با تغییر اوضاع امنیتی افغانستان و رابطه تنش آلود روسیه و آمریکا، مسکو توجه اش را بار دیگر پس از دو دهه به کابل متمرکز کرده است. اخیرا، روس ها نگاه امنیتی را نسبت به افغانستان اتخاذ کرده اند. به این جهت، با توجه به این نگاه امنیتی، تاثیر سردی و گرمی روابط دو کشور بر داد و ستدهای اقتصادی هر یک نیز مورد توجه قرار می گیرد.
بر اساس گزارش ها، روسیه با افغانستان در بخش‌های هوانوردی، ساختمانی، حمل و نقل، انرژی، کشاورزی، معادن و آموزش عالی همکاری‌های جدی داشته است.
بر اساس آمار اتاق تجارت و صنایع افغانستان در سال گذشته‌ی خورشیدی، کابل به ارزش بیش از 21 میلیون دالر کالا به روسیه صادر کرده و در عین حال به ارزش 260 میلیون دالر نیز واردات داشته است.
بر همین اساس، مدیران بازرگانی افغانستان، روسیه را بازار خوبی برای کالای‌های افغانستان عنوان می‌کنند. پیش از این افغانستان محصولات این کشور را که شامل سبزی، میوه، قالین، پوست و قره قل می شد، به روسیه صادر میکردند اما بازرگانان افغانستان در تلاش اند که این روابط تجاری را با مسکو ارتقا دهند.
مسافر قوقندی سخنگوی وزارت تجارت و صنایع افغانستان به خبرنامه گفت که حکومت افغانستان در تلاش است تا روابط بازرگانی خود را با کشورهای مختلف گسترش دهد. او تاکید کرد که افغانستان و روسیه بخاطر برقراری روابط خوب بازرگانی نشست‌های مشترک زیادی داشته اند.
به گفته‌ی سخنگوی وزارت تجارت و صنایع افغانستان در نشست مشترک تجاری این دو کشور که سال گذشته در کابل برگزار شد، چالش‌های فراروی روابط بازرگانی کابل-مسکو ارزیابی شد.
آقای قوقندی هدف اصلی از برگزاری این نشست را بهبود بخش تجارت و ترانزیت و ویزای تاجران افغانستان عنوان کرد.
در نشست اقتصادی کابل ـ مسکو نمایند‌گان بیش از 30 شرکت بزرگ روسی حضور داشتند و روی چگونگی گسترش روابط بازرگانی این دوکشور بحث و تبادل نظر نمودند. مصوبه محوری این نشست این بود که شورای برای حل مشکلات بازرگانان افغان در مسکو ایجاد شود.
پروژه‌های زیربنایی
مسکو حمایت‌هایش را از همکاری در حوزه پروژه‌های زیربنایی و اقتصادی افغانستان اعلام کرده و مقام‌های روسی تاکید کرده اند که در بازسازی بند برق سروبی، ساخت جاده ها، خط آهن و پروژه های اقتصادی کمک می‌کنند.
ولادیمر پوتین، رییس جمهوری روسیه در دیدار همتای افغان خود در سال گذشته‌ی میلادی در روسیه، گفت که روابط افغانستان و روسیه بهبود یافته و بر میزان تجارت دو کشور تاثیر مثبت گذاشته است.
پوتین در این دیدارش با محمد اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان تاکید کرد که در بخش‌های حمل و نقل با افغانستان همکاری می‌کند و تعدادی از موترهای باربری را به عنوان کمک آن کشور در اختیار افغانستان قرار داد.
او روابط میان دو کشور را دوستانه خوانده و گفته است که به منظور توسعه و تقویت سرمایه گذاری یک “کمیته بین الحکومتی” تشکیل شود.
ساخت شاهراه کابل- پلخمری از طریق رشته کوه های هندوکش و تونل سالنگ، شاهراه بتونی قندهار- هرات- تورغندی، تاسیسات آبیاری ننگرهار، سد و دستگاه برق آبی درونته، سد و دستگاه برق آبی نغلو، دستگاه برق حرارتی مزار شریف، دستگاه برق آبی غوری، کارخانه کود کیمیاوی مزار شریف، شرکت خانه سازی کابل، فرودگاه ها و پایگاه‌های بگرام و شیندند، فرودگاه های کابل، مزار شریف، قندوز، شرکت تفحصات نفت و گاز شمال، ساخت بلاک های مکروریان ها، شفاخانه ۴۰۰ بستر، دانشگاه پولی‌تکنیک کابل و ده‌ها مورد دیگر از پروژه های زیربنایی است که روسیه در دهه هشتاد میلادی در افغانستان ساخته است.
روسیه در ۱۴ سال گذشته از کشورهای مهم کمک کننده به افغانستان بوده و کمکهای این کشور در این سال‌ها بیشتر بر دو زمینه مبارزه با تروریزم و مواد مخدر متمرکز بوده است.
با این وجود مقام‌های حکومت افغانستان نقش روسیه را در همکاری‌های اقتصادی با افغانستان مهم می‌خوانند و تاکید دارند که درصدی چشم‌گیری تجارت این کشور از طریق روسیه صورت می‌گیرد.
به گفته‌ی این مقام‌ها روابط تجاری افغانستان با روسیه و کشورهای آسیای میانه از اهمیت ویژه برخوردار است و در حدود 10درصد تجارت این کشور از این مسیر صورت می‌گیرد.
با این حال محمد اشرف غنی در دیدار با همتای روسی خود گفته است که افغانستان خواهان عقد توافقات میان مدت و بلندمدت برای توسعه روابط تجارتی با روسیه است.
اهدای بورسیه‌های تحصیلی برای دانشجویان افغان کمک بشر دوستانه‌ی دیگر روسیه به افغانستان است. بر اساس آمار‌های حکومت افغانستان 4۰۰ دانشجوی افغان در بخش نظامی و 6۰۰ نفر دیگر در بخش های غیرنظامی در روسیه آموزش می بینند.
بنیان‌گذار شبکه‌ی اقتصادی
افغانستان و روسیه در سال 1919 روابط رسمی دیپلوماتیک برقرار کرد. مناسبات دیپلوماتیک بین شوروی و افغانستان و عقد قرارداد دوستی سال 1921 برای هر دو جانب به لحاظ نظامی – سیاسی و اقتصادی از اهمیت ویژهی برخوردار بوده است.
روسیه پیشینه‌ی طولانی همکاری اقتصادی و سیاسی با افغانستان داشته است که در سال های 1950 – 1979 به کمک فنی – اقتصادی اتحاد جماهیر شوروی تهداب شبکه اقتصادی افغانستان بنیان گذاری شد.
این شبکه‌ی اقتصادی که توسط شوروی بنیان نهاده شد، بیش از 140 پروژه‌ای که شامل شاهراه‌های بزرگی می‌شد و مناطق دوردست افغانستان را با مرکز این کشور وصل می کرد، اجرا نمود.
چنان چه طی سالیان 1955- 1978 مجموع کمک های شوروی به افغانستان در عرصه‌های اقتصادی و نظامی تقریباً به دو و نیم میلیارد دلار می‌رسید.
علی اکبر همکار این گزارش بوده است.
