وزارت معادن و پترولیم افغانستان سه‌شنبه این هفته قرارداد استخراج معدن نمک ولسوالی غوریان ولایت هرات را با یک شرکت خصوصی در کابل امضا کرد.
به گفته‌ی مقام‌های این وزارت با شروع به‌کار استخراج این معدن، سالانه حدود 25 هزار تُن نمک استخراج شده و برای بیش از 2 هزار تن زمینه‌ی کار فراهم می‌شود. پیش‌بینی شده است که وزارت معادن و پترولیم افغانستان سالانه بیش از 26 میلیون افغانی از این معدن درآمد خواهد داشت.
نرگس نهان، سرپرست این وزارت حین امضای این قرار دارد گفت که بر اساس این قرارداد بیش از 400 هزار دالر از سوی شرکت قراردادی در معدن نمک غوریان سرمایه‌گذاری می‌شود و بیش از 70 هزار دالر دیگر برای ارایه‌ی خدمات اجتماعی اختصاص داده خواهد شد.
مسوولان شرکت قراردادی می‌گویند، بر اساس قانون معادن، کار استخراج این معدن نمک را آغاز کرده و به تمام تعهدات‌شان عمل می‌کنند.
بصیراحمد، نماینده‌ی این شرکت خصوصی گفت: «ما متعهد استیم که مطابق قانون، کار و فعالیت خود را به‌گونه‌ی شفاف و در همکاری با وزارت معادن آغاز می‌کنیم.»
معدن نمک ولسوالی غوریان ولایت هرات، 74 هکتار وسعت دارد. استخراج این معدن در سال ۱۳۸۴ به یک شرکت دیگر برای ۱۰ سال داده شده بود و آن زمان حکومت از این معدن سالانه ۳،۱ میلیون افغانی درآمد داشت.
عملی‌سازی برخی از پروژه‌های خدمات همه‌گانی در محل معدن، ساخت یک شفاخانه و پرداخت 30هزا دالر برای حفاظت از محیط زیست، از تعهدات دیگر این شرکت خصوصی می‌باشد.
معادن نمک
در افغانستان، ۱۴ معدن نمک طعام وجود دارد و اکنون ۵ معدن آن فعال است. معادن نمک قابل استفاده در افغانستان در اندخوی فاریاب، در مناطق مختلف ولسوالی تالقان ولایت تخار، نمکسار هرات، ولایت غور، غزنی، پکتیا و پروان می‌باشد.
بر اساس آمار وزارت معادن و پترولیم افغانستان تولیدات نمک افغانستان در سال ۲۰۰۲ میلادی سالانه به ۱۳هزار تن می‌رسید. پس از سال ۲۰۰۹ تولیدات آن به ۱۸۰هزار تن و در سال ۲۰۱۳ به ۱۹۰ هزار تن رسیده بود.
آمارها نشان می‌دهد که افغانستان سالانه حدود ۲۵۰ هزار تن نمک ضرورت دارد که حدود 70 درصد آن از ایران و پاکستان وارد می‌شود.
با این وجود مقام‌های اتاق تجارت و صنایع افغانستان تاکید دارند که معادن نمک افغانستان و کارخانه‌های این کشور ظرفیت آن را دارد که نیاز این کشور را در بخش نمک برآورده کند. اما عدم حمایت کارخانه‌ها و مشکل استخراج این معادن و هم‌چنان تسلط محصولات وارداتی بر بازار افغانستان سبب شده است که فیصدی کم این میزان در داخل کشور تولید شود.
مقام‌های این اتاق تاکید می‌کنند که عدم کنترول دولت افغانستان بر محصولات وارداتی سبب شده که بازار نمک افغانستان بیشتر در اختیار محصولات خارجی و وارداتی باشد.
صیام‌الدین پسرلی، سخنگوی اتاق تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت: «اگر حکومت واردات را تنظیم کند، امکان توسعه کارخانه‌های ما بسیار زیاد است. در حال حاضر بیش از 30 کارخانه و آسیاب در 14 ولایت افغانستان فعالیت می‌کند که ظرفیت تولید 3 تا 4 تن نمک در ساعت را دارند. اگر این کارخانه‌ها مورد حمایت دولت قرار بگیرد و معادن افغانستان نیز به‌گونه‌ی قانونی استخراج شود، افغانستان به‌زودی از نگاه تولید نمک خودکفا خواهد شد.»
بر اساس آمارهای اتاق تجارت و صنایع افغانستان کارخانه‌های این کشور، نمک را به قیمت 4 هزار افغانی در هر تن تولید می‌کند. در حالی که نمک‌های وارداتی از ایران و پاکستان به قیمت 2 هزار و 200 افغانی در هر تن در داخل این کشور فروخته می‌شود.
معادن نمکی که در حال حاضر در افغانستان اقتصادی و قابل استخراج می‌باشد، ۳ معدن ولایت تخار است که سالانه 75 هزار تن نمک تولید می‌کند. بر اساس آمارهای اداره احصاییه مرکزی افغانستان اوسط مصرف نمک در افغانستان 2تا 4گرام در هر فرد می‌باشد.
آغاز دوباره قراردادها
مقام‌های حکومت افغانستان پیش از این به‌دلیل نبود یک کارشیوه کامل و جامع در بخش استخراج معادن، تمام قراردادهای بخش معدن را در این کشور متوقف کرده بودند. این مقام‌ها تاکید کرده بودند که حکومت افغانستان تلاش می‌کند که توجه شرکت‌های معتبر را برای سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان جلب کند.
با این وجود، نرگس نهان سرپرست وزارت معادن و پترولیم افغانستان می‌گوید که به علت نبود شفافیت در پیمان‌ها و نیز نبود ظرفیت و وجود مشکلات در پروژه‌ها، این نهاد اجازه بستن پیمان‌های معادن را نداشت، اما اکنون این مشکلات تا اندازه‌ای حل شده است.
نرگس نهان، سرپرست وزارت معادن و پترولیم گفت: «طی سه‌سال گذشته وزارت معادن و پترولیم اجازه‌ی قرارداد هیچ معادنی را نداشت که عقد کند. بخاطری‌که اولویت این بود که مدیریت قراردادها و ظرفیت خود وزارت بلند برود و شفایت در پروسه قراردادها به‌میان آید.»
به‌گفته‌ی سرپرست وزارت معادن و پترولیم، 14 قرارداد معادن افغانستان که شامل معادن بزرگ نیز می‌باشد به‌علت مشکلات در پیمان‌های‌شان، استخراج نمی شود و این نهاد می‌کوشد تا در آینده نزدیک مشکلات این معادن را نیز حل کند.
مقام‌های حکومت افغانستان می‌گویند که این کشور در تلاش جلب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش استخراج معادن می‌باشد.
عبدالقدیر مطفی، سخنگوی وزارت معادن و پترولیم افغانستان به‌خبرنامه گفت: «در حال حاضر کشورهایی مانند هندوستان، امریکا و استرالیا علاقه‌مندی خود را برای سرمایه‌گذاری در بخش معادن افغانستان اعلام کرده‌اند و ما امیدوار هستیم که با نقشه‌ی راهی که برای استخراج معادن در نظر گرفته‌ایم، استخراج معادن به‌گونه‌ی که منفعت افغانستان کاملا تامین شود، صورت گیرد.»
در حال حاضر 33 کارخانه‌ی تولید نمک در افغانستان وجود دارد که ۲۵ کارخانه آن نمک آیودین دار تولید می‌کند و بقیه آن ها نمک های عادی تولید دارند. اکثر این کارخانه ها ظرفیت تولید ۱۰۰ تن نمک را در یک شبانه روز دارد.