محمد اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان، روز یکشنبه این هفته عملی شدن طرح پرداخت معاشات کارمندان حکومتی را با استفاده از موبایل تایید کرد.
آقای غنی در جلسه‌ی این هفته‌ی شورای عالی اقتصادی افغانستان به ادارات حکومت تاکید کرده که باید در مورد سیستم پرداخت معاشات از طریق موبایل برای کارمندان دولتی آگاهی‌دهی شود و آنان با این سیستم آشنا شوند. در این جلسه فیصله شد که وزارت‌های مالیه، کار و امور اجتماعی، شهدا و معلولین، کمیسیون اصلاحات اداری و خدمات ملکی و بانک مرکزی افغانستان، از این برنامه نظارت کنند.
کار آزمایشی پرداخت معاشات از طریق موبایل توسط وزارت کار امور اجتماعی و شهدا و معلولین در ماه میزان سال گذشته‌ی خورشیدی آغاز شده بود. این برنامه برای چهار ماه به‌گونه‌ی آزمایشی در کابل اجرا شد.
ارگ ریاست جمهوری افغانستان در اعلامیه‌ای گفته است که هدف این اقدام، ایجاد تسهیلات در پرداخت معاشات کارمندان حکومت این کشور است. در این اعلامیه آمده است که سیستم پرداخت معاشات از طریق موبایل در کشور های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا این سیستم موجب ایجاد شفافیت و مانع فساد و تقلب می شود.
در حال حاضر حقوق کارمندان دولت افغانستان به حساب‌های بانکی آنان انتقال می‌یابد و یا به صورت پول نقد به آنان پرداخت می‌شود. به دلیل مشکلات در انتقال پول به مناطق ناامن و یا نبود نمایندگی های بانک‌ها در این مناطق و سایر روستاهای دوردست چالش‌های زیادی در پرداخت حقوق کارمندان درسراسر این کشور ایجاد می‌شود.
حکومت افغانستان بر این باور است که این برنامه همزمان با ایجاد تسهیلات در بخش پرداخت معاشات کارمندان نظامی و غیر نظامی حکومت افغانستان، مسایل امنیتی نیز عنوان می کند. این موضوع از آن جا سرچشمه گرفته که کارمندان حکومت افغانستان در موارد متعدد حین انتظار برای پرداخت معاشات خود مورد حمله شورشیان قرار گرفته اند.
به گفته مقام‌های حکومت افغانستان با انجام این کار نهادهای دولتی قادر به انتقال پول به تمام نقاط این کشور شده و مردم می‌توانند پول نقد را از نمایندگی‌های خدمات مالی تلفنی ام-پیسه دریافت کنند.
با این وجود رییس جمهور غنی در جلسه‌ی شورای عالی اقتصادی افغانستان گفته است که “برای توزیع معاشات باید سیستم واحد به وجود آید. در صورتی که نیاز به تعدیل مقرره‌ها و قوانین باشد، با ارائه پیشنهادات لازم دراین زمینه اقدام شود. پس از ۱۶ سال نیاز است که شمار دقیق از کارمندان ادارات دولتی مشخص گردد و کارمندان نیز باید بایومتریک و تشخیص گردند.”
انتقالات مالی
ام پیسه خدمات انتقال پول را از طریق موبایل فراهم کرده و به ادعای شرکت خصوصی مخابراتی روشن، این ابتکار برای ۹۰ درصد جمعیت افغانستان که به بانک‌ها دسترسی ندارند، خدمات بانکی نیز عرضه می‌دارد. ام پیسه خدمات مالی نظیر دریافت و پرداخت قرضه های کوچک، انتقال پول در داخل افغانستان، انتقال بین المللی پول، پرداخت معاشات، خریداری کریدت موبایل و پرداخت بل برق عرضه می‌کند.
ام پیسه در ۲۸۷ شهر، شهرک و ولسوالی در ۳۴ ولایت افغانستان در دسترس عمومی قرار دارد و مسولان شرکت روشن گفته اند که این خدمات را در سال ۱۳۸۷ در افغانستان راه اندازی نموده اند.
احمد شفیع شریفی، مسوول روابط عمومی شرکت مخابراتی خصوصی روشن به خبرنامه گفت که این شرکت مسوولیت اجرای این طرح را بر عهده دارد. به گفته‌ی او شرکت مخابراتی روشن اکنون ۷۵ درصد از جمعیت افغانستان را تحت پوشش شبکه تلفن همراه و ۶۱ درصد پوشش جفرافیایی افغانستان را دارد.
آقای شریفی افزود که ۶.۵ میلیون نفر مشترک این شبکه مخابراتی هستند و شرکت روشن تاکنون ۶۵۰ میلیون دلار در افغانستان سرمایه‌گذاری کرده‌است.
به باور مسوولان این شرکت مخابراتی انتقال پول از طریق موبایل باعث تقویت سیستم پولی افغانستان می‌شود. از سوی هم این سیستم می‌تواند مشکلاتی که پول‌های جعلی ایجاد می‌کند و هزینه‌های که چاپ اسکناس به دوش دولت افغانستان می‌گذارد، را کاهش دهد.
آقای شریفی توضیح داد که با آغاز این کار، مشترکین می‌توانند از مغازه‌ها توسط موبایل خریداری، از بانک‌های طرف قرارداد پول بردارند، پول مصرف برق خود را پرداخت کنند و همچنین به دوستان و نزدیکان شان پول حواله کنند.
به گفته او مشترکین از طریق موبایل خود می‌توانند حتی قرضه بگیرند. برای ایجاد تسهیلات، مرکز خدمات پولی با شماره ۳۱۳ به صورت ۲۴ ساعت به مشتریان خدمات ارائه می‌کنند.
شرکت‌های مخابراتی دیگر نظیر افغان بی سیم نیز خدمات مالی از طریق مبایل را راه اندازی کرده و در دسترس عموم قرار داده است.
خدمات مالی الکتروینک
در ماه ثور سال گذشته‌ی خورشیدی بانک مرکزی افغانستان به همکاری وزارت‌های مخابرات وتکنالوژی و مالیه و همچنان اداره وقت آیسا، نظام مدرن مالی پرداخت‌های الکترونیک را ایجاد کرد.
اداره سیستم تادیاتی افغانستان (APS) در ماه ثور سال جاری خورشیدی با عضویت چهار بانک رسما آغاز به کار کرد. در محفل گشایش این اداره قرارداد همکاری بین نهادهای دولتی ذکره شده و چهار بانک عضو امضاء شد.
به گفته مسوولان اداره ای پی اس، با فعالیت و گسترش پرداخت‌های الکترونیک سیستم مدرن گردش پول در افغانستان آغاز خواهد شد.
به باور مقام‌های بانک مرکزی، این سیستم می‌تواند گردش پول نقد را در بازار کاهش دهد و بجای آن معاملات تجاری از طریق کارت‌های اعتباری را ترویج نماید. آنان می‌گویند این مکانیرم می‌تواند اقتصاد غیر رسمی افغانستان را به سوی رسمی شدن سوق دهد.
مقام‌های بانک مرکزی افغانستان به این باور است که اجرایی سازی سیستم الکترونیک، می‌تواند، فساد اداری را به‌طوری چشمگیری کاهش دهد.
شماری از مقامات بانک مرکزی در عین حال گفته اند که از جمله اهداف اساسی راه اندازی خدمات این سیستم الکترونیک، ترویج فرهنگ اقتصاد غیر نقدی، افزایش پرداخت مالیات و افزایش شفافیت و کاهش فساد می باشد.