ساکنان شهرستان ساغر در ولایت غور این هفته دروازه یک مدرسه دینی را به دلیل آموزش فعالیت‌های فراس‌افگنی بسته و گفته اند که کل حمله‌های انتحاری و انفجاری در این شهرستان، از همین مدرسه سازمان‌دهی می گردید.
براساس گزارش‌ها، این مدرسه در نزدیکی مسجد عیدگاه در مرکز شهرستان ساغر موقعیت دارد که در آن بیش از 120 تن مصروف فراگیری آموزش بودند و 4 آموزگار این مدرسه در بیشتر حمله‌های انفجاری در ساغر دست داشته‌اند.
باشندگان محل نیز گفته اند که آموزگاران این مدرسه دینی در کنار ترویج افراطیت، با گروه طالبان نیز همکاری می‌کردند. اکنون شهروندان غوری از حکومت می‌خواهند تا مسئولان این مدرسه را بازداشت کرده و مجازات کند.
پولیس غور نیز گفته که پس از انجام چندین انفجار در شهرستان ساغر، دروازه این مدرسه را بسته است. محمد اقبال نظامی، سخنگوی پولیس غور گفته است که در روز نخست عید دو روحانی این مدرسه یک موتر نیروهای پولیس را با ماین کنار جاده منهدم کرده که در آن یک سرباز مجروح شده است.
سید محسن سادات، ولسوال شهرستان ساغر گفته که این مدرسه به گونه غیرقانونی فعالیت داشت و در تازه‌ترین رویداد، مسئولان این مدرسه در روز نخست عید قربان، 2 ماین را برای کشتار کارمندان دولتی در مسجد عیدگاه این شهرستان جاسازی کرده بودند که از اثر انفجار یکی از این ماین‌ها یک سرباز پولیس زخم برداشته است.
این نخستین مورد فعالیت‌های هراس‌افگنانه از سوی ملاامانان و مسئولان مدارس دینی در افغانستان نیست. در اواخر ماه اسد سال جاری یک امام مسجد در کابل به اتهام هراس‌افگنی و همکاری با گروه‌های تروریستی بازداشت شد. ملا امام مسجد حضرت داوود در منطقه قلعه چمن کابل هنگامی بازداشت شد که یک ماین مقناطیسی را به دروازه یک کارمند پیشین سفارت امریکا در کابل جاسازی کرد.
پیش از این نیز گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد شماری از مدارس دینی و ملاامان مساجد برای ترویج افراط‌گرایی فعالیت می‌کنند.
ترویج افراط‌گرایی
یک گزارش تحقیقی در افغانستان نشان می‌دهد که سطح معینی از ایدیولوژی تندروانه در میان مدارس وجود دارد.
این گزارش گفته است که گسترش بی‌رویه و سریع مدارس دینی غیررسمی در افغانستان، این نگرانی را برای دولت این کشور و جامعه بین‌المللی به‌وجود می‌آورد که ممکن است آنها محلی برای ترویج و رشد ایدیولوژی‌های تندروانه مذهبی شده و منبع به‌وجود آمدن یک نسل جوان افراطی در افغانستان گردد.
این تحقیق که در سال 94 خورشیدی منتشر شده و 50 مدرسه دینی غیررسمی را در 10 ولایت افغانستان مطالعه و نقش این مدارس را در انتشار ایدیولوژی‌های افراطی تجزیه و تحلیل کرده در مورد مشروعیت دولت افغانستان گفته است که “نزدیک به 70 درصد از پاسخ‌دهندگان بر این باورند که مخالفت با حکومت افغانستان در صورت عدم توجه حکومت به مشوره‌های علمای دین جواز دارد.” در یک بخش دیگر این گزارش 17 درصد پاسخ‌دهندگان انجام حملات انتحاری در اسلام را تحت شرایط خاص جایز دانسته‌اند و یکی از این شرایط مطرح شده، «برای دفاع از اسلام» بوده است.
براساس یافته‌های این گزارش، هرچند حدود 60 درصد از استادان و طلاب این مدارس گفته‌اند که طالبان دست نشانده کشورهای دیگراند اما 3 درصد از پاسخ‌دهندگان در تمام 10 ولایت گفته‌اند که طالبان از اسلام دفاع می‌کنند.
مقام‌های ارشد حکومت افغانستان نیز تبلیغ افراط‌گرایی از طریق مساجد و مدارس دینی را در این کشور تایید می‌کنند.
فیض محمد عثمانی، وزیر حج و اوقاف افغانستان در ماه عقرب سال 1394 خورشیدی در سفری به ولایت هرات تایید کرد که افراط‌گرایی از مدارس دینی غیررسمی ترویج می‌شود. او گفت که شماری با استفاده از نام نهادهای دینی علیه حکومت افغانستان تبلیغ می‌کنند.
در ادامه تلاش‌های وزارت حج و اوقاف برای مبارزه با افراط‌گرایی، این وزارت در ماه جدی 1394 خورشیدی حدود 400 روحانی را از سراسر افغانستان به کابل فراخواند تا «راه‌های مبارزه با افراط‌گرایی» را جست‌وجو کنند. این وزارت در آن زمان گفته بود که افراط‌گرایی در افغانستان در حال گسترش است و تلاش‌های برای کاهش آن نتیجه نداده است.
در این سیمینار سه روزه، وزارت حج و اوقاف افغانستان از روحانیون خواست تا برای مبارزه با افراط‌گرایی از طریق مساجد تبلیغ کنند.
پیشتر از آن اما این وزارت اعلام کرده بود که وزارت حج و اوقاف روند ارسال عناوین خطبه‌های نماز جمعه را به خطیبان از طریق پیام کوتاه کتبی یا اس‌ام‌اس آغاز می‌کند. در آن زمان وزیر حج و اوقاف گفته بود که کمیته‌ای برای تهیه عناوین خطبه‌های نماز جمعه ایجاد خواهد شد و این کمیته به خطیبان مساجد جمعه برای «انسجام سخنرانی‌ها»، پیام کوتاه خواهد فرستاد.
سال گذشته پس از آن‌که ادعای عبدالحفیظ منصور، عضو مجلس نمایندگان افغانستان در مورد ترویج افراط‌گرایی توسط مدارس و دانشگاه‌های این کشور جنجالی شد، مجلس افغانستان، وزیران اطلاعات و فرهنگ، تحصیلات عالی، معارف و حج و اوقاف را فراخواند.
نمایندگان مجلس در آن زمان به «تبلیغ بر علیه نظام از منابر مساجد» اشاره کرده و گفتند که از شماری از مساجد در افغانستان صدای تبلیغ علیه نظام و مشروعیت دادن به انتحار شنیده می‌شود.
در آن زمان نیز وزیر حج و اوقاف افغانستان تایید کرده بود که در مساجد و در اظهارات برخی از ملاامامان و استادان فرهنگ اسلامی/ ثقافت اسلامی مشکلات وجود دارد.
بیش از 100 هزار مسجد
مولوی فضل‌الکریم سراجی، رییس ارشاد و انسجام مساجد وزارت حج و اوقاف افغانستان می‌گوید که در سراسر این کشور بیش از 100 هزار مسجد وجود دارد که از این میان 80 هزار آن راجستر وزارت حج و اوقاف است.
او در گفت‌وگو با خبرنامه به روز چهارشنبه گفت که از میان بیش از 100 هزار مسجد در افغانستان 4620 مسجد به صورت رسمی در وزارت حج و اوقاف راجستر شده است که ملاامامان آن از طریق این وزارت معاش دریافت می‌کند و این وزارت برای این مساجد خطیب تعیین می‌کند.
آقای سراجی افزود که برای انتخاب امام مساجد، سند تحصیلی شرط است و در صورتی که سند تحصیلی مرتبط به وظیفه آنان باشد و خطیب موافقه مردم محل و نمازگزاران مسجد را داشته باشد، پس از رقابت از طریق امتحان آزاد مقرر می‌شود. به گفته‌ی او 4620 امام مسجد از سوی وزارت حج و اوقاف تعیین می‌شوند و باقی را خود مردم تعیین می‌کنند.
وزارت حج و اوقاف مدعی است که بر تمام مساجد در افغانستان نظارت دارد. در ولایات آمریت ارشاد ریاست حج و اوقاف از مساجد رسمی و غیررسمی، کارکرد و تمامی فعالیت‌های آنان نظارت می‌کند.
آقای سراجی افزود که به دلیل مشکلات موجود در افغانستان، دشمنان مردم از لباس علمای دین سوءاستفاده می‌کنند و شماری از مساجد نیز مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.
او تاکید کرد که “در قدم اول ما موافقه مردم را به همین خاطر می‌گیریم که در آنها باید از لحاظ امنیت یا شناخت امام موافقه کنند. چیزی که مربوط ما می‌شود مسایل تخنیکی است. رد نمی‌کنیم که از مساجد سوءاستفاده نشده است اما به آن آماری که می‌گویند علما از افراطیت پشتیبانی می‌کنند من مخالفم زیرا علما در ارتباط به صلح و نیروهای امنیتی حمایت کرده‌اند.”
مدارس دینی
آمار دقیق مدارس دینی در افغانستان در دست نیست. براساس گزارش‌هایی که قبلاً منتشر شده، در سراسر این کشور 3500 مدرسه دینی تحت نظارت وزارت حج و اوقاف و 1100 مدرسه دینی زیر نظر وزارت معارف این کشور فعالیت دارند. افزون بر این در حدود 1300 مدرسه دینی دور از نظارت وزارت معارف فعالیت دارد.
مدارس دینی که زیر نظر وزارت معارف فعالیت دارند، از صنف اول تا چهارده آموزش می‌دهند و به فارغان سند فراغت صادر می‌کنند اما مدارسی که مربوط به وزارت حج و اوقاف است، مدارس ابتدایی اند.
از دیروز به این طرف تلاش کردیم از وزارت حج و اوقاف و وزارت معارف افغانستان در مورد مدارس دینی در این کشور معلومات به‌دست بیاوریم اما با تماس‌های مکرر به سخنگویان هر دو وزارت موفق به دریافت اطلاعات نشدیم. سخنگوی وزارت حج و اوقاف در نخست وعده ارایه معلومات داد اما پس از آن مبایلش را خاموش کرد. رییس تعلیمات اسلامی این وزارت نیز امروز در این مورد معلومات ارایه نکرد و آن‌را به روزهای رسمی کاری موکول نمود.
افزودن دیدگاه