یک کمپاین فراخوانی آنلاین برای تحریم جشنواره باستانی نوروز در افغانستان باعث واکنشهای شدید در میان اکثر مردم این کشور شده است.
همه ساله و در آستانه بهار، تجلیل از سال نو که قدمتی پیش از ظهور اسلام دارد، در میان فارسیزبان به خصوص در افغانستان با مخالفت گروههای تندرو و افراطی مواجه میشود که این جشنواره را غیراسلامی میخوانند، اما امسال این مخالفتها رنگ و بوی دیگری دارد و با شدت و البته خلاقیت بیشتری در رسانههای اجتماعی دنبال میشود.
امسال مخالفین تجلیل از نوروز، کمپاینی را با نشر برخی کاریکاتورها و کارتونها در رسانههای اجتماعی به راه انداخته و از مردم خواستهاند تا این روز را جشن نگیرند.
باورها بر این است که «نوروز» تعطیلات و جشنی برگرفته از آیین زرتشتی است که قبل از اسلام و در قرن 7 میلادی شایع بوده است. این جشن همچنان در آسیای مرکزی، قفقاز و خاورمیانه نیز برگزار میگردید.
در یک کاریکاتور که یک مرد با لباسی مذهبی، یک پوستر را نگه داشته، نوشته شده است: «من نوروز را جشن نمیگیرم».
در کنار این طرح، یک متن دیگر نیز نوشته شده است: “این عبدالرحمن است. او نوروز را جشن نمیگیرد. عبدالرحمن میداند که نوروز عید مجوسیها است». مجوس کلمهای است که به زرتشتیان اشاره دارد.
در این متن گفته شده که عبدالرحمن «دو عید دارد» که به اعیاد قربان و فطر، دو رخصتی مهم در تقویم اسلامی اشاره دارد. در ادامه متن این کاریکاتور آمده است: «عبدالرحمن خیلی هوشیار است. مانند عبدالرحمن باشید».
در تصویری دیگر، دختر جوانی پوشیده با حجاب سیاه و قرآنی در دست، نمایش داده شده است. در زیر این تصویر نیز چنین متنی نوشته شده است: «این فاطمه است، فاطمه نه تنها خودش نوروز را جشن نمیگیرد، بلکه مانع دیگر خواهران مسلمان نیز میشود، زیرا او میداند که جشن گرفتن نوروز، بدعت است و هم ارزش قائل شدن به آیین زرتشتیان است. فاطمه در امور شرعی بسیار محتاط است».
اما نشر چنین تصاویر و کاریکاتورهای ضد نوروز، واکنشهای جالب فرهنگیان فارسیزبان را به همراه داشته است. به عنوان مثال، سمیع حامد، شاعر، کاریکاتوریست و طنزنویس برجسته سیاسی در فیسبوک خود نوشته است که «عبدالرحمن باید به عربستان سعودی برود»؛ زادگاه وهابیان افراطی و «رقص شمشیر را برای دونالد ترامپ(رییسجمهور ایالات متحده) انجام دهد»، «کسی که حامی بزرگ ریاض است و در دیدارش در سال ۲۰۱۷ میلادی، در رقص سنتی سعودی شرکت کرد».
حبیب محمدی یکی از شهروندان کابل در ۱۰ مارچ در فیسبوک خود نوشته است: «به جای جشن و خوشحال بودن، مردمی مانند عبدالرحمان حملات انتحاری را راهاندازی میکنند و خانوادههای مردم را میکشند»؛ این اشارهای است به ایدئولوژی گروههای افراطی مانند طالبان و داعش که با نیروهای افغان میجنگند و دست به حملات تروریستی میزنند.
در جریان سالهای ۱۹۹۶ الی ۲۰۰۱، طالبان با قوانین سختگیرانه رسما جشن نوروز را ممنوع کرده بودند، اما روحیه نوروزی در میان افغانها بسیار بالا بود و آنها به صورت مخفیانه به برگزاری جشن نوروز ادامه میدادند و ریسک زندان را میپذیرفتند.
اما جشن نوروز بعد از شکست طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، به عنوان یک رخصتی رسمی دوباره به میان مردم افغانستان آمد.
ستیزهجویان طالبان هشدارهای پیهمی را علیه تجلیل از نوروز صادر کرده و مسولان افغانستان نیز به صورت مداوم حملات احتمالی مانند بمبگذاریها در جریان گردهماییهای گسترده نوروزی در کابل و شهر شمالی مزارشریف را زیر نظر داشته و متوجه بودهاند.
علی امیری، استاد دانشگاه در کابل، به رادیو آزادی گفت: «تأثیر گروههای افراطی مانند طالبان و دولت اسلامی و گسترش ایدههای بنیادگرایانه، بخشهایی کوچکی از جامعه را متأثر ساخته تا آنها به مخالفت با جشنهای ملی مانند نوروز برخیزند».
حبیبالله رفیع، محقق و نویسنده برجسته و پشتوزبان افغانستان نیز میگوید که «نوروز هیچ ارتباط مذهبی با آیین زرتشتی ندارد».
او به رادیو آزادی گفت: «ساکنان این سرزمین هزاران سال است که نوروز را جشن میگیرند. این روز یک جشن ملی و فرهنگی است و مخالفت با جشن نوروز، غیرمنطقی است».
امسال در افغانستان نوروز از روز ۲۰ الی ۲۱ مارچ ۲۰۱۸ میلادی رخصتی عمومی اعلام شده است، اما بسیاری از مردم این جشن را تا ۲ هفته ادامه میدهند. جشن نوروز شامل کاشتن گلها، گردهمایی مردم در مساجد، مشارکت در بازیهای فرهنگی مانند ورزش بزکشی، خوردن غذاها و میوههای خاص که نمایندگی از آمدن بهار میکند، میشود.
نویسنده: فرود بیژن
منبع: رادیو آزادی