چشم‌انداز آینده افغانستان در سال 2018 میلادی همچنان ناروشن است و پیش‌بینی می‌شود که تشدید خشونت‌ها و تنش‌های سیاسی هزینه‌های بیشتری را بر مردم این کشور نسبت به سال‌های گذشته تحمیل کند.
حضور بیش از 20 گروه تروریستی در افغانستان و احتمال افزایش جنگ در نتیجه استراتژی جدید امریکا برای افغانستان و جنوب آسیا گمانه‌زنی‌هایی را مطرح کرده که در سال جاری میلادی هزاران شهروند افغانستان در معرض تهدیدهای جدی قرار گرفته و نیازمند کمک‌های بشردوستانه شوند.
براساس آمار ادارات سازمان ملل متحد در حال حاضر 8.7 میلیون افغان در سراسر افغانستان نیازمند کمک‌های بشری اند، 3.5 میلیون کودک افغان از مکتب باز مانده و هزاران تن دیگر در نتیجه جنگ‌های جاری خانه‌های شان را ترک کرده‌اند.
برای رسیدگی به این وضعیت، حکومت افغانستان و اداره هماهنگی کمک‌های انسانی سازمان ملل برای دسترسی آسیب‌دیدگان به این کمک ها در سال 2018 میلادی فراخوان کمک 430 میلیون دالری را ارایه کرده‌اند.
عبدالله عبدالله، رییس اجرایی افغانستان و شماری از نمایندگان سازمان‌ها و موسسات بین‌المللی روز گذشته در کاخ سپیدار این فراخوان را ارایه کردند. به گفته‌ی آقای عبدالله کمک‌های انسانی به افغانستان جان هزاران نفر را نجات داده و در نبود آن ممکن است این افراد با خطرات جدی تری مواجه شود.
آسیب‌دیدگان افغان چه کسانی اند و چه چیزی به آنان آسیب رسانده‌اند؟ این آسیب‌دیدگان نیازمند کدام کمک‌های بشری اند؟ این کمک‌ها چگونه در دسترس آنان قرار می‌گیرد؟ این گزارش «طرح پاسخگویی بشری 2018 تا 2021 میلادی» را بررسی کرده است.
تابی لانزر، مسئول امور بشری سازمان ملل متحد در افغانستان می‌گوید که طرح پاسخگویی بشردوستانه چندین ساله برای اول بار در نوع خود برای افغانستان است و براساس این واقعیت تهیه شده که اقدامات بشردوستانه در افغانستان برای چند سال دیگر موازی با برنامه‌ها و همکاری‌های جاری لازم است. او گفته که این طرح با همکاری 150 موسسه خارجی و مسئولان دولت افغانستان برای تنظیم و هماهنگی کمک‌های بشری تدوین گردیده است.
مسئول امور بشری سازمان ملل در افغانستان می‌گوید که در پلان سال 2017 میلادی پیش‌بینی شده بود که 9.3 میلیون نفر در افغانستان نیازمند کمک‌های بشری اند و نیازمندی‌های حدود دو سوم این افراد ناشی از ناامنی چندین ساله و فقر بوده است.
اما برای سال 2017 میلادی اداره هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل و موسسات خیره غیردولتی تعریف نیازمندی‌ها را دقیق‌تر نموده و به توافق رسیده‌اند که تنها کسانی را زیر چتر کمک‌های بشردوستانه قرار دهند که «از جنگ‌های تازه جان به سلامت برده، آواره شده و یا از حوادث طبیعی آنی متضرر شده‌اند.»
براساس این تعریف، تابی لانزر می‌گوید برآورد شده که 3.3 میلیون نفر در سال 2018 میلادی در افغانستان نیازمند کمک‌های بشردوستانه باشند. در عین حال حدود 2.4 میلیون نفر که از جنگ آسیب می‌بینند نیز به این آمار می پیوندند.
آقای لانزر می‌افزاید: «در جریان سال 2018 میلادی ما به تنهایی قصد رسیدگی به نیازهای تمام 3.3 میلیون نفر نیازمند پیش‌بینی شده را نداریم. در این راستا مسئولیتی هم به دوش دولت افغانستان است که با کمال میل می‌پذیرند. هدف موسسات خیره غیردولتی و نهادهای سازمان ملل کمک‌رسانی به 2.8 میلیون نفر در ساحاتی با دسترسی دشوار با درنظرداشت اصول انسان‌دوستانه‌ی بشری، بی‌طرفی و غیرجانبدارانه است.»
بحران
شانزده سال از سقوط رژیم امارت اسلامی طالبان در افغانستان می‌گذرد. همزمان با حضور هزاران نظامی امریکایی و ناتو در افغانستان و پس از شانزده سال، پایان جنگ و ختم خشونت‌ها در این کشور همچنان یک آرزوی محال است. روزانه در حدود 100 غیرنظامی در افغانستان کشته می‌شوند و ماهانه به‌طور اوسط 6 هزار و 700 تن دیگر زخم بر می‌دارند.
براساس آمار سازمان ملل، در سال 2017 میلادی 360 هزار نفر در افغانستان در نتیجه جنگ‌های مسلحانه آواره شده و 8 هزار و 19 غیرنظامی جان باخته‌اند که از این میان دو سوم آنان کودکان و زنان بوده‌اند. تشدید جنگ همراه با بلند رفتن خشونت‌های فرقه‌ای در یک سال گذشته میلادی 69 هزار نفر را زخمی کرده است. افزون بر این در حدود 500 هزار نفر دیگر دوباره به کشور شان برگشته‌اند.
39 درصد مردم افغانستان زیر خط فقر زندگی می‌کنند و در حدود 20 میلیون نفر به خدمات اولیه صحی یا دسترسی ندارند یا دسترسی شان محدود است، 3.5 میلیون کودک به مکتب نمی‌روند و آمار مرگ و میر کودکان نیز در بین بلندترین ارقام جهان (70 درصد فی 1000 تولد زنده) دارد، 109 میلیون نفر به دلیل نبود یا محدود بودن فرصت‌های شغلی دچار عدم مصونیت غذایی شدند اند و 40 درصد کودکان نیز به مرض قدکوتایی یا سوءتغذیه دچار اند.
اکنون اداره هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل در گزارش تازه خود گفته است که پیش‌بینی می‌شود 450 هزار نفر در سال 2018 در افغانستان بیجا شوند و 230 هزار تن دیگر از حوادث طبیعی متأثر شوند.
پلان استراتژیک ادارات سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که قرار است در سال 2018 میلادی در هفت بخش؛ آموزش در حالات اضطراری، سرپناه اضطراری و اقلام غیرغذایی، مصونیت غذایی و زراعت، صحت، تغذی، حمایت و آب و حفظ‌الحصه، کمک‌های بشردوستانه انجام شود.
آموزش در حالت اضطرار
براساس پلان استراتژیک اداره هماهنگی کمک‌های بشری ملل متحد، هدف کارگروه آموزش در حالات اضطراری تأمین دسترسی مصون و منصفانه کودکان افغان متأثر از بحران‌ها به فرصت‌های تعلیمی است. این کارگروه در حالات اضطراری 351 هزار کودک افغان را که بنابه دلایل حوادث از مکتب باز مانده‌اند، هدف قرار می‌دهد و تلاش می‌کند علاوه بر مضامین اساسی مکتب، مهارت‌های زندگی و پیام‌های نجات حیات را نیز آموزش بدهد.
در بخشی از طرح آموزش در حالت اضطرار آمده است که «فعالیت پاسخگویی نیازهای تعلیمی پلان 2018-2021 عبارت است از افزایش کیفیت آموزش در حالا اضطراری با تمرکز قوی روی استخدام و آموزش 6 هزار معلم، به‌خصوص معلمان زن و ترجیعاً از بین جوامع آسیب‌دیده.»
15 هزار شورای مکتب در سال 2018 در حالات اضطرار آموزش داده خواهند شد. هزینه آموزش یک کودک در حدود 85 تا 100 دالر گفته شده درحالی این رقم برای سال گذشته بین 50 تا 60 دالر پیش‌بینی شده بود. در سال 2018 میلادی در حدود 30 میلیون دالر در بخش آموزش در حالت اضطرار نیاز است.
سرپناه اضطراری
از میان 868 هزار نفر نیازمند سرپناه اضطراری و اقلام غیرغذایی، در سال 2018 میلادی تنها 634 هزار و 459 نفر تحت پوشش قرار می‌گیرند. 40 هزار و 775 نفر دیگر با نیازهای مزمن از سوی دولت افغانستان کمک می‌شوند.
براساس طرح پاسخگویی 2018-2021 میلادی، از میان 0.9 میلیون نیازمند به سرپناه اضطراری 0.7 میلیون آن کمک‌های بشری دریافت می‌کنند. هزینه این کمک‌ها 53 میلیون دالر امریکایی گفته شده است.
در سال 2018 میلادی 1 هزار 250 دالر امریکایی برای هر فامیل هزینه سرپناه در نظر گرفته شده است و هزینه اقلام غیرغذایی نیز برای هر فامیل 85 دالر امریکایی. 300 دالر دیگر هم برای ترمیم سرپناه برای هر فامیل در نظر گرفته شده است.
مصونیت غذایی و زراعت
آمارها نشان می‌دهد که در حال حاضر 1.9 میلیون نفر به دلایل جنگ، حوادث طبیعی و مهاجرت‌های مرزی دچار عدم مصونیت شدید غذایی شده‌اند. از میان این افراد 1.65 میلیون نفر در سال 2018 میلادی تحت پوشش دریافت کمک‌های بشردوستانه قرار می‌گیرند. در این بخش تخمین زده شده که 91 میلیون دالر امریکایی نیاز است.
اداره هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل گفته که خانواده‌های با سرپرست خانم، 67 درصد بیشتر دچار عدم مصونیت غذایی نسبت به مردان اند و از همین رو دختران و زنان باید در اولویت قرار بگیرند. این اداره گفته که پاسخگویی‌های غذایی در حوزه‌های شرقی افغانستان، شمالی و جنوبی این کشور متمرکز خواهد بود.
طرح پاسخگویی 2018-2021 گفته که براساس هدف اول کلستر مصونیت غذایی و زراعت، 1 میلیون و 646 هزار و 218 مرد، زن و کودک کمک‌هایی جهت نجات حیات و براساس هدف دوم کلستر مصونیت غذایی و زراعت، 725 هزار نفر کمک‌های حمایتی امرار معیشت دریافت خواهند کرد.
#Afghanistan: 12mn ppl need help: 8.7mn development & 3.3mn #humanitarian aid. Here’s our emergency plan 2018-2021: https://t.co/iK4ra4FBJQ pic.twitter.com/CT4yfbyNUf
— Toby Lanzer (@tobylanzer) December 7, 2017
در بخشی از این طرف آمده است: «کلستر مصونیت غذایی و زراعت تخمین می‌زند که 90.5 میلیون نفر نیازمند مساعدت‌های غذایی برای نجات حیات شان در طی سال 2018 می‌باشند. کلستر ولایت بادغیس، بغلان، فاریاب، غزنی، غور، کابلف ننگرهار، قندوزف قندهار و ارزگان را به‌دلیل ازدیاد نیازها به‌خاطر خطرات متونع در اولین اولویت کاری خویش قرار داده است.»
صحت
براساس آمار سازمان ملل متحد، 1.6 میلیون نفر در افغانستان در سال 2018 میلادی نیازمند کمک‌های بشری در بخش صحت اند. هزینه کمک‌های بشری در این بخش 42 میلیون دالر امریکایی گفته شده است.
در طرح پاسخگویی 2018-2021 آمده که تعداد کل افرادی که شدیداً نیازمند خدمات صحی اند به 1.5 میلیون نفر می‌رسد. این افراد یا به خدمات صحی دسترسی ندارند یا دسترسی شان محدود است. با توجه به درجه عاجل بودن نیازمندی در ساحات، حوزه‌های جنوب افغانستان، جنوب شرق و شمال شرق این کشور در ساحات با بلندترین اولویت تثبیت شده‌اند.
از میان 1.5 میلیون نفر نیازمند، 150 هزار آن نیازمند مراقبت‌های عاجل اند که 30 درصد این نیازمندان زنان و 15 درصد دیگر کودکان و نوجوانان اند. 15 هزار عودت کننده از پاکستان و ایران هم نیازمند مراقبت‌های عاجل صحی اند که از این میان 8 هزار زن به مراقبت‌های ولادی و نسایی نیازمند اند.
تغذیه
در سال 2018 میلادی 1.1 میلیون نفر نیازمند کمک‌های بشری در بخش تغذیه اند که از این میان 0.7 میلیون آن تحت پوشش قرار داده می‌شود. هزینه این کمک‌رسانی 56 میلیون دالر گفته شده است.
50 درصد کودکان مصاب به سوءتغذیه حاد شدید، سوء تغذیه متوسط، کودکان زیر پنج سال و مادران حامله شیرده مورد هدف کلستر در سال 2018 میلادی است.
24 ولایت در افغانستان دارای میزان بلند سوءتغذی حاد در نتیجه بیجاشدگی و وقوعات جنگ‌های زیاد است که تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه قرار می‌گیرند و 10 ولایت هرچند شامل طرح پاسخگویی بشردوستانه نیستند اما شاهد فعالیت‌های موسسات انکشافی خواهند بود.
در طرح پاسخگویی بشری 2018-2021 آمده که در سال 2018 674 هزار و 755 نفر مورد هدف کسلر اند و هزینه فی نفر 82.4 دالر امریکایی در نظر گفته شده است.
حمایت و حفظ‌الصحه
در سال 2018 میلادی 1.5 میلیون نفر در افغانستان نیازمند حمایت اند که 1.1 میلیون آن تحت پوشش طرح پاسخگویی بشری قرار دارد. 67 میلیون دالر هزینه برای افراد تقاضا شده است.
طرح پاسخگویی بشری در سال 2018 میلادی به موارد خشونت مبتنی بر جنسیت جدایی از خانواده، استخدام اجباری، کار کودکان و ازدواج زیرسن، فقدان تذکره و مدارک مدنی، از دست دادن دار و ندار در هنگام جنگ و عدم مصونیت بود و باش مناقشه روی ملکیت زمین رسیدگی می‌کند.
این طرح گفته: «کلستر حمایت خطرات مصونیتی را که 1.1 میلیون نفر به آن مواجه‌اند را در اولویت قرار داده که شامل بیجاشدگان داخلی، مردم متأثر از جنگ که بیجا نشده‌اند، جوامع میزبان و دیگر افراد مورد نگرانی نیازمند مصونیت می‌باشد.»
در کنار این 1.1 میلیون نفر در سال 2018 میلادی به آب و حفظ‌الصحه نیازمند اند که از این میان 0.8 میلیون آن مورد حمایت کمک‌های بشری قرار داده می‌شود. 24 میلیون دالر برای این بخش خواسته شده است.
“#Humanitarian Response Plans and country-based pooled funds ensure that our taxpayers’ money goes to the most vulnerable girls, boys, women and men,” said @MetteSunnergren @SwedeninAF at launch of the #Afghanistan HRP today in #Kabul. pic.twitter.com/fPIUrQqNBe
— OCHA Afghanistan (@OCHAAfg) January 15, 2018
فعالیت‌های آب و حفظ‌الحظه برای نجات حیات نیازمندان شامل توزیع بسته‌های بهداشتی، آب و ارتقای حفظ‌الصحه از طریق فراهم‌آوری آب آشامیدنی و تهیه مستراح‌های اضطراری است.
0.6 میلیون نفر دیگر نیازمند کمک‌های وجه نقد چندین منظوره است که از این میان 0.4 میلیون آن مورد هدف است و 37 میلیون دالر برای این افراد تقاضا شده است. در بخش فصل مهاجرین طرح پاسخگویی بشری نیز آمده که 0.1 میلیون نفر نیازمند کمک‌های بشری اند که 23 میلیون دالر برای این افراد تقاضا شده است.
اداره هماهنگی کمک‌های بشری سازمان ملل متحد گفته است که اگر جامعه بشری نتواند به نیازهای مهاجران و عودت کنندگان رسیدگی کند، بار کمک‌های بشردوستانه به دوش جامعه میزبان می‌افتد که اکثراً منابع محدود دارند و نارسایی در ارایه خدمات اولیه جان افراد آسیب‌پذیر را به خطر می‌اندازد.