وزارت خارجه ایالات متحده امریکا، در گزارش سالانه‌اش در مورد وضعیت حقوق بشری جهان، از افزایش حمله‌های انتحاری در برابر غیرنظامیان در افغانستان، هشدار داده است.
در این گزارش تأکید شده که تبعیض سیستماتیک علیه مردم هزاره هم‌چنان ادامه دارد و حملات خونین گروه‌های تروریستی نیز بر هزاره ها شدت گرفته است. در بخشی از این گزارش آمده است: «تبعیض اجتماعی و نژادی علیه هزاره‌ها در افغانستان به اشکالی مختلف ادامه دارد، حکومت افغانستان افسران هزاره را به شکل نمادین و بدون صلاحیت در وزارت داخله استخدام می‌کند، افسران هزاره بیشتر به مناطق ناامن افغانستان فرستاده می‌شوند و داعش هم به یک تهدید جدی علیه هزاره‌ها در افغانستان مبدل شده است».
سرآغاز حملات گروه داعش علیه هزاره‌های افغانستان به بعد از گروگان‌گیری 31 مسافر هزاره در مسیر شاهراه زابل در سال 1393 برمی‌گردد. این گروگان‌گیری که هم‌زمان با آغاز نخستین فعالیت‌های گروه داعش در افغانستان است، نشان‌دهنده یک تغییر اولویت‌های جنگی از نظامیان افغانستان و نیروهای خارجی به غیرنظامیان، آن‌هم هزاره‌ها و شیعیان این کشور است. به دنبال این گروگان‌گیری و در چهار سال گذشته، گروه داعش مرحله جدید و سازمان یافته‌یی از حمله بر تجمعات و امکان مذهبی شیعیان افغانستان را دنبال کرده است.
بر اساس گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، هزاره‌ها (شیعیان) افغانستان از سال 1393 (2015) مورد حملات مسلحانه قرار گرفته‌اند. این حملات از سال 1395 شدت گرفته و در اثر حملات متعدد مسلحانه و حملات انتحاری و گروگان‌گیری، شماری زیادی از شیعیان کشته و زخمی شده‌اند.
بر اساس بررسی‌های کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، هدف اصلی این حملات، یک گروه خاص قومی و مذهبی یعنی هزاره‌های شیعه بوده است.
بر اساس برآوردهای خبرنامه، در چهار سال گذشته در افغانستان 544 هزاره (شیعه‌مذهب) کشته شده و 994 تن دیگر زخمی شده‌اند. این آمارها نشان می‌دهد که بیشترین حملات بالای مراکز مذهبی شیعیان صورت گرفته و بیشترین آمار قربانیان نیز در این مراکز بوده است. البته ذکر این نکته مهم است آماری که از تلفات این حملات در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته، آمار واقعی نبوده و آمار حقیقی حملات داعش بر هزاره‌های افغانستان، بالاتر از این آمار پنداشته می‌شود.
از سوی دیگر، خبرنامه عمده‌ترین خبرهایی که رسانه‌یی شده را جمع‌آوری کرده و ممکن است برخی از حملات کوچک گروه داعش بر هزاره‌ها از قلم باقی مانده باشد.
گروگان‌گیری (34 کشته)
رویدادهای گروگان‌گیری، اولین تاکتیک‌های عملیاتی گروه داعش و فرماندهان وابسته به این گروه در افغانستان به حساب می‌رود و معمولا هزاره‌ها هدف چنین حملاتی بوده‌اند. در زیر دو نمونه برجسته این حملات گروگان‌گیری یاد شده، اما ممکن است حملات کوچک دیگری نیز در حوزه گروگان‌گیری رخ داده باشد.
1ـ گروگان‌گیری و قتل 14 مسافر در ولایت غور: عبدالرحمن مزمل، از فرماندهان طالبان در ولایت غور که با داعش بیعت کرده، روز ۳ اسد سال ۱۳۹۳ دست‌کم ۱۴ غیرنظامی مربوط به قوم هزاره را از ۳ بس مسافربری در مرکز ولایت غور پیاده کرده و همه آنان را به قتل رساند. یک نو‌عروس و داماد نیز شامل قربانیان این رویداد بودند. این رویداد در منطقه‌یی موسوم به «بادگاه» در ۲۵ کیلومتری فیروز‌کوه، مرکز ولایت غور رخ داده بود.
در 5 عقرب 1396 گروه داعش در ولایت غور، بیش از 30 غیرنظامی دیگر را ربودند و 26 تن آنها را قتل عام کردند، اما نشانه‌ها و گزارش‌های لازم که نشان دهد این غیرنظامیان هزاره بوده باشند، وجود ندارد. اما این رویداد نیز یکی از نمونه‌های بزرگ گروگان‌گیری داعش در افغانستان به حساب می‌رود. با این وجود، آمار کشته‌های این گروگان‌گیری در این گزارش حساب نشده است.
2ـ گروگان‌گیری 31 مسافر در ولایت زابل: به تاریخ 4 حوت 1393، 31 مسافر هزاره (شیعه‌مذهب) توسط افراد مسلح نقاب‌پوش که به گفته مقام‌های حکومت وحدت ملی وابسته به داعش بودند، در شهرستان شاه‌جوی زابل ربوده شدند. چند ماه بعد و در 17 عقرب 1394، هفت تن از این مسافران به گونه فجیعی کشته شدند.
3ـ گروگان‌گیری و قتل 13 کارگر معدن در ولایت بغلان: افراد مسلح سیاه‌پوش که لباس و برخورد شبیه گروه داعش داشتند، در 17 جدی 1395، 13 کارگر معدن ذغال سنگ را که همه هزاره و از ولایت دایکندی بودند، در شهرستان تاله و برفک ولایت بغلان ربوده و تیرباران کردند. به دنبال این حادثه، در حالی که گروه طالبان دست داشتن در این حمله را رد کرد و داعش نیز واکنشی نشان نداد، مردم شهرستان تاله و برفک تأیید کردند که گروه داعش با حمله بر یک موتر نوع فلانکوچ، کارگران معدن زغال سنگ این شهرستان را که تمام‌شان شعیه‌‌مذهب بودند، تیرباران کردند.
حملات بر تجمعات مردمی (191 کشته و 503 زخمی)
یکی از جدی‌ترین و پرتلفات‌ترین حملاتی که با نام گروه داعش علیه هزاره‌ها و شیعیان افغانستان در طول چهار سال گذشته صورت گرفته، حمله بر تجمعات مردمی بوده که آخرین مورد آن، حمله روز یک‌شنبه(2 ثور) بر یک مرکز توزیع تذکره در غرب شهر کابل می‌باشد.
حملاتی که گروه داعش بر تجمع هزاره‌ها انجام داده به این شرح است:
1ـ حمله بر دادخواهان جنبش روشنایی: حملات انتحاری در میان معترضان جنبش روشنایی در تاریخ ۲ اسد 1395خورشیدی، اولین و خونین‌ترین حمله‌یی بود که در این سال‌ها رخ داده و تمامی قربانیان آن نیز غیرنظامیانی بودند که در یک اعتراض فراگیر مدنی در میدان دهمزنگ شهر کابل گردهم آمده بودند.
در آن حمله که گروه داعش مسئولیت آن را پذیرفت، بیش از ۸۰ تن کشته شدند و بیش از ۳۰۰ تن دیگر زخم برداشتند.
2ـ حمله بر مراسم سالگرد ترور عبدالعلی مزاری: حمله انتحاری بر تجمع هزاره‌های افغانستان در سالگرد ترور عبدالعلی مزاری، رهبر فقید حزب وحدت اسلامی افغانستان در 18 حوت 1396، 9 کشته و 18 زخمی برجای گذاشت.
3ـ حمله بر تجمع مردم در نوروز 1397: گروه داعش در حمله دیگر بر یک تجمع در نوروز 1397، فاجعه خونین دیگری را آفرید. در این حمله انتحاری 33 غیرنظامی کشته و 65 تن دیگر زخمی شدند. در این حمله، مهاجم انتحاری مواد انفجاری همراهش را در بین دسته‌هایی از مردم که می‌خواستند به سوی مراسم جشن نوروز به کارته سخی کابل بروند، منفجر ساخت.
4ـ حمله بر یک مرکز توزیع تذکره در غرب کابل: نزدیک ساعت ۱۰ صبح روز یک‌شنبه (۲ ثور 1397) در دروازه ورودی یک مرکز توزیع تذکره در منطقه مهتاب‌قلعه دشت برچی، واقع در حوزه ششم امنیتی شهر کابل، یک حمله انتحاری صورت گرفت.
آخرین آماری که از این حمله انتحاری از سوی نهادهای امنیتی افغانستان اعلام گردید، شامل 69 کشته و 120 زخمی می‌شود.
اکثر قربانیان این رویداد را کسانی تشکیل می‌دهد که برای گرفتن تذکره یا شناس‌نامه شهروندی، در این مرکز صف کشیده بودند. زنان و کودکان نیز شامل این قربانیان است و داعش مسئولیت آن را بر عهده گرفته است.
حملات بر اماکن مقدس، مراکز مذهبی و فرهنگی (269 کشته و 556 زخمی)
یک هدف عمده و اساسی حملات گروه داعش در چهار سال گذشته، اماکن مذهبی، مساجد و تکایای شیعیان افغانستان بوده است.
1ـ زیارت کارته سخی در کابل: در 20 میزان سال 1395 خورشیدی، يک گروه از تروريستان انتحاری در شب عاشورا، شیعیان را در زیارت کارته سخی شهر کابل هدف حمله قرار دادند. در این حمله که مسئولیت آن را داعش برعهده گرفت حدود 18 غیرنظامی به شمول زنان و کودکان کشته شده و 58 تن دیگر زخمی شدند.
2ـ حمله بر دسته عزاداری در بلخ: یک روز پس از حمله کارته سخی کابل(21 میزان 1395)، مواد منفجره جاسازی شده در کنار جاده در مسیر عبور یک دسته عزاداران در ولسوالی بلخ ولایت بلخ در شب یازدهم محرم، 14 کشته و 70 زخمی برجای گذاشت که مسئولیت این رویداد را نیز داعش بر عهده گرفت.
3ـ مسجد باقرالعلوم: در 1 قوس 1395 و هم‌زمان با اربعین امام حسین(ع)، یک انتحارکننده گروه داعش خود را در میان جمعی از عزاداران در مسجد باقرالعلوم شهر کابل منفجر کرد که 40 کشته و 80 زخمی برجای گذاشت.
4ـ مسجد الزهرا: در 25 جوزای سال 1396 در یک حمله انتحاری در مسجد الزهرا در غرب شهر کابل در شب قدر ماه رمضان، 4 تن کشته و 8 تن دیگر زخمی شدند. مسئولیت این رویداد را نیز داعش بر عهده گرفت.
5ـ مسجد جوادیه شهر هرات: در 10 اسد سال 1396، حوالی ساعت هشت شب، دو مهاجم انتحاری داخل مسجد جوادیه در منطقه بکرآباد در شهر هرات در غرب افغانستان شده و نمازگزاران شیعه را هدف قرار دادند. این مهاجمان در آغاز نمازگزاران را هدف گلوله قرار داده و سپس خود را منفجر کردند.
مقام‌های محلی ولایت هرات گفته‌اند که در این رویداد ۲۹ تن کشته و ۶۴ تن دیگر زخم برداشته‌اند. اما ستاد بزرگداشت شهدای مسجد جوادیه در اعلامیه‌یی گفت که در حمله به این مسجد، ۳۶ تن کشته شده‌اند. با این حال داعش مسوولیت این حمله را بر عهده گرفته و ادعا کرده که در حمله به مسجد جوادیه در شهر هرات حدود ۵۰ شیعه کشته و ۸۰ تن دیگر زخمی شده‌اند.
6ـ مسجد امام زمان در شمال شهر کابل: در 3 سنبله 1396 حمله‌یی بر مسجد امام زمان در شمال شهر کابل صورت گرفت. حمله بر مسجد امام زمان در منطقه قلعه نجارهای خیرخانه در شمال کابل پس از ۵ ساعت درگیری و با کشته شدن مهاجمان انتحاری به پایان رسید. حدود 40 تن از شیعیان کشته و 90 تن دیگر زخمی شدند.
7ـ قلعه فتح‌الله: حمله انتحاری دیگر گروه داعش در ظهر روز عاشورای 1396(5 میزان) در کابل و در جاده هفتم منطقه قلعه فتح الله رخ داد که 5 کشته و 20 زخمی برجای گذاشت.
8ـ مسجد امام زمان در غرب کابل: مسجد امام زمان این بار در غرب کابل مورد حمله یک حمله‌کننده انتحاری گروه داعش قرار گرفت(28 میزان 1396) که 56 کشته و 55 زخمی برجای گذاشت.
9ـ کتاب‌خانه شهرک المهدی شهرستان جبرئیل ولایت هرات: در 30 قوس 1396 یک انفجار در ولایت هرات و این‌بار در کنار کتاب‌خانه عمومی شهرک المهدی شهرستان جبرئیل رخ داد. ساکنان این شهرک عموما هزاره و شیعه هستند و هدف انفجار مواد جاسازی شده در یک موترسایکل سه چرخ، کتاب‌خانه عمومی این شهرک بود که از طرف ایران ساخته شده بود. در این حمله 4 تن کشته و 6 تن دیگر زخم برداشتند. اما شاهدان عینی اعلام کرده بودند که این رویداد 5 کشته و بیش از 15 زخمی برجای گذاشته است.
10ـ مرکز فرهنگی تبیان: در ادامه حملات انتحاری گروه داعش در افغانستان، این گروه در 7 جدی 1396، یک مرکز فرهنگی و یک خبرگزاری وابسته به شیعیان افغانستان را هدف قرار داد. حمله انتحاری یک عضو گروه داعش به مرکز فعالیت‌های فرهنگی اجتماعی تبیان و خبرگزاری صدای افغان، 52 کشته و 90 زخمی برجای گذاشت.
11ـ حمله بر یک مرکز آموزشی در کابل: در ماه حوت سال 1396 حمله انتحاری بر یک مرکز آموزشی به نام «کوثر دانش» در غرب کابل صورت گرفت که در این رویداد 8تن از دانش‌آموزان زخم برداشتند.
کشتار گروهی و هدفمند ( 50 کشته)
در یک حمله که سازمان ملل آن را جنایت جنگی خوانده، در 12 اسد 1396، طالبان مسلح با همکاری داعش بر روستای میرزاولنگ شهرستان صیاد ولایت سرپل حمله کردند. در نتیجه، روستای استراتژیک میرزاولنگ که ساکنان آن اکثرا شیعه مذهب هستند، پس از دو روز نبرد سنگین در تاریخ ۱۴ اسد به‌دست طالبان افتاد.
گروه داعش و طالبان با تسلط بر این روستا بیش از ۵۰ غیرنظامی را تیرباران کرده و یا سربریدند و ۵۰۰ خانواده ساکن در دره میرزاولنگ نیز به‌دنبال سقوط این منطقه، خانه‌های‌شان را ترک کرده و به مرکز ولایت سرپل پناه بردند. این حمله واکنش‌های گسترده داخلی و بین‌المللی را به همراه داشت.
با توجه به حملات فوق، با آن‌که داعش حملات خونین دیگری را نیز به غیر از هزاره‌ها و شیعیان در افغانستان انجام داده، اما هدف این گروه در کلان شهرهای افغانستان به ویژه پایتخت این کشور، همواره هدف قرار دادن هزاره‌ها بوده است. داعش در اکثر اعلامیه‌هایی که مسئولیت این حملات را برعهده گرفته، از کشتار آن‌چه که آنان شیعیان نامیده، سخن گفته است.
بر این مبنا، اکنون بسیاری از کارشناسان خواهان توجه فوری حکومت افغانستان به مسأله کشتار هدفمند این قشر جامعه افغانستان توسط داعش می‌باشند. با آن‌که حکومت وحدت ملی طرح تأمین امنیت مساجد را دست کم در کابل عملی ساخته، اما نوع حملات نشان می‌دهد که شهروندان هزاره افغانستان تنها در مساجد مورد تهدید نیستند. بخش‌بندی حملات بالا نشان داده که همه تجمات به شمول گردهمایی‌های دینی، فرهنگی و سیاسی هزاره‌ها و شیعیان، دست‌کم در پایتخت افغانستان از اهداف بالقوه داعش می‌باشد. بر این مبنا، نیاز است تا برنامه‌های گسترده‌تری برای حفاظت از این بخش شهروندان افغانستان روی دست گرفته شود.
افزودن دیدگاه