خزان فصل شادی بسیاری از دانشجویانی است که مقطع لیسانس خود را اتما می کنند. بسیاری از دانشجویان جوان افغان نتیجه تلاش های شبانه روزی خود را در فصل خزان می بینند. اما در هرات در سال جاری ابتکار جدیدی از سوی شماری از این دانشجویان در جریان تجلیل از پایان آموزش های دوره لیسانس صورت گرفته است.
این دانشجویان هراتی همزمان با فراغت شان، جشن ازدواج شماری از زوج ها را نیز برگزار کرده و در شادی آنان شریک شده اند.
پایان مجردی
عنایت‌الله عنایت استاد دانشکده روانشناسی دانشگاه تعلیم تربیه هرات به خبرنامه گفت که: «دانشجویان دانشکده روانشناسی امسال در یک اقدام کم سابقه درجشن فراغت شان، مراسم عروسی برای یک زوج تدارک دید و آن را جشن گرفتند.» آقای عنایت اضافه کرد که تمام مصارف این جشن را دانشجویان و خانواده‌های شان پرداخته و برای این زوج تحایفی نیز داده اند.
این استاد دانشگاه همچنان اضافه می‌کند که با توجه به این اقدام دانشجویان دیگر هرات در جشن فراغت شان، ازدواج دو زوج دیگر را نیز جشن گرفته‌اند که دانشگاه هرات در آن دخالتی نداشته است.
آقای عنایت تاکید می‌کند: «دانش‌آموختگان رشته روانشناسی با توجه به مشکلات اقتصادی مردم تلاش کرده‌اند که زمینه ازدواج این زوج‌ها را فراهم کنند.» آقای عنایت تصریح می‌کند که در جریان مراسم ازدواج، روحانیون نیز حضور داشته و مطابق رسم معمول عقد زوج‌ها را به خوشی خود شان در حضور خانواده‌های شان بسته اند.
فرهنگ سازی مثبت
در سال‌های پسین برگزاری جشن‌های فراغت به صورت گسترده بین جوانان رایج شده و حتا به رقابت بین جوانان تازه فارغ‌التحصیل بدل شده است. برگزاری جشن فراغت در افغانستان برای جوانان حداقل برای هر فرد از ۲ هزار افغانی تا یک صدهزار افغانی در موارد هزینه بردار است و بعد از برگزاری جشن عروسی دومین مراسم پر مصرف برای افغان‌ها حداقل در طول چند سال بوده است.
ازدواج در افغانستان برای شصت درصد نفوس این کشور به‌خصوص برای پسران جوان تبدیل به یک چالش شده است. با آن‌که دو سال پیش، پارلمان افغانستان قانونی را برای کاهش هزینه های عروسی تصویب کرد، اما در کابل، مراسم ازدواج خیلی ساده حداقل۷ صدهزار افغانی معادل «ده هزار دالر» هزینه بر می دارد و خانواده‌های کم‌درآمد توان برآوردن مصارف را ندارند.
عنایت الله عنایت یکی از استادان دانشکده روانشناسی دانشگاه تعلیم و تربیه هرات می‌گوید با توجه به این مشکلات، دانشجویان هراتی توانسته اند با مصارف جشن فراغت، ازدواج این زوج ها را نیز تسهیل نمایند.
این در حالی است در افغانستان مراجع دینی و شماری از مقام‌های حکومت محلی افغانستان نیز پیش از این تلاش کرده با برگزاری عروسی‌های دسته جمعی جلو مصارف سنگین عروسی را بگیرند. با این حال شماری از جوانان کابل نیز با اقدام‌های تازه برای کاهش هزینه‌ها تلاش کرده‌اند. درکابل پیش از این حسین معرفت و حمیده آذین از طریق رسانه‌های اجتماعی آشنا شده و به طورت کم مصرف جشن عروسی شان را برگزار کردند.
علی‌زاده جویا و عارفه جویا، زوج دیگری در این شهر با صرف نظر از مصارف هنگفت عروسی برای خود شان کارگاه خیاطی ایجاد کرده و به طور مستقیم و غیر مستقیم برای پنجاه خانم زمینه کار فراهم کرده اند. زوج دیگر با مصرف سی هزار افغانی تشکیل خانواده داده و برای خود شان مرکز آموزشی ایجاد کردند.
با توجه به این موارد به نظر می‌رسد که هزینه‌های هنگفت عروسی بسیاری از افغان‌ها به ویژه جوانان را به ستوه آورده و جوانان دانش‌آموخته‌ی افغان تلاش می‌کنند با ابتکار‌های تازه جلو مصارف کمرشکن را گرفته و سبک جدید تشکیل خانواده را با مصارف اندک برای همه معرفی نمایند؛ روش‌های که از سوی بسیاری از افغان‌ها استقبال شده است.
هزینه‌های سنگین
هزینه بسیاری ازمراسم‌ها همانند شب شش، ختنه‌سوری، نامزدی، عروسی درجامعه افغانستان به خاطر سنت‌ها ورواج های تجملاتی ودست وپا گیر، سنگین وپرهزینه است و تا کنون نهادهای مختلف در افغانستان برای جلوگیری از آن همواره تلاش کرده اما موفق به از بین بردن آن نشده اند.
در کنار این مراسم‌ها و جشن‌ها در سال‌های اخیر با آن که بیش از ۳۱ درصد افغان‌ها زیر خط فقر زندگی‌می‌کنند، جشن فراغت دانشجویان در مقاطع محتلف با تشریفات سنگین نیز به فهرست مشکلات افزوده شده است.
مصارف هنگفت
بسیاری از دانشجویان شیک‌ترین سالُن ها را با توجه به خدمات و سرویس عالی شان، بدون توجه به هزینه های سنیگن کرایه می‌کنند تا فراغت‌شان را جشن بگیرند.
شماری با برگزاری جشن‌ها به دلیل مصارف سنگین مخالف اند و آن را ترویج یک فرهنگ غلط و پر مصرف می‌دانند. آگاهان می‌گویند اگر جلو مصارف این چنینی درمراسم جشن های فراغت گرفته نشود، ممکن در آینده این موضوع، تبدیل به یک معضل بزرگ شبیه برگزاری جشن های عروسی در افغانستان گردد.
اما با این حال شماری شایقان و استقبال‌کننده‌های برگزاری جشن فراغت در افغانستان نیز کم نیستند. دانش‌آموختگان و شمار زیادی از خانواده‌های شان تلاش می‌کنند که به هر ترتیب فارغ تحصیل شدن را با شکوه جشن بگیرند.
با این حال ترویج جشن‌های با شکوه دانشجوها بازار گل فروشی‌ها، هوتل ها، هنرمندان محلی، فروشگاه‌های بزرگ لباس و حتا آرایشگران را نیز در بزرگ‌شهر‌های افغانستان بیشتر از پیش گرم کرده است.
در بازار کار
جشن فراغت دانشجویان در افغانستان در حالی تجملی می‌شود که بیش از 1.3 میلیون افغان، اکنون قادر به تامین نیازمندی‌های اولیه شان نیستند. این روند با گسترش ناامنی و بیکاری در حال افزایش است. مقام های وزارت تحصیلات عالی افغانستان می‌گویند که سالانه بیشتر از ۵۰ هزار دانش‌آموخته از دانشگاهای دولتی و خصوصی افغانستان فارغ می‌شوند و شمار زیادی از این افراد به دلیل اشباع بازار کار، بیکار می‌مانند.
با این حال، شماری از تازه فارغ های دانشگاه ها دلیل دیگری برای جشن فراغت شان بیان می کنند. آنان می گویند که با این کار خود را به بازار افغانستان معرفی می کنند. اما بسیاری از آگاهان برگزاری مراسم‌های پر مصرف را چالش بزرگ برای اقتصاد بسیاری از خانواده های فقیر عنوان می کنند.
با همه این اما و اگر ها نسبت به جشن فراغت دانشجویان، بسیاری ها از ابتکار جدید در باره ازدواج این زوج های هراتی در مراسم جشن پایان تحصیل دانشجویان استقبال کرده و آن را نوعی از تابوشکنی اجتماعی مثبت بیان می کنند.