ارگ شاهی جبلالسراج در شهرستان جبل السراج ولایت پروان موقعیت دارد. این ارگ شاهی در زمان حکومت امیر حبیبالله خان، شاه سابق افغانستان ساخته شده است. مقامهای محلی ولایت پروان میگویند که حبیب الله خان از این ارگ بهعنوان تفریحگاه استفاده میکرده است.
به گفتهی مقامهای ریاست اطلاعات و فرهنگ افغانستان این ارگ شاهی در سال ۱۹۰۷میلادی به فرمان امیر حبیب الله خان ساخته شده و در زمان حاکمیت او این قصر بهنام «سراج الامصار» یاد میشد.
ارگ جبل السراج در دوران حاکمیت طالبان بیشترین آسیب را دیده است. با حملهی این گروه بر ولایت پروان حدود 90 درصد این ارگ نابود شده است.
عبدالواحد هاشمی، رییس اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان بهخبرنامه گفت : «تا قبل از سال 1357 خورشیدی این قصر نسبتا در وضعیت خوبی قرار داشت و تخریب نشده بود. اما در زمان هجوم طالبان بر ولایت پروان توسط انداختهای طالبان از قسمت «پوشتهی سرخ»، آتش گرفت و قسمت حرمسرای این قصر که بدنهی اساسی ارگ شاهی را تشکیل میدهد، آسیب جدی دید و فرو ریخت.»
آقای هاشمی تاکید دارد که از این ارگ حبیب الله خان، شاه سابق افغانستان به عنوان تفریحگاه استفاده مینمود. مقامهای ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان میگویند که از بخش های محدود باقی مانده این قصر ، بهخوبی دیده میشود که در ساخت آن از سبکهای معماری دوران غوریان و تیموریها استفاده شده است.
رییس ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان گفت: « قسمتهای که از این قصر تاریخی باقی ماند است. قسمتی از دروزاه جنوبی ارگ، دروازه بزرگ و عمومی آن، قسمت از اتاقهای پذیرایی، دیوار محاطوی، حدود پنج دروازه و یک ساختمان دو منزله باقی مانده است که نشان میدهد در ساخت این قصر از سبک معماری دوران تیموری و غوری استفاده شده است.»
بازسازی ارگ شاهی جبل السراج،با کمکهای مردمی
مقامهای محلی ولایت پروان میگویند که بهدلیل بودجهی ناکافی ریاست اطلاعات و فرهنگ این ولایت، این قصر در سالهای اخیر با حمایت های مالی شهروندان محلی و معاش یک روزه ماموران دولتی این ولایت بازسازی شده است.
آنان تاکید دارند که ماموران دولتی این ولایت با پرداخت یک روز معاش خود و همچنان مردم محل با جمعآوری مقداری پول، مرمتکاری این اثر تاریخی را در سالهای گذشته انجام داده اند.
به گفتهی مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان، نمایندگان شورای ملی افغانستان نیز هر کدام از 10 تا 20 هزار دالر برای بازسازی این قصر وعده داده بودند، اما به وعده خود عمل نکردند.
آقای هاشمی تصریح کرد که «بصیر سالنگی والی پیشین ولایت پروان از مسوولین ولایت پروان و بزرگان بخاطر بازسازی این ارگ شاهی کمکی جمع آوری کرده بود که برای مرمت این ارگ شاهی به مصرف برساند و بازسازی شود، که کار مرمت این قصر با پول که از مردم جمعآوری شده بود، با حضور مخدوم رهین، رییس اطلاعات و فرهنگ سابق افغانستان افتتاح شد.»
به گفتهی مسوولان ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت پروان با این پول، کارهای مقدماتی بازسازی این قصر از جمله خاکبرداری، تحقیق و مطالعات فنی و همچنان یک سرک بزرگ سنگ فرش در داخل این ارگ ساخته شده است.
در فهرست بازسازی
مقامهای محلی ولایت پروان میگویند که آنان چندین بار نگرانی و پشنهادهای خود را از آدرس این ریاست به وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان ارسال کرده و خواهان بازسازی این قصر شدهاند. این مقامها تاکید میکنند که از حکومت مرکزی انتظار دارند که این ارگ شاهی را که نمادی از تاریخ افغانستان است، بازسازی کنند.
با این حال مقامهای وزارت شهرسازی افغانستان که پروژه جدید بازسازی ابدههای تاریخی افغانستان به این وزارت واگذار شده است تاکید دارند که این قصر شاهی در فهرست آبدههای تاریخی قرار دارد که توسط این وزارت بازسازی میشود.
مقامهای این وزارت تاکید میکنند که در بهار سال جاری خورشیدی هیات متشکل از مهندسان وزارت شهرسازی افغانستان همراه با مسوولان ریاست حفظ و آبدات تاریخی وزارت اطلاعات و فرهنگ برای ارزیابی این قصر از ولایت پروان بازدید کرده و تحقیقات ابتدایی در مورد این قصر انجام شده است.
نیلوفر لنگر، سخنگوی وزارت شهرسازی و مسکن افغانستان به خبرنامه گفت: « در بهار سال جاری هیات متشکل از هیات مهندسان از وزارت شهر سازی و ریاست حفظ آبدات تاریخی وزارت اطلاعات و فرهنگ برای بیشتر از یک ماه بخاطر سروی ابتدایی این ارگ در ولایت پروان رفته بودند که مطالعات امکان سنجی و فنی آن را انجام داده و قرار است که در سال جدید خورشیدی وزارت شهرسازی افغانستان در هماهنگی با وزارت اطلاعات و فرهنگ این قصر را بازسازی کنند.»
با وجودی که مقامات افغانستان از توجه به این کاخ شاهی خبر می دهند، اما ظاهرا با بازسازی آن فاصله طولانی وجود دارد. با این حال، بسیاری از شهروندان افغان بدین باورند که نیاز است تا جلوه های درخشان تاریخ این سرزمین که نمادی از غنای فرهنگی و گذشته تاریخی آن می باشد، در اولویت حمایت های دولت افغانستان قرار گیرد؛ نمادهای که می تواند چهره ای دیگری از تاریخ این سرزمین را به نمایش گذارد.