شاه حسین مرتضوی سرپرست دفتر سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان را شاید بتوان یکی از فعال‌ترین و در عین حال پرحاشیه‌ترین سخن‌گویان در حکومت وحدت ملی دانست.
او در ماه حمل سال 95 با تجربه چندین سال روزنامه‌نگاری و کار در عرصه مطبوعات افغانستان، از سوی محمد اشرف غنی رییس جمهور این کشور به عنوان معاون سخنگوی ارگ ریاست جمهوری انتخاب شد. در ماه حوت همین سال به عنوان سرپرست دفتر سخنگوی ریاست جمهوری معرفی شد و تاکنون نیز این سمت را برعهده دارد.
با این حال این سخنگوی ارگ ریاست‌جمهوری در مدت کار خود با حاشیه‌های فراوانی نیز روبرو شده و موضع‌گیری‌های او در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی هر از گاهی تبدیل به موضوع داغی شده که واکنش‌های گسترده‌ای را نیز در پی داشته است. به باور برخی از کاربران رسانه های اجتماعی افغانستان، مرتضوی بیش از این که کمکی برای رییس جمهور اشرف غنی باشد، برای او دردسرساز بوده است.
ترک برنامه فراخبر
شاه حسین مرتضوی این هفته، در یکی از برنامه‌های فراخبر طلوع نیوز هم حضور پرحاشیه و متفاوتی داشت.
او به همراه شیوای شرق مهمان این برنامه بود تا در مورد استراتژی ملی مبارزه با فساد اداری حکومت وحدت ملی صحبت کند. اما تنها پس از دقایقی از شروع این برنامه تاکید کرد که موضوع برنامه، مطابق با آنچه که قبلا گفته شده بود نیست و گفت که صحبت دیگری ندارد. مرتضوی در میان انتقاد مهمان دیگر برنامه و هم‌چنین مجری برنامه از مبارزه با فساد اداری در افغانستان، برخلاف معمول، میز گفتگو را ترک کرد و رفت.
با این حال او که در شبکه اجتماعی فیس‌بوک حضور پررنگ و فعالی دارد، روز گذشته در این مورد هم مطلبی نوشته و مجری و مهمان برنامه را فاقد معلومات در مورد موضوع برنامه دانسته و هم‌چنین گفته است که مجری برنامه، اصل بی‌طرفی را رعایت نکرده و در نقش یک قاضی ظاهر شده است.
ترک میز این برنامه از سوی مرتضوی به رسم اعتراض، در شبکه‌های اجتماعی باز هم بازتاب گسترده‌ای داشت. برخی از کاربران از این که او برنامه فراخبر طلوع نیوز را به رسم اعتراض ترک کرده حمایت کرده‌اند اما در مقابل، عده‌ای زیادی نیز گفته‌اند که بهتر بود این بحث با حضور مرتضوی ادامه پیدا می‌کرد تا مردم در این مورد قضاوت می‌نمودند.
جنجال فیس‌بوکی
اوایل ماه سنبله بود که مسجد امام زمان در منطقه قلعه نجارها در شمال شهر کابل هدف حمله مهاجمان انتحاری داعش قرار گرفت. در این حمله بیش از 40 نمازگزار شیعه کشته شده و نزدیک به 90 تن دیگر زخمی شدند؛ اگرچه در مورد این حمله تروریستی، آمارهای متفاوتی در مطبوعات منتشر شد.
دفتر نمایندگی سازمان ملل در کابل این حمله را جنایت جنگی دانست که به صورت هدفمند علیه غیرنظامیان، تجمعات و اماکن مذهبی صورت گرفته است. در حالی که فضای حاکم بر افغانستان پس از این حمله خونین پر از نفرت، انزجار، احساسات و محکومیت بود، اما مرتضوی با نوشتن مطلبی در صفحه فیس‌بوک خود در رابطه با این حمله، موج تازه‌ای از موضع‌گیری علیه خود را به تماشا نشست و بار دیگر ارگ و محمد اشرف غنی را مورد انتقادات تند هزاره‌ها قرار داد.
او در این نوشته جنجالی خود به نوعی حمله به مساجد شیعیان در کابل و هرات را با جنگ در سوریه نسبت داده و گفته بود که “بی‌تفاوتی در برابر کسانی که به حیث سربازان کرایی و به منظور تامین منافع کشورهای خاص می‌جنگند، سبب شده است تا امروز همه تاوان یک جنگ اعلام ناشده نیابتی را بپردازیم.”
در زیر همین نوشته او، کاربران مانند همیشه حضور پررنگ‌تر و فعال‌تر از مرتضوی داشتند. برخی این نوشته او را “غیرمسوولانه و گامی در جهت توجیه نمودن این حملات” دانستند اما او باز هم نوشت که “امیدوار است تا به این موضوع جدا از غرض‌های سیاسی، به صورت جدی و منطقی پرداخته شود.”
برخی هم نظر مرتضوی را در مورد ربط دادن حملات داعش به مساجد اهل تشیع با تحولات سوریه کاملا نادرست خواندند. این کاربران از او پرسیدند اگر این‌گونه باشد، پس جنایت‌ها و سربریدن‌های گروه داعش در ولایت ننگرهار را چگونه می‌توان توجیه کرد.
واکنش‌ها به اینجا ختم نشد. عده‌ای با راه‌اندازی کمپاینی خواهان استعفای او شدند. چرا که معتقد بودند سرپرست دفتر سخنگوی ریاست‌جمهوری به قربانیان و بازماندگان حملات تروریستی داعش در افغانستان توهین کرده است.
حلقه‌ای ویژه
مرتضوی و تیم رسانه ای ارگ ریاست جمهوری بار دیگر زمانی روی زبان‌ها افتاد که اخیرا عکس مجموعه‌ی کوچکی از مسوولان برخی از رسانه‌ها از سوی دفتر مطبوعاتی ارگ ریاست جمهور منتشر شد. این عکس نشان می‌داد که آقای غنی از زمان آغاز حکومت خود حلقه‌ای از رسانه‌گران را ساخته و به صورت ماهیانه با آن‌ها حتی تا سه ساعت دیدار داشته و مسایل پشت پرده افغانستان را توضیح داده است. این برخورد سلیقه‌ای ارگ ریاست‌جمهوری باعث شد تا بسیاری‌ها در محافل مطبوعاتی افغانستان به آن عکس، واکنش نشان دهند و تاکید نمایند که حتی در حوزه مطبوعات نیز برخورد گزینشی صورت می‌گیرد.
با خبرنگاران
آقای مرتضوی که همواره سعی کرده تا رابطه رسانه‌ها و ارگ ریاست جمهوری را نزدیک‌تر سازد و در این رابطه جلسات هماهنگی با مسوولان رسانه‌های مختلف با رییس‌جمهور را نیز فراهم نموده اما در برخی موارد رابطه‌اش با خبرنگاران، رسانه‌ها و حتی نهادهای حامی خبرنگاران نیز دچار تنش‌هایی بوده است.
اوایل سال جاری نیز شرکت او در یک گفت‌وگوی داغ تلویزیونی، او را در معرض انتقادهای گسترده‌ای از سوی خبرنگاران و نهادهای حامی رسانه‌ها در افغانستان قرار داد. پس از این که رییس‌جمهور از مطرح شدن سوال یک خبرنگار در کنفرانس خبری در ارگ ریاست جمهوری ممانعت کرد، مرتضوی در برنامه تلویزیونی شرکت کرد تا از شدت انتقادهای مطرح شده بکاهد اما سخنان او این انتقادها را شدت بیشتری بخشید. او در این برنامه گفته بود که ” کار شمار زیادی از رسانه‌های ما غیر‌مسلکی است. وقتی یک نهاد خبرنگاری ۷ هزار کارت توزیع کرده است، کسی که کچالو هم می‌فروشد کارت خبرنگاری دارد. این باید بازنگری شود.”
انتقادها در مورد کاربرد کلمه کچالوفروش، او را مجبور ساخت تا متن‌های متوالی در توضیح سخنان خود و پاسخی به برخی از کاربران فیس‌بوکی بنویسد.
با این حال خبرنگاران و بسیاری از شهروندان این لحن او را توهین تلقی کردند و خواهان عذر‌خواهی مرتضوی شدند.
همزمان با این، نهادهای مختلف حامی رسانه‌ها در افغانستان نیز به شدت واکنش نشان داده و این دست اقدامات رییس‌جمهور افغانستان و سخنگوی او را نگران کننده خواندند.
موارد دیگری نیز از برخورد تنش‌آمیز میان مرتضوی با برخی از خبرنگاران حتی در سطح نمایندگان رسانه‌های خارجی نیز منتشر شده است. اوایل سال جاری بود که او تلفن را بر احسان امیری خبرنگار وال استریت ژورنال در افغانستان قطع کرد و این امر باعث شد تا این موضوع تویتری شود و حاشیه‌های زیادی برای این سخنگوی رییس جمهور به بار آورد.
16 ساعت کار
مرتضوی که به عنوان سخنگوی رییس جمهور یکی از نزدیک‌ترین افراد به او می‌باشد در یک نوشته فیس‌بوکی دیگر، از کار طولانی شبانه روزی محمد اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان خبر داده و گفته بود که او ” هر روز حداقل 16 ساعت کار می‌کند. صبح را با مطالعه گزارش‌های امنیتی آغاز می‌کند و تنها از ساعت 12 تا 2 بعد از ظهر وقفه دارد.”
به گفته او این همه تلاش رییس‌جمهور می‌تواند برای این کشور، نتایج خوبی در پی داشته باشد. این گفته‌های مرتضوی نیز مانند همیشه واکنش‌های فراوانی داشت و برای مدتی سوژه رسانه‌های تصویری، صوتی، آنلاین و کاربران شبکه‌های اجتماعی بود.
این‌ها نمونه‌هایی از فعالیت‌های سخنگوی پرکار و البته حاشیه‌ساز ارگ ریاست جمهوری بود. با این حال برخی از فعالیت‌های او در عرصه اطلاع رسانی به مطبوعات افغانستان، به عنوان پلی میان رسانه‌ها و ارگ ریاست جمهوری، از نکات مثبت کاری او از سال گذشته تاکنون بوده است.
از سوی دیگر او سعی کرده تا برای دفاع از کارکردهای حکومت وحدت ملی همانند گذشته دست به قلم شده و هر از گاهی مطالبی را با موضوعات مختلف نوشته و در اختیار برخی رسانه‌ها قرار دهد که جنبه دیگری از فعالیت‌های مطبوعاتی او را نشان می‌دهد.
با همه این‌ها، در حالی که حضور یک و نیم ساله او در ارگ ریاست جمهوری توانسته است تا در برخی زمینه‌ها از جمله دسترسی خبرنگاران به سخن‌گویان ارگ ریاست جمهوری سهولت‌های کم سابقه‌ای را ایجاد کند اما نظریات زیادی نیز مطرح است که حاشیه‌های فربه‌تر از متن فعالیت‌های آقای مرتضوی برای ارگ ریاست جمهوری در زمانی که رییس‌جمهور و تیم او از مقبولیت بالایی در افکار عمومی برخوردار نیست، دست کم پیامدهای منفی و مخربی نیز داشته است.