بر اساس گزارش‌های بانک جهانی، افغانستان به لحاظ شاخص‌های فضای کسب‌وکار در دو سال گذشته 8 رتبه سقوط کرده است. بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود جایگاه افغانستان را از نگاه شرایط کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی از میان 190 کشور در رده 183ام قرار داده است.
گزارش سال 2016 این بانک در مورد شاخص‌های فضای کسب و کار که به تازگی نشر شده، نشان می‌دهد که وضعیت کسب و کار و فعالیت‌های تجاری در افغانستان نسبت به یک سال گذشته سقوط یک پله‌ای و نسبت به دو سال گذشته سقوط 8 پله‌ای داشته است.
بر اساس گراف‌های بانک جهانی، افغانستان در سال 2015 از میان 190 کشور جهان در رده‌ی 182ام و در سال 2014 در رده‌ی 175ام در میان 189 کشور جهان قرار داشته است.
بانک جهانی سالانه گزارش رتبه‌بندی شاخص‌های کسب و کار کشورهای عضو را به نشر می‌رساند. این شاخص‌ها شامل ۱۱ مورد واریانس‌های تأثیرگذار بر روند فعالیت‌های اقتصادی کشورها می‌باشد. شاخص‌های یادشده به تسهیلات محیط کسب و کار کشورهای عضو بانک جهانی را به نمایش می‌گذارد. بر اساس این شاخص‌ها کشورهایی که در صدر رده‌بندی قرار گرفته‌اند، به شکوفایی اقتصادی دست یافته‌اند. در حالی‌که کشورهایی که در قعر جدول قراردارند، نه تنها پایین‌ترین سطح اقتصاد را تجربه می‌کنند، بل که فضای کسب و کار در این کشورها پر از چالش، زمان‌بر و پر هزینه می‌باشد.
سیر نزولی افغانستان در گراف بانک جهانی بیان‌گر بد‌ترشدن شرایط کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی می‌باشد. با این وجود افغانستان تنها نسبت به 7 کشور از میان ۱۹۰ کشور جهان، فضای کسب و کار بهتری دارد.
عامل‌های تاثیرگذار
قرار گرفتن افغانستان در رده 183 در میان 190 کشور جهان از نگاه فضای کسب و کار و فعالیت‌های اقتصادی بدترین تجربه افغانستان در سال‌های اخیر می‌باشد. این کشور پیش از این دست‌کم در یک دهه گذشته، تا این این وضعیت بد اقتصادی نداشته است. پیش از این افغانستان پایین‌ترین مقام را در سال‌های 2013 و 2015 داشته که تا رده‌ی 182 ام سقوط کرده است.
در رده‌بندی تازه بانک جهانی، عامل‌های مهمی از جمله مشارکت زنان در فرایند کسب و کار، وجود قوانین یکسان از نظر جنسیت و امسال آن نیز ارزیابی شده‌است. قانون مدنی سال ۱۹۷۷ افغانستان که بر اساس آن زن بدون اجازه شوهرش نمی‌تواند به کسب و کار بپردازد و به نوعی این قانون بر فعالیت‌های اقتصادی حاکم است، یکی از عامل‌های تاثیرگذار در این رده‌بندی بوده است.
جایگاه افغانستان در شاخص‌های دیگر نیز ناامید کننده است. این کشور از جمع 190 کشور در رده‌بندی حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک در رده 189، گرفتن جواز ساختمانی ۱۸۶، دسترسی به برق ۱۵۹، ثبت ملکیت‌ها ۱۸۶، گرفتن اعتبار ۱۰۱، پرداخت مالیات ۱۶۳، تجارت فرامرزی ۱۷۵، اجرای قرارداد‌ها ۱۸۰ و هم‌چنان در حل ورشکستگی در رده‌ی ۱۵۹قرار دارد.
تلاش‌های افغانستان
با سقوط چشم‌گیر افغانستان در رده‌بندی گراف شاخص‌های فضای کسب و کار، مقام‌های حکومت افغانستان در تلاش اند که با کمک برخی از کشورهای دیگر جایگاه خود را در این رده‌بندی بهتر کند و فضای کسب و کار در افغانستان بهبود یابد.
سال گذشته‌ی خورشیدی وزارت تجارت و صنایع افغانستان ۱۶۷ پیشنهاد را در بخش‌های مختلف بهبود شاخص‌های کسب و کار در افغانستان از سوی شرکت موسوم به “ریفورماتیکس” دریافت کرد. آنان تاکید دارند که با بررسی این پشنهادها، به زودی این برنامه‌ها را در افغانستان اجرایی کنند.
مقام‌های حکومت افغانستان باور دارند که اجرای این طرح می‌تواند افغانستان را در بهبود عرضه‌ی خدمات و توسعه محیط تجارت کمک کند.
همایون رسا، وزیر تجارت و صنایع افغانستان سال گذشته‌ی خورشیدی در یکی از نشست‌های شورای عالی اقتصادی افغانستان گفته بود که این وزارت از چندی بدینسو با شرکت “ریفورماتیکس” که از طرف نخست وزیر پیشین گرجستان ایجاد شده، در بخش تقویت و افزایش شاخص‌های کسب و کار و عرضه خدمات عمومی، به‌گونه‌ی مشترک کار می‌کند.
وزیر تجارت تاکید کرده بود که افغانستان می‌تواند با استفاده از تجارب این شرکت و تجربه گرجستان، در بخش مهیا سازی شرایط بهتر تجارت و سرمایه‌گذاری، عرضه‌ی خدمات بهتر تجارت و ساده‌سازی طرزالعمل‌های کاری اقدام‌های موثر را روی دست گیرد.
متخصصان شرکت ریفورماتیکس، افغانستان را در ۱۰ شاخص کسب و کار از جمله شروع کسب و کار تجارت، جواز ساختمانی، دسترسی به برق، ثبت املاک، دسترسی به کریدت/قرضه، حفاظت سرمایه‌گذاران کوچک، پرداخت مالیات، تجارت بیرون مرزی، اجرای قرارداد و حل و فصل ورشکستگی، مورد ارزیابی قرار داده و برای ایجاد سهولت در راستای بهبود شاخص‌های مذکور، برای افغانستان طرح داده است.
شرکت ریفورماتیکس دارای منابع انسانی متخصص است که از زمان تأسیس آن در سال ۲۰۱۲ تا اکنون تحت نظر نخست وزیر پیشین گرجستان مدیریت می‌شود. این شرکت برای فراهم آوری زمینه‌های توسعه محیط تجارت دارای تجربه‌های زیاد بوده که گرجستان را از رده بندی ۱۰۸ به درجه ۸ در شاخص انجام کسب و کار ارتقا داده است.
شاخص محیط کسب و کار
شاخص‌های فضای کسب و کار و رده‌بندی افغانستان در این شاخص‌ها بادر نظر داشت یازده عامل از جمله شروع کسب و کار، دریافت جواز ساختمان‌سازی، دسترسی به برق، ثبت مالکیت، اخذ اعتبار، حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک، پرداخت مالیات، تجارت برون مرزی، اجرای قرارداد‌ها و حل‌و‌فصل ورشکستگی، صورت گرفته است.
این چهاردمین گزارش رده‌بندی محیط کسب و کار است که به تازگی از سوی بانک جهانی منتشر می‌شود.
شاخص بررسی فضای کسب و کار(Doing Business) در کشورهای مختلف از سال 2004 در دستور کار بانک جهانی قرار گرفته است. این طرح که توسط موسسه IFC رهبری می‌شود، قوانین و مقررات کشورها را با هدف یافتن فرصت‌ها، محدودیت‌ها و موانع فعالیت‌های اقتصادی بخش خصوصی واکاوی می‌کند.
این بانک بر اساس شاخص‌هایی که تدوین نموده، اقتصاد کشورها را رتبه‌بندی می‌کند. هدف اصلی و اولیه در این بررسی تعیین میزان تسهیلات کسب و کار بدون توجه به عوامل تاثیرگذار خارجی است. به این ترتیب تفاوت جدی این پروژه در مقایسه با نتایج حاصل از بررسی‌های موسسات رتبه‌سنجی در ماهیت غیر سیاسی آن می‌باشد.
در حال حاضر، این رتبه‌بندی به تدریج به شاخصی معتبر برای سنجش اقتصاد کشورها تبدیل شده و با توجه به میزان روزافزون استقبال کشورهای مختلف و هم‌چنین سرمایه‌گذاران از نتایج گزارش‌های سالانه، میزان انتشار اخبار مربوط به آن در رسانه‌های بین‌المللی روندی صعودی را طی می‌کند. در عین حال، انتشار سالانه این گزارش در تغییر محل سرمایه‌گذاری و یا استمرار حضور سرمایه‌گذاران در یک اقتصاد موثر بوده است.
افزودن دیدگاه