جنگ تریاک؛ ورود آمریکا در نابودی منابع مالی شورشیان و تاثیر آن بر معادلات جنگ افغانستان

مقام‌های افغان گفته‌اند که در چندین عملیات هوایی سنگین بر مراکز تولید مواد مخدر در ولایت هلمند، کارخانه های متعدد تولید مواد مخدر تخریب شده و هزاران کیلوگرام مواد مخدر نیز نابود شده است.

وزارت دفاع افغانستان و فرماندهی نیروهای حمایت قاطع در این کشور گفته‌اند که در یک هفته گذشته 22 کارخانه تولید مواد مخدر در چهار شهرستان ولایت هلمند از بین برده شده است. این شهرستان‌ها شامل کجکی، موسی قلعه، واشیر و دیشو می‌باشند.

در اوایل ماه عقرب سال جاری جنرال جان نیکلسن، فرمانده عمومی نیروهای امریکایی در افغانستان اعلام کرد که بر مراکز بزرگ مواد مخدر در ولایت هلمند که طالبان از طریق آن تمویل می‌شوند، حملات هوایی صورت گرفته است.

او گفت که در این عملیات از طیاره‌های B52 استفاده شده و یک کارخانه تولید مواد مخدر طالبان با استفاده از بمب 2 هزار کیلویی با بیشتر از 50 بیلر هیرویین تولید شده از بین رفته است.

https://twitter.com/USFOR_A/status/932638442365816833

تاکتیک جدید نابودی منابع درآمد طالبان در حالی اجرا می‌شود که بزرگ‌ترین کارخانه‌های تولید مواد مخدر در هملند وجود دارد. این کارخانه‌ها در مناطق تحت کنترل طالبان قرار دارند که یکی از منابع مهم درآمدزایی شورشیان شمرده می شود.

مقام‌های محلی هلمند در اوایل سال جاری خورشیدی گفته بودند که یک هزار و 16 کارخانه تولید هیرویین و 2 هزار مرکز فروش آن در هلمند وجود دارد.

حیات‌الله حیات، والی ولایت هلمند در ماه سرطان سال جاری گفته بود که در تمامی مناطقی که در هلمند در کنترل طالبان قرار دارد، به پیمانه وسیع مواد مخدر فروخته می شود.

براساس گزارش‌های منتشر شده، در سال گذشته در حدود 400 تا 500 لابراتوار مواد مخدر در مناطق تحت کنترل طالبان در افغانستان فعال بوده که از این میان در حدود 100 لابراتوار آن از بین برده شده است.

محمد حنیف دانشیار، رییس اطلاعات و ارتباطات وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان می‌گوید که مراکز اصلی تولید مواد مخدر از مدت‌ها به این طرف تحت بررسی قرار داشت و سپس طرح عملیات نابودی آنان روی دست گرفته شد.

به گفته‌ی او مراکز تولید مواد مخدر بیشتر در مناطق دوردست چون هلمند و بدخشان که خارج از کنترل دولت افغانستان است، قرار دارد و یا هم در بیرون از مرزهای این کشور فعال می باشد.

جنگ تریاک

حکومت افغانستان مدعی است که جنگ افغانستان، جنگ مواد مخدر است از همین رو کمپاین محو مخواد مخدر یکی از اهداف استراتژیک این حکومت گفته می‌شود.

ارگ ریاست جمهوری افغانستان در 29 عقرب سال جاری در اعلامیه‌ای از نابودی هشت مرکز عمده پروسس مواد مخدر در حملات هوایی در هلمند خبر داده و گفته است که صلح و ثبات در افغانستان نیازمند مبارزه‌ی جدی با اقتصاد جرمی، تولید، پروسس و ترافیک مواد مخدر می‌باشد.

در این اعلامیه آمده است که «حکومت افغانستان تصریح می‌دارد که جنگ کنونی، جنگ مواد مخدر و منبع اساسی تمویل طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی به شمار می‌رود و تروریستان با استفاده از آن به فعالیت می‌پردازند.»

افزون بر این جنرال شریف یفتلی، رییس ستاد مشترک ارتش افغانستان نیز به این باور است که «طالبان یک گروه شورشی متکی به مواد مخدر و جنایتکار است که از فروش مواد مخدر سود می‌برند و تولید تریاک در مناطق تحت کنترل این گروه مانع پیشرفت می‌باشد.

چند روز پیش جاوید احمد قایم، معاون هماهنگی و برنامه وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان نیز گفته بود که مواد مخدر معضل ملی، منطقه‌ای و جهانی است که در کنار تروریزم از مردم افغانستان قربانی می‌گیرد.

به گفته‌ی او «حلقه خبیثه‌ی» که مواد مخدر آن را تشکیل داده شامل تقاضا یا مصرف، ترافیک، پروسس و کشت می‌باشد که به گفته او، عناصر فرصت طلب با همکاری مافیای بین‌المللی با انتقال «پریکرسرها» از کشورهای مختلف به داخل افغانستان به‌طور گسترده منفعت مالی می‌برند و یکی از پیامدهای تولید و کشت مواد مخدر گسترش ناامنی در افغانستان است.

افزون بر این گزارش‌هایی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد مواد مخدر منبع میلیون‌ها دالر امریکایی برای طالبان بوده است.

درآمد میلیونی طالبان

براساس سروی مواد مخدر سال 2017 توسط دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد، برآورد شده که در سال جاری میلادی 1.39 میلیارد دالر امریکایی از تولیدات مواد مخدر به‌دست آمده است. این رقم در مقایسه با یک سال قبل از آن 58 درصد افزایش را نشان می‌دهد.

اخیراً جنرال جان نیکلسون، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان گفته است که مواد مخدر افغانستان سالانه 60 میلیارد دالر امریکایی عاید داشته که از این میان 200 میلیون آن به رهبران طالبان تعلق می گیرد.

افزون بر این و با توجه به افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان، طالبان توانسته‌اند که 60 میلیارد دالر را از تجارت تریاک به‌دست بیاورند. در کنار این گزارش‌هایی نیز وجود دارد که طالبان پس از تبدیل کردن تریاک به هیرویین، هر کیلو هیرویین را به قیمت 2 هزار و 300 دالر امریکایی در بازارهای منطقه به فروش می‌رسانند.

هرچند ایالات متحده امریکا بیش از 8 میلیارد دالر را برای مبارزه با مواد مخدر در افغانستان مصرف کرده است، این کشور اما هنوز 85 درصد مواد مخدر جهان را تولید می‌کند. با این وصف اما هنوز طالبان 60 درصد درآمد خود را از تجارت مواد مخدر به‌دست می‌آورند.

محمد حنیف دانشیار، رییس اطلاعات و ارتباطات عامه وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان در گفت‌وگو با خبرنامه گفت که برآورد عمومی این است که 68 تا 70 میلیارد دالر عاید مواد مخدر افغانستان در جهان است.

او گفت که بازار اصلی موادمخدر افغانستان بازارهای جهانی است و در حدود 1.5 میلیارد دالر در داخل افغانستان صرف قاچاق‌بران مواد مخدر، دهاقین و مخالفین مسلح دولت می‌شود.

 افزایش کشت و تولید مواد مخدر

یافته‌های جدید وزارت مبارزه با مواد مخدر افغانستان نشان می‌دهد که کشت و تولید مواد مخدر در این کشور نسبت به سال‌های گذشته افزایش یافته است. این افزایش شامل 63 درصد افزایش در کشت مواد مخدر و 87 درصد در بخش تولید آن می‌باشد.

براساس یافته‌های این وزارت، در سال 2017 میلادی مقدار مواد مخدر تولید شده افغانستان به 9 هزار تُن رسیده است. در زون جنوب ۶۰ درصد، زون غرب ۱۷ درصد، زون شمال ۱۳ درصد، زون شرق ۷ درصد،  زون شمال‌شرق ۳ درصد و زون مرکز ۰٫۴ در سال جاری خورشیدی خشخاش کشت شده است.

با وجود آن‌که تلاش‌های زیاد برای محو مواد مخدر در افغانستان جریان دارد، دو چالش بزرگ نیز در برابر محو آن وجود دارد. این چالش‌ها شامل چالش‌های بین‌المللی و منطقه‌ای، و داخلی است.

حنیف دانشیار در این مورد گفت که تقاضای جهانی برای مواد مخدر افغانستان و راه‌های امن برای ترانزیت مواد مخدر از طریق کشورهای منطقه و همچنان گسترش ناامنی، تروریزم و قاچاق‌بران مواد مخدر از چالش‌های جدی مبارزه با مواد در افغانستان است.

علاوه بر این عدم آگاهی مردم از اضرار مواد مخدر، نبود زراعت معیاری در افغانستان، نبود بازار برای محصولات قانونی دهقانان افغان و نبود امکانات لازم و کاهش کمک‌های جامعه جهانی برای محو مواد مخدر از دیگر چالش‌های مبارزه با تولید مواد مخدر و کشت تریاک در این کشور گفته می‌شود.