کسی که تا دیروز حق خندیدن نداشت، حالا برای دختران دیگر افغان آموزش می‌دهد و تلاش می‌کند که آنها با فراگیری مهارت‌های بیشتر بتوانند نقش مثبت و سازنده در اجتماع داشته باشند و مایه افتخار خانواده‌های شان شوند.
ثریا یوسفی می‌گوید «خنده من همیشه یک مشکل بوده است به من گفته شده است: یک دختر افغان نباید با صدای بلند بخندد و صدای خنده‌اش را کسی نشنود.» او تاکید می‌کند که به خوبی مشکل مردم به ویژه زنان هموطنش را درک می‌کند و برای حل مشکلات آنها تلاش می‌نماید.
ثریا یوسفی دختر افغان معتقد به حق آزادی خنده و بیان است. او می‌خواهد که مهارت‌های گفتاری را به نسل جوان که در شرایط نامساعد زندگی می‌کنند، آموزش دهد؛ نسلی که بسیاری شان با خنده و تحمل حرف زنان آشنایی ندارند و برای شان حقوق انسانی زنان بیگانه است. خانم یوسفی مصمم است که در چنین جامعه فضای امن ایجاد کند تا همه به همدیگر احترام بگذارند و صدای توده‌های محروم شنیده شود.
برنده جایزه صلح جهان
ثریا یوسفی دختر افغانستانی برنده جایزه N-Peace در سال ۲۰۱۷ میلادی است. ثریا یوسفی از رشته مدیریت تجارت در سال ۲۰۱۶ از دانشگاه امریکایی افغانستان فارغ شده‌است. یوسفی همچنان در بخش حقوق نیز درس خوانده‌است. او از میان ۸۰ شرکت کننده سال ۲۰۱۷ میلادی که از ۸۷ کشور اشتراک داشتند، به‌خاطر رویکرد نوآورانه در بخش شامل سازی زنان در اجتماع، جایز صلح را دریافت کرده‌است.
The @CanadaThailand Ambassador presents @SurayaYosufi with the #NPeaceAwards Peace Generation Award. Well done for all your efforts supporting young women's voices in #Afghanistan, Suraya! pic.twitter.com/3ookojBIhG
— N-Peace Network (@NPeaceNetwork) January 8, 2018
او هماهنگ کننده دانشجویان دانشگاه امریکایی افغانستان است و به عنوان معاون رییس باشگاه AUAF Debate Club، و دبیرکل گفتگو باشگاه AUAF (دانشگاه امریکایی افغانستان) و همچنان به عنوان خزانه دار انجمن دانشجویان دانشگاه امریکایی افغانستان کار کرده است. این دختر خانم افغان به نمایندگی از افغانستان در مسابقات رقابتی در هند، ترکیه و تایلند که در سطح بین المللی برگزار شده بود، نیز شرکت کرده و دانشجوی برتر برگزیده شده است.
یوسفی در سال۱۳۷۱هجری خورشیدی در ولایت غزنی افغانستان متولد شده و به دلیل ناآرامی‌های داخلی این کشور، با خانواده‌اش به پاکستان مهاجر می‌شود و وقت زیادی را در این کشور سپری می کند.
یوسفی در شرایطی جامعه به شدت محافظه‌کار که مردان بیشتر برای حفظ ارزش های مردسالانه تلاش می‌کردند، بزرگ می‌شود. او در چنین فضا همیشه درتعجب بوده که چرا اعضای زن خانه‌اش برای انجام کارهای خانه مجبور بودند، و رفتار‌ها برای شان تعریف شده بود. زنان در جامعه مجبور بودند با توجه به قضاوت‌های دیگران لباس بپوشند و رفتار‌های خاصی نمایند. با این حال اما او همیشه یک فرد شگفت انگیز بوده است که هیچ‌گاهی به محدودیت‌های که برای زنان تعریف شده، تن نداده است.
در اجتماعی که او زندگی می‌کند به او لقب یک آدم سرکش را داده اند. کسانی که این دختر افغان را می‌شناسد، معتقد اند که یوسفی بیشتر شبیه یک پسر بوده تا یک دختر. ثریا یوسفی می‌گوید که خانواده‌اش به او اطمینان داده که این لقب‌ها و حرف‌های مردم در مورد او به معنای ستایش است که در فضای خفقان دچار عقب افتادگی نشده است.
دیگر اندیشی
ثریا یوسفی به گونه آزمایشی داوطلب می‌شود که امتحانی را در دانشگاه آمریکایی در افغانستان بگذارند؛ امتحانی که سرنوشت او را تغییر می دهد و معلوم می‌شود که خانم یوسفی بورسیه تحصیلی پنج‌ساله این دانشگاه را دریافت کرده است.
ثریا به خبرنامه می‌گوید: «از سال ۲۰۱۰ به این سو وضع مهاجران افغان مقیم پاکستان به شدت رنج‌آور شد. همه مهاجران در معرض تهدید بودند. تهدید به دو دلیل، تهدید به دلیل مهاجر بودن و تهدید به دلیل پاکسازی قومی. ما دیگر نمی‌توانستیم در پاکستان تحصیل کنیم به همین دلیل من برای بررسی اوضاع در سال ۲۰۱۲ به افغانستان آمدم. درست فردای آن روزی که به افغانستان رسیدم خبر شدم که برای زنان، از طرف دانشگاه امریکایی بورسیه اعلام شده و من امیدی نداشتم اما با آن هم در این امتحان شرکت کردم و به زودی به من اطلاع رسید که من موفق شده‌ام.»
ثریا یوسفی در جریان تحصیل تصمیم گرفت که وارد اجتماع شود و در بحث‌ها و گفتمان های مردمی شرکت نماید. او با اشتراک در برنامه مناظره دانشجویی دانشگاهی که خودش در آن درس می‌خواند، مسیری را پیدا می‌کند که باید در آن مسیر قدم بگذارد و برای گفتمان‌ها در جامعه افغانستان، فضای امنی را جدا از جامعه محافظه‌کار این کشور برای شرکت‌کننده‌ها ایجاد نماید؛ فضایی که همه بتوانند دیدگاه‌های خود شان ارایه نمایند.
ثریا توضیح می‌دهد که در محیط گفتمان‌ها متوجه شد که برای تحمل، قضاوت و انتقاد‌ها باید بیشتر کار کند و مردم را تشویق به تحمل و انعطاف پذیری نماید. به باور یوسفی تمام استدلال ها باید برمبنای حقیقت استوار باشد و با حقایق حمایت شوند و تفاوت های مذهبی و فرهنگی در بحث‌ها در نظر گرفته شوند.
ثریا یوسفی در مورد برگزاری بحث‌های آزاد در بین نسل جوان می‌گوید: «من تاثیر آموختن هنر مناظره را در خود به خوبی ارزیابی کردم و تصمیم گرفتم آن را برای دیگران انتقال دهم. اما من نمی‌خواستم به مردم بگویم که چگونه بیاندیشند و آزرده خاطر شوند بلکه من با برگزاری بحث‌ها می‌خواستم مردم خود شان راهی را برای حل مشکلات شان پیدا کنند. من می خواستم آنها مهارت های تفکر انتقادی را بدست بیاورند و یاد بگیرند از راه معقول با هم به گفتگو بپردازند و صدا و حرف‌های همدیگر را بشنوند و صدا‌ها را خاموش نسازند.»
ثریا تاکید می‌کند در جامعه که حرف زنان شنیده نمی‌شد و حتا مردم تحمل گفتگو را نداشتند، پیام اصلی‌اش فرا‌خوانی شهروندان به حرف شنویی و شامل سازی زنان در گفتمان‌ها برای حل بحران‌های اجتماعی است.
مزایای یک هنر
ثریا با برگزاری گفتمانهای آزاد، مهارت‌های سخنرانی و تجربه‌های خوبی بدست آورد و با این مهارت‌ها او خودش را برای سمت های رهبری دانشجویان دانشگاه امریکایی افغانستان نامزد کرد و در این رقابت‌ها او به عنوان معاون رییس باشگاه AUAF Debate Clubرییس و دبیرکل گفتگو باشگاه AUAF انتخاب شد.
ثریا از تجربه‌هایش در جریان تحصیلش می‌گوید که در آن زمان، حتا دختران دانشجو برای رساندن پیام شان مشکل داشتند و به راحتی نمی‌توانستند صدای شان را بلند کنند.
او این مشکل را مرتبط به نداشتن مهارت‌های کافی دختران می‌دانست و از این رو در ۲۰۱۶ تصمیم گرفت که برنامه‌های آموزشی داوطلبانه را برای دختران دانش‌آوز از مکتب‌ها آغاز نماید. ثریا در اکتبر ۲۰۱۶ برنامه‌ی مشارکت دختران افغان در گفتمان‌ها را آغاز کرد.
Suraya Yosufi is passionate about giving the skills of speech to young people. She is determined not only to give them a voice, but to promote safe, respectful, and tolerant environments for them to be heard. #NPeaceAwards #Afghanistan pic.twitter.com/fgctNlPaVB
— N-Peace Network (@NPeaceNetwork) January 8, 2018
ثریا برای عملی سازی برنامه مشارکت زنان در گفتمان‌ها، مسابقه‌های را با صد دختر دانش‌آموز شروع کرد و هدفش این بود که با تمرینات تخصصی، آنها بیاموزند که چگونه تفکر انتقادی داشته باشند و استدلال منطقی نمایند و در کنار آن، دختران جوان افغان مهارت های تحقیقاتی و مدیریت زمان را با فراهم کردن کار گروهی بیاموزند.
ثریا می‌گوید دختران جوان افغان با دور انداختن کلیشه‌های ذهنی که همیشه آنان را ناتوان جلوه می‌دهد، قادر می‌شوند که در اجتماع رقابت‌های سالم را بیاموزند و از آن برای ایجاد تغییر مثبت در زندگی خود شان و اجتماع کار بگیرند.
او تا به حال هفت دور برنامه آموزش مناظره و سخنرانی را به گونه داوطلبانه به دختران آموزش داده است.
گفتمانهای آشتی سازی
ثریا در یک خانواده‌ای هفت نفری با اقتصاد متوسط بزرگ شده است. او یک خواهر دارد و سه برادر داشت که یکی از برادرانش را در سال ۲۰۱۳ در جریان زد و خورد‌های قومی در پاکستان از دست داده است. او می‌گوید: « یادم نمی‌رود که برادر ۱۶ ساله‌ام را بدون هیچ دلیلی شهید کردند. من نمی‌خواهم کسی مثل خانواده‌ی ما این داغ را تجربه کند. مردم برای حل مشکلات شان باید گفتگو کنند و بنا بر قضاوت خود شان عمل نکنند.» او می‌گوید که برنامه شامل سازی مردم و به ویژه زنان در گفتمان‌ها این امکان را فراهم می‌کنند که آنها در مورد هر مسله‌ای زود قضاوت نکنند.
یوسفی تاکید می‌کند که یکی دیگر از ویژگی های مثبت سهیم سازی زنان در گفتمان‌ها این است که با افزایش تعداد زنان و دخترانی که ایده های خود شان را در فضای عمومی به نمایش می گذارند، آنها سفیران صلح می‌شوند. آنها می‌توانند آینده سازان صلح و مذاکره کنندگان آن را به صلح تشویق نمایند و فضایی امن ایجاد نمایند.
یوسفی باور دارد که مشارکت زنان در گفتگو های‌‌سیاسی- اجتماعی و سهیم گیری در کارهای اجتماعی سبب ایجاد مشاغل در اجتماع می‌شود و در نهایت اوضاع کلی اجتماع بهبود می‌یابد.
او می‌گوید: «من می خواهم به مردم و هموطنانم کمک کنم که بفهمند که می توانند کاری انجام دهند؛ کلمات آنها به معنی چیزی است و آنها نباید از بیان آنها صرف نظر از مرزهای اجتماعی و فرهنگی خجالت بکشند. من می خواهم زنان مهارت های بیشتر بیاموزند و بتوانند حقوق خود را حفظ کنند. مهم نیست که این در این راه چقدر موفق می‌شوند. پیروزی ها چه کوچک یا چه بزرگ تاثیر دارد.»
برنامه سهیم سازی مشارکت زنان در گفتمان‌ها، مدلی است که در انگلستان و همچنان شماری از کشور‌های آسیایی تطبیق شده و هیچ مشکل قانونی ندارد.
دراین برنامه زنان در مورد مسایل که آنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفتگو می‌کنند و عواملی که سبب تکرار خشونت‌ها شامل خشونت جنسی، سوء استفاده داخلی و مشارکت زنان در پارلمان به بررسی گرفته می‌شود.
راه‌اندازی و عملی سازی این برنامه تاثیراتی خوبی را تا حال در کشور‌های که عملی شده، در پی داشته است. در مواردی حتی بر شغل یابی زنان تاثیرگذار بوده است. حالا زنان در این کشورها در مصاحبه های شغلی نقش متقاعد کننده را دارند. آنان کارفرمایان را متقاعد می‌سازند که قابلیت‌های کاری بیشتر و بهتر را دارند.