افغانستان در کنار پاکستان و نیجریه یکی از سه کشوری است که هنوز در آن واقعات مثبت پولیو یا فلج کودکان گزارش می‌شود. در این کشور از آغاز سال جاری میلادی تاکنون سه واقعه مثبت پولیو به ثبت رسیده که دو واقعه‌ی آن در ولایت های جنوبی هلمند و قندهار و یک واقعه‌ی دیگر در ولایت شمال شرقی قندوز دیده شده است. آخرین مورد ثبت واقعه مثبت پولیو در روستای شینواری شهرستان دشت ارچی ولایت قندوز گزارش شده که یک دختر 14 ماهه قربانی این بیماری گردیده است.
اکنون برای محو کامل پولیو وزارت صحت عامه افغانستان دومین کمپاین سراسری بهاری واکسین پولیو را آغاز کرده است و قرار است در این کمپاین سه روزه 9.5 میلیون کودک در 34 ولایت افغانستان واکسین شوند.
سردار محمد پرویز، مسئول معافیت کتله‌ای وزارت صحت عامه در گفت‌وگو با خبرنامه می‌گوید در روز چهارم برای کسانی که در سه روز اول از واکسین باز مانده باشند، برنامه‌ریزی می‌شود و به روز پنجم تمام کودکانی که از واکسین باز مانده باشند، تحت پوشش قرار می‌گیرند.
در این کمپاین واکسین پولیو از طریق دهن تطبیق می‌شود. در کنار این واکسین، وزارت صحت عامه کاپسول‌های ضد کرم امعا را نیز برای کودکان بین 24 ماه الی 54 ماه توزیع می‌کند. این برنامه توسط 67 هزار کارگر داوطلب در سراسر افغانستان خانه به خانه اجرا می‌شود.
سه روز کمپاین واکسین پولیو در سراسر افغانستان حدود 5 میلیون دالر هزینه بر می‌دارد. جاپان، جرمنی، بانک جهانی، اتحادیه اروپا و اداره توسعه بین‌المللی ایالات متحده امریکا از جمله تمویل کنندگان این برنامه هستند.
محو پولیو
وزارت صحت عامه افغانستان پیش از این گفته بود که دولت این کشور مصمم است تا سال 2018 بیماری پولیو را از افغانستان از بین ببرد. اما هنوز واقعات مثبت پولیو در افغانستان به ثبت می‌رسد؛ 13 واقعه در سال 2016 و 20 واقعه در سال 2015 ثبت شده است.
براساس آمار سازمان جهانی صحت، در سال 2015 کودکان در 16 ولسوالی افغانستان در معرض ابتلا به فلج کودکان قرار داشتند اما در سال 2016 این رقم به 4 ولسوالی رسیده است.
مسئول معافیت کتله ای وزارت صحت عامه افغانستان عوامل متعددی را در ناکامی کامل محو پولیودخیل می داند. او گفت که “یک فتکورش این بود که [در اثر] ناامنی‌ها ساحات زیادی از واکسین باز ماندند و فکتور دومش این بود که سرحد باز با پاکستان داشتیم.”
پاکستان نیز یکی از سه کشوری است که تاکنون پولیو در آن به‌طول کلی محو نشده و گردش ویروس پولیو در آن جریان دارد. آقای پرویز افزود که روزانه هزاران کودک از دو سوی خط دیورند وارد هر دو کشور می شوند و این باعث انتقال ویروس از یک طرف به طرف دیگر می‌گردد.
قندوز
ناامنی یکی از دلایل عمده عدم محو کامل پولیو در افغانستان گفته می‌شود. از سه واقعه مثبت پولیو در سال جاری میلادی، یک واقعه‌ی آن در ولایت قندوز به ثبت رسیده است. در سال‌های متمادی واقعه پولیو در این ولایت به ثبت نرسیده بود اما در 16 ماه اخیر ناامنی باعث شده است که وزارت صحت عامه نتواند واکسین پولیو را در این ولایت تطبیق کند.
داکتر پرویز می‌گوید در این اواخر به تمام ولسوالی‌های قندوز دسترسی پیدا شده و دو دور مکمل واکسین پولیو در این ولایت اجرا شده است. او گفت که “… برعلاوه این که از طریق دهن واکسین کرده‌ایم به شکل زرقی هم واکسین کرده‌ایم.”
در حال حاضر در ولسوالی قلعه‌زال جنگ مسلحانه جریان دارد که کمپاین واکسین پولیو را با مشکل مواجه کرده است. با آن‌هم این مقام وزارت صحت عامه می‌گوید تیم‌های وزارت صحت عامه برای هر وقتی که جنگ پایان یابد و زمینه مساعد شود، آماده اجرای واکسین پولیو اند.
با این هم، وزارت صحت عامه افغانستان می‌گوید این کشور نسبت به هر زمان دیگر به محو پولیو نزدیک‌تر شده است اما ناامنی و درگیری‌های مسلحانه چالش بزرگ برای رسیدن به هدف محو کامل این بیماری به شمار می‌رود.
مصونیت داوطلبان
از آن‌جایی که ناامنی چالش اصلی در برابر اجرای واکسین پولیو قرار دارد، داوطلبانی که این واکسین را در سراسر افغانستان به پیش می برند، نیز با تهدیدهایی مواجه‌اند.
در ماه سنبله سال 1395 خورشیدی وزارت صحت عامه افغانستان اعلام کرد که طالبان و داعش مانع اجرای واکسین پولیو می‌شوند. آن زمان طالبان در چهار ولسوالی ولایت قندوز مانع تیم‌های سیار واکسین شده بودند و در دو ولسوالی ولایت غور اجرای این واکسین را اجازه نداده بودند.
اما سردار محمد پرویز می‌گوید این برنامه بی طرف است. او گفت که “این موضوع را چندین بار وزیر صحت عامه هم از طریق رسانه‌ها به تمام افراد جامعه ما گفته‌اند.”
او افزود وزارت صحت عامه افغانستان به همان اندازه که در برابر کودکانی که تحت کنترل دولت زندگی می‌کنند، مسئول است به همان اندازه در مقابل کودکانی که در ساحه مخالفین زندگی می‌کنند، نیز مسئول است.
واکسین پولیو توسط داوطلبان هر منطقه اجرا می‌شود و وزارت صحت عامه افغانستان تطبیق واکسین را به این افراد آموزش می‌دهد.
آقای پرویز می‌گوید تاکنون بر روی همین استراتژی‌هایی که وزارت صحت عامه روی دست گرفته، تطبیق واکسین به مشکل جدی برنخورده و در ساحاتی که جنگ جریان نداشته باشد، این برنامه اجرا می‌شود.
تفاهم‌نامه محو پولیو
همزمان با آغاز کمپاین سه روزه واکسین پولیو، وزارت صحت عامه افغانستان تفاهم‌نامه‌یی را به منظور محو پولیو در ساحات ناامن افغانستان با جمعیت هلال احمر افغانی امضا کرده است.
این وزارت با نشر خبرنامه‌یی هدف از این تفاهم‌نامه را “بلند بردن سطح دسترسی مردم به خدمات واکسین پولیو در ساحات ناامن” گفته است. براساس این تفاهم‌نامه، قرار است بعد از این ساحات ناامن افغانستان به همکاری جمعیت هلال احمر افغانی تحت پوشش برنامه محو پولیو قرار گیرد.
در ماه می 2011 میلادی شصت‌وپنجمین مجمع صحی جهان، “پولیو” را به عنوان یک اضطرار صحت عامه اعلام کرد و از سه کشوری که تاهنوز در آن پولیو وجود داشت، خواسته شد برنامه های کاری اضطراری ملی را ترتیب کنند.
وزارت صحت عامه افغانستان پس از آن برنامه کاری را ترتیب نمود تا تلاش‌ها برای نابودی پولیو را به شیوه موثرتر و خلاقانه‌تر تنظیم نماید. این پلان کاری در سپتامبر 2012 میلادی از سوی رییس جمهور پیشین، حامد کرزی تصویب شد. به گفته‌ی وزارت صحت عامه، این یک فعالیت برجسته در ابتکار محو پولیو در افغانستان بود که از سال 1994 آغاز گردیده است.
افزودن دیدگاه