بانک مرکزی افغانستان در هفته، سه‌بار دالر آمریکایی را طی یک رقابت آزاد وارد بازار مالی این کشور می کند. روز گذشته نیز این بانک حدود 18 میلیون دالر را برای بانک‌های واجد الشرایط به داوطلبی گذاشت.
مقام‌ها در بانک مرکزی افغانستان، می‌گویند که در حال حاضر برای کنترول پول‌های در گردش و جلوگیری از انفلاسیون پولی، این تنها سیاست موثر در بازار ارز این کشور می باشد.
ایمل هاشور، سخنگوی بانک مرکزی افغانستان به خبرنامه گفت که این بانک نیازمند تعادل ارزش افغانی در بازارهای این کشور می باشد. او تاکید کرد که با پمپاژ دالر آمریکایی این امر تامین می شود چرا که در غیر آن صورت پول افغانی در بازار متراکم می گردد و تورم پولی به صورت سرسام آوری به وجود می آید.
به این جهت، مقام‌های بانک مرکزی می‌گویند که این بانک در هر هفته از 20 تا 50 میلیون دالر را به داوطلبی می گذارد.
راه حل موجود
با توجه به این سیاست حفظ ثابت بهای افغانی با پمپاژ دالر در بازارهای مالی افغانستان، برخی از آگاهان عرصه بانکداری و سیاست های پولی معتقدند که این تنها راه حل موجود برای ثبات بهای افغانی است.
خان افضل هده‌وال، آگاه بخش اقتصادی و معاون سابق بانک مرکزی افغانستان به خبرنامه گفت که وارداتی بودن افغانستان و عدم موجودیت پایه‌های اساسی سیاست پولی باعث شده تا سیاست پمپاژ دالر به عنوان یگانه راه‌حل ثبات بهای افغانی پنداشته شود.
آقای هده وال تصریح کرد که درصدی لیلام یا پمپاز دالر به بازارهای پولی افغانستان بر اساس درصدی رشد اقتصادی سنجش می گردد و سالانه به همان اندازه، پول به بازار عرضه می‌شود.
اما شماری از آگاهان اقتصادی دیگر بدین باورند که روش لیلام دالر توسط بانک مرکزی نمی‌تواند در دراز مدت راه حلی پایدار برای ثبات بهای افغانی در مقابل ارز های دیگر و هم‌چنان جلوگیری از تورم پولی باشد. آنان تاکید دارند که بدون ابتکارات بنیادین اقتصادی و افزایش تولیدات داخلی به صورت واقعی نمی توان بهای برای پول افغانستان ایجاد کرد.
حسیب‌الله موحد، استاد اقتصاد در دانشگاه کابل به خبرنامه گفت که روش پمپاژ دالر نمی‌تواند تغییر بنیادی در اقتصاد افغانستان به وجود آورد. او تاکید کرد که تغییر مثبت زمانی در چرخه‌ی اقتصاد یک کشور رونما می‌شود که ارزش پول با افزایش تولیدات داخلی آن کشور بالا برود.
خان افضل هده‌وال، معاون سابق بانک مرکزی افغانستان نیز تصریح می نماید که این کشور باید سیاستی را در پیش گیرد که تقاضا، اعتبار و میزان سرمایه‌گذاری بر ارز افغانستان افزایش یابد تا از تورم آن جلوگیری شده و در عین حال بهای آن در مقابل ارزهای دیگر ثابت باقی بماند.
بهای ثابت ارز
در طول سه سال گذشته افغانستان به صورت جدی نوساناتی را در بازار ارز خود شاهد بود. برای حدود یک دهه بهای افغانی در مقابل اسعار خارجی ثابت نگه داشته شده بود. اما پس از آن یک باره وضعیت بهای افغانی تغییر کرد و پول افغانستان ارزش خود را در مقابل دالر آمریکایی و اسعار معتبر دیگر از دست داد. به این جهت، یکی از مباحث جدی داخلی در حوزه پول و بازارهای مالی، ثبات بهای ارز افغانی می باشد.
برخی از کارشناسان اقتصادی متعقدند که هر کشور سه ابزار جدی را برای ثبات بهای ارز خود در پیش دارد. محمد رضا فرزام، استاد اقتصاد دانشگاه کابل به خبرنامه گفت که بانک مرکزی افغانستان اما از این سه ابزار تنها از سیاست لیلام استفاده می‌کند. به گفته او، دو ابزار دیگر از جمله معاملات بازار باز که خرید و فروش املاک قرضه از طرف بانک مرکزی یا از طرف دولت می شود، در افغانستان کاربرد ندارد.
این استاد دانشگاه می گوید که “این سیستم در سایر کشورها رایج است و نوع استفاده آن‌طوری می‌باشد که بانک مرکزی یا دولت در موقع ضرورت، اسناد قرضه را می‌فروشد و در موقع که دوباره ضرورت شود، پس اوراق قرضه را از مارکیت می‌خرد و این امر باعث می‌شود پول نقد وارد مارکیت شود”
اما درافغانستان این روش به این دلیل که بازارهای مالی هنوز شکل نگرفته و استفاده از اوراق بهادار به‌خصوص اوراق قرضه معمول نشده است.
این آگاهان معتقدند که برای گذر از روش روزمره موجود در ثبات بهای افغانی، نیاز است تا روی ساختارسازی زیربنایی برای بازارهای پولی افغانستان به صورت گسترده سرمایه گذاری گردد.
همزمان با این، آنان روی تشویق و افزایش تولیدات داخلی به‌خصوص در حوزه کشاورزی برای افزایش میزان صادرات افغانستان تاکید می کنند؛ امری که می تواند باعث وارد شدن ارز بیشتری در بازارهای مالی افغانستان گردد.
افزودن دیدگاه