در زمینه فعالیت آزادانه رسانه‌یی وجود دارد و دولت افغانستان در زمینه تأمین امنیت خبرنگاران و کارکنان رسانه‌ها، موفق نبوده است. علاوه بر گزارش‌هایی که توسط نهادهای مربوط تهیه‌شده و حاکی از ادامه خشونت علیه فعالان رسانه‌یی است، در کمیسیون حقوق بشر نیز قضایا و گزارش‌هایی از حمله بر رسانه‌ها ثبت شده است.»
افزودن دیدگاه