آزادی بیان و فعالیت آزاد رسانهها در کشور، از دستآوردهای مهمِ پس از توافق بن میباشد. حکومت وحدت ملی طی سه سال با اقدامات و برنامههای مشخص گامهای عملی برای حمایت از آزادی بیان و فعالیت آزاد رسانهها برداشته است.
رییسجمهور غنی پس از مراسم تحلیف در نخستین اقدام، قانون دسترسی به معلومات را توشیح کرد که این قانون هم اکنون نافذ بوده و فرصتی را برای دسترسی خبرنگاران به معلومات ایجاد کرده است.
هرچند فرهنگ ارایه معلومات هنوز در کشور نهادینه نشده است، حتی در برخی موارد ادارات دولتی در ارایه و شریک کردن معلومات به همدیگر همکاری لازم را ندارند، اما براساس حکم رئیسجمهور غنی مبنی بر مکلفیت ادارات حکومتی به ارایه معلومات و ایجاد هماهنگی و سهولتها از سوی سخنگویان در این زمینه، روند ارایه معلومات بهتر شده است.
تهیه طرزالعمل مصؤنیت خبرنگاران که از جمله کارکردهای مهم حکومت وحدت ملی به حساب میآید با همکاری نهادهای خبرنگاری نهایی گردیده، اکنون در قالب کمیته مشترک زیر نظر معاون دوم ریاست جمهوری نشستهای آن به صورت منظم و دوامدار دایر میگردد.
این کمیته در بخشهای مختلف از جمله بررسی مسایل امنیتی خبرنگاران و دفاتر رسانهها، دوسیههای خشونت علیه خبرنگاران، ایجاد صندوق حمایت از خبرنگاران و مسایل مهم مرتبط به حوزه رسانهای را بررسی میکند. هماهنگی خوب و شامل بودن نهادهای ذیربط در ترکیب این کمیته باعث شده است تا تمام مسایل حوزه رسانهای کشور زیر یک چتر به بحث گرفته شود و پیشرفتهای خوبی را به همراه داشته باشد.
برای نخستین بار است که کمیته مشترک موفق به تسریع روند حل و فصل دوسیههای خشونت علیه خبرنگاران شده و نهادهای مسوول وظیفه یافتهاند تا سرنوشت دوسیههای خشونت علیه خبرنگاران را نهایی سازند.
متاسفانه این دوسیههای خشونت علیه خبرنگاران از سالها قبل بدون سرنوشت باقی مانده بود اما اکنون تلاش میشود تا ضمن دستهبندی قضایای خشونت علیه خبرنگاران به دوسیهها نیز رسیدگی جدی صورت گیرد.
در راستای حمایت از آزادی بیان، رییسجمهور غنی آقای نادر نادری را به عنوان سفیر حمایت از آزادی بیان معرفی و همچنان جریمههای مالیاتی گذشته رسانههای چاپی، صوتی، خبرگزاریها و موسسات نشراتی را مورد عفو قرار داد. رییسجمهور از ایجاد صندوق حمایت از خبرنگاران اعلام حمایت نموده و برای تامین منابع مالی آن وعده سپرده است.
حمایت و توجه به گزارشهای تحقیقی از برنامههای دیگر حکومت وحدت ملی میباشد. در این بخش سالیانه برای خبرنگاران فعال در بخش گزارشهای تحقیقی مدال نیز در نظر گرفته شده است.
ایجاد کمیسیون نظارت از دسترسی به اطلاعات و برگزاری دو گردهمایی با حضور خبرنگارانی از ولایات و مرکز، از مواردی است که میشود از آنها به عنوان دستآورد نام برد.
برگزاری نشستهای دوامدار رییسجمهور با مسوولان رسانهها، نشستهای متعدد هماهنگی و مشورتی از سوی معاونت ارتباطات استراتژیک و رسانههای ریاست عمومی دفتر ریاست جمهوری، سخنگویان ریاست جمهوری و مرکز رسانهها از دیگر اقداماتی است که به صورت منظم انجام میشود.
افغانستان افتخار دارد که سانسور قبل و بعد از نشر ندارد. جایگاه افغانستان در ردهبندیهایی که از سوی خبرنگاران بدون مرز صورت گرفته است، به مراتب بهتر از کشورهای آسیا و آسیای جنوبی میباشد. بر اساس اعلام خبرنگاران بدون مرز، حکومت افغانستان یکی از حکومتهای پاسخگو به شمار میرود.
آزادی بیان در کشور، موافقان و مخالفان خود را دارا میباشد اما برای حکومت وحدت ملی آزادی بیان خط سرخ است. به همین دلیل با تمام توان میکوشد تا این دستآورد مهم بیشتر از گذشته تقویت گردد.
رسانههای جمعی پس از ۱۶ سال با چالشهایی مواجه هستند. مشکلات مالی یکی از چالشهای عمده در برابر رسانهها بهخصوص رسانههای محلی میباشد. رسانههای کشور در ۱۶ سال فرصتهای مهمی را در اختیار داشتند تا روی خود کفایی تمرکز نمایند. در گذشتهها حکومت نیز به این چالش مهم توجه نکرده است. اکنون زمان آن رسیده است تا نهادهای رسانهای به این موضوع مهم در همکاری با حکومت توجه نمایند.
فقر محتوایی در شماری از رسانهها از چالشهای دیگر است. مردم انتظار دارند تا رسانههای کشور در کنار اطلاع رسانی، گفتمانهای مهم در پیوند به مسایل بنیادی جامعه را راه اندازی و نقش آموزشدهی و سرگرمیهای مثبت و سازنده را نیز ایفا نمایند. رسانههای کشور در کنار رشد کمی به غنامندی محتوایی ضرورت دارند.
با تمام این مشکلات، رسانههای جمعی به یک نهاد موثر در جهتدهی افکارعمومی و اطلاع رسانی بدل شده است. در برخی موارد مردم به جای مراجعه به نهادهای حکومتی برای شکایت به رسانهها مراجعه کردهاند. این موضوع نشان از اعتماد مردم به رسانهها میباشد.
رسانههای جمعی کشور با رویکرد حرفهای، مسلکی و گزارشهای تحقیقی میتوانند کارآمدی خود را در عرصههای مختلف به نمایش بگذارند.
اکنون وقت آن رسیده است تا نهادهای خبرنگاری روی مشکلات و چالشهای عمده رسانهها و خبرنگاران در همکاری با حکومت کار نمایند. هنوز خبرنگاران کشور از بیمه کاری، تقاعد و دیگر امتیازات کاری برخوردار نمیباشند. خبرنگاران کشور ضرورت به تضمینهای شغلی و حمایتهای لازم در عرصه کاری دارند. اما متاسفانه تا اکنون به این مهم توجه نشده است. انتظار میرود که نهادهای خبری از سطح صدور اعلامیه در قبال سرنوشت خبرنگاران فراتر رفته و در پیوند به چالشهای آزادی بیان و فعالیت کار خبرنگاران با طرحهای جدی و اساسی وارد تعامل با حکومت شوند.
حکومت وحدت ملی برای حمایت از آزادی بیان و تضمینهای لازم شغلی برای خبرنگاران، آماده هرنوع همکاری در مطابقت با قانون میباشد.
شاه حسین مرتضوی سرپرست دفتر سخنگوی ریاستجمهوری افغانستان است. او پیش از آن از ماه حمل سال ۱۳۹۵ به عنوان معاون سخنگوی رییسجمهور انتخاب شد. آقای مرتضوی سابقه طولانی روزنامه نگاری دارد و به عنوان سردبیر روزنامه هشت صبح برای مدت نزدیک به یک دهه کار کرده است.
این نوشته آقای مرتضوی برای خبرنامه نگاشته شده است. دیدگاههای که در این نوشته آمده است، مختص نویسنده آن میباشد و لزوما بازتاب سیاست نشراتی خبرنامه نیست.