کابل-مسکو؛ تهدید داعش، نگرانی‌های مشترک و تداوم تمرکز ساختار امنیتی افغانستان بر روسیه

قرار است اواخر هفته جاری مشاور امنیت ملی رییس جمهور افغانستان سفری سه روزه به روسیه داشته باشد و با مقامات این کشور در مورد موضوعات و نگرانی های مشترک دیدار و گفتگو کند.

محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری افغانستان در این سفر با مشاور امنیت ملی روسیه، وزیر خارجه و هم چنین وزیر دفاع این کشور در مورد موضوعات مختلفی از جمله مبارزه با هراس افگنی و همکاری برای تامین صلح و ثبات در افغانستان گفتگو خواهد کرد.

آقای اتمر روز پنج شنبه هفته جاری وارد روسیه خواهد شد. مقامات افغانستان همواره بر نقش کشورهای همسایه از جمله روسیه در امر مبارزه با تروریزم و تامین امنیت تاکید کرده و امیدوارند تا سفر مشاور امنیت ملی رییس جمهور غنی به روسیه، بتواند روابط و همکاری میان دو کشور را برای رفع نگرانی ها و خطرات مشترک افزایش دهد.

Atmar on Russia

نگرانی هایی که اخیرا موجب شده است تا روسیه در قبال مسایل و تحولات افغانستان توجه بیشتری داشته و بیشتر از قبل فعال شود.  به نظر می رسد نگرانی اصلی روسیه، نگرانی های امنیتی و رشد گروه های تروریستی از جمله داعش در افغانستان است.

تهدید مشترک

با این که مقامات افغانستان در دو سال گذشته و بخصوص در سال جاری توجه و تمرکز بیشتری بر نابودی و هدف قرار دادن گروه داعش در ولایت های مختلف این کشور داشته اند اما به نظر می رسد این اقدامات نظامی نیروهای امنیتی افغانستان، از نگرانی های روس ها نسبت به قدرت گرفتن این گروه در منطقه نکاسته است.

مقامات روسی با توجه به تهدیدی که از جانب گروه داعش احساس می کنند درصدد تقویت کمربند امنیتی خود در کشورهای آسیای میانه هستند. ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در اوایل ماه حوت به تاجیکستان سفر کرد. رهبران دو کشور در این دیدار داعش را تهدید مشترکی برای هر خود دانستند و در عین حال بر آمادگی کشورهای شان برای کمک به روند صلح افغانستان تاکید کردند.

russia1
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در اوایل ماه حوت به تاجیکستان سفر کرد

یکی از موارد گفتگو میان رهبران این دو کشور، استفاده از پایگاه هوایی روسیه در تاجیکستان برای مقابله با تهدیدهای احتمالی بود. روسیه در تاجیکستان نزدیک به 7000 نیروی نظامی و سه پایگاه دارد. اقدامی که حاکی از نگرانی هر دو کشور از قدرت گرفتن داعش در افغانستان و نزدیک شدن این گروه به مرز کشورهای آسیای میانه است.

از سوی دیگر مقامات افغانستان نیز از گروه داعش به عنوان تهدید جدی برای امنیت این کشور یاد می کنند و در سال جاری مراکز این گروه را بخصوص در ولایت ننگرهار هدف حملات گسترده ای قرار دادند. ولایت ننگرهار در شرق افغانستان است که در امتداد خط دیورند قرار دارد. مقامات محلی ننگرهار بارها گفته اند که گروه گروه داعش از آن سوی خط دیورند و از خاک پاکستان وارد افغانستان می شوند.

مقامات افغانستان بارها تاکید کرده اند که داعش و دیگر گروه های تروریستی را افغانستان ایجاد نکرده بل که این کشور تنها قربانی گروه های تروریستی است که کشورهای همسایه در شکل گیری آن نقش داشته اند. محمد حنیف اتمر مشاور امنیت ملی رییس جمهور در گذشته تاکید کرده بود که داعش را پنجابی ها ایجاد کرده اند و همه نشانه ها حاکی از آن است که این گروه از پاکستان وارد خاک افغانستان می شود.

ننگرهار یکی از پایگاه های مهم داعش در افغانستان به حساب می آمد
ننگرهار یکی از پایگاه های مهم داعش در افغانستان به حساب می آمد

با وجود این که گروه داعش تهدیدی مشترک برای هر دو کشور افغانستان و روسیه می باشد اما رویکرد دو کشور متفاوت از یکدیگر است. افغانستان بر مبارزه با همه گروه های تروریستی تاکید دارد اما روسیه گفته است که برای مقابله با تهدید داعش، با طالبان ارتباط برقرار کرده است.

تغییر نگاه

پس از شکست طالبان، روسیه همواره روابط خوبی با حکومت افغانستان داشته است. روابط دو کشور بیشتر بر مسائل تجاری و اقتصادی، حمایت از حکومت افغانستان و کمک به نیروهای امنیتی این کشور برای تامین امنیت و مبارزه با گروه های تروریستی بوده است. اما تحولات اخیر امنیتی به ویژه پس از ظهور داعش در افغانستان موجب شده که روسیه از افزایش ناامنی در این کشور و قدرت یافتن گروه های تروریستی از جمله داعش نگران باشد.

این نگرانی ها، مقامات روسی را بر آن داشته است که با تغییری استراتژیک، دیدگاه شان را نسبت به طالبان که زمانی به عنوان یک تهدید به آن نگریسته می شد را عوض کنند و در اقدامی سوال برانگیز از برقراری ارتباط با طالبان سخن بگویند. روس ها گفته اند که “برای جلوگیری از نفوذ داعش به آسیای میانه با گروه طالبان در تماس هستند.”

از جانب دیگر برگزاری نشست سه جانبه مسکو با حضور کشورهای چین و پاکستان نیز که موضوع محوری آن تحولات افغانستان بود به وخیم تر شدن وضعیت  امنیتی در افغانستان و نفوذ گروه داعش تاکید داشت. نمایندگان این سه کشور گفته بودند که حاضرند تا برای تقویت مذاکرات صلح میان کابل و طالبان همکاری کنند.

اما برگزاری این نشست بدون حضور نماینده ای از افغانستان خشم کابل را برانگیخته بود. این نگرانی از آن جای می شد که پاکستان یکی از متهمان اصلی حمایت از گروه های تروریستی در منطقه، در نشست سه جانبه مسکو حضور داشت.

وزارت خارجه افغانستان در واکنش به برگزاری این نشست گفته بود که برگزاری نشست هایی با موضوع افغانستان و بدون حضور این کشور، نه تنها کمکی به حل بحران در منطقه نخواهد کرد بل که سوال های جدی را در خصوص اهداف این نوع مجالس، نزد افغان ها به وجود می آورد.

دیدار نوازشریف، نخست وزیر پاکستان و پوتین در روسیه
دیدار نوازشریف، نخست وزیر پاکستان و پوتین در روسیه

سوال هایی که به نظر می رسد بیشتر معطوف به نقش پاکستان در تغییر دیدگاه روسیه نسبت به طالبان است. نگرانی از تلاش های پاکستان به منظور نزدیک ساختن نگاه روس ها به طالبان و ضرورت ایجاد ارتباط با این گروه، همان چیزی است که به نظر کارشناسان افغان، پاکستانی ها در پی رسیدن به آن هستند.

نام آشنا

در همین حال برخی از کارشناسان افغان بر این باورند که تغییر دیدگاه روسیه نسبت به طالبان و چرخش به سمت این گروه را باید در تبانی با پاکستان و نقش این کشور در نزدیکی روسیه با طالبان بررسی کرد و همه نگاه ها در این مساله باید معطوف به اسلام آباد باشد.

سیف الدین سیحون استاد دانشگاه کابل به خبرنامه می گوید که در این تغییر سیاست روسیه، پاکستان نقش اساسی دارد و سعی دارد با “بزرگ نمایی خطر گروه داعش” روس ها را به حمایت از طالبان تشویق نمایند.

از نظر این استاد دانشگاه، پاکستان مانند گذشته بازیگر اصلی در مسایل افغانستان است و با ترساندن روس ها از خطرات گروه داعشی که خود در شکل گیری آن نقش دارند، پای این کشور را دوباره به مسایل افغانستان باز کرده اند.

Saifuddin Saihoon
سیف الدین سیحون استاد دانشگاه کابل / عکس: رسانه‌های اجتماعی

آقای سیحون معتقد است که تفکیک میان طالبان، داعش و تمام گروه های تروریستی که از سوی پاکستان آموزش دیده اند، به عنوان “دوست یا دشمن” نادرست است چرا که تمامی این گروه ها بخشی از استراتژی پاکستان برای تداوم ناامنی در منطقه است.

او می گوید که این تفکیک نیز توسط استخبارات پاکستان و با هدف فریب کشورهایی چون روسیه و چین صورت می گیرد.

دو بازی‌گر مخرب

اما در سوی دیگر، مقامات افغانستان با اشاره به نگرانی های روسیه در مورد گروه داعش می گویند که حکومت این کشور هیچ تفاوتی میان گروه های تروریستی از جمله داعش و طالبان قایل نیست و مبارزه با همه گروه های تروریستی از اولویت های اساسی این کشور است.

تواب غورزنگ سخن‌گوی شورای امنیت ملی افغانستان به خبرنامه گفت که افغانستان همواره از کشورهای همسایه خود خواسته است که برای مبارزه با گروه های تروریستی با این کشور همکاری صادقانه داشته باشند.

تواب غورزنگ، سخن‌گوی شورای امنیت افغانستان
تواب غورزنگ، سخن‌گوی شورای امنیت ملی افغانستان

او تاکید کرد که از نظر حکومت افغانستان، هیچ تفاوتی میان طالبان و داعش وجود ندارد بل که همه این گروه ها بخاطر ایجاد نا امنی و بی ثباتی در افغانستان ایجاد شده اند و در این زمینه با یکدیگر همکاری دارند.

سخن گوی شورای امنیت ملی افغانستان تصریح کرد که “داعش نیز از همان مراکز آموزشی و پناهگاه ها در آن سوی خط دیورند استفاده می کند که در گذشته در اختیار طالبان قرار داشت.”

آقای غورزنگ تنها راه مبارزه با تروریزم در منطقه را “رابطه دولت با دولت” می داند و می گوید که از طریق رابطه دولت ها با عناصر غیر حکومتی و یا گروه های تروریستی، نگرانی ها و تهدیدهای تروریستی علیه کشورهای منطقه برطرف نخواهد شد.

مقامات شورای امنیت ملی افغانستان سفر آقای اتمر به روسیه را مهم می خوانند و می گویند که افغانستان امیدوار است در این گفتگوها، سوالات و نگرانی های هر دو جانب برطرف شود.

به نظر می رسد بخشی از گفتگوهای مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری افغانستان کاهش نگرانی هایی است که پاکستانی ها برای افزایش آن کوشیده اند. نگرانی هایی که موجب شده است تا روس ها در چرخشی عجیب به دنبال ایجاد رابطه با طالبان باشند.

Atmar
به نظر می رسد بخشی از گفتگوهای مشاور امنیت ملی ریاست جمهوری افغانستان کاهش نگرانی هایی است که پاکستانی ها برای افزایش آن کوشیده اند

کارشناسان افغان معتقدند که افغانستان باید با برقراری رابطه دیپلماتیک موثر و فعال با همه کشورها و بخصوص کشورهای منطقه و از جمله روسیه، برای رفع نگرانی هایی که می تواند در آینده روابط افغانستان و همسایه هایش را وارد تنش کند، دست به کار شود.

به باور این کارشناسان با بر آورده شدن منافع مشروع کشورهای همسایه در موارد امنیتی، سیاسی و اقتصادی می توان نگرانی های موجود را کاهش داد و با جلب اعتماد این کشورها، از کمک و همکاری شان برای توجه به پایگاه های اصلی تروریستان در منطقه و نابودی آنها برخوردار شد.

علی اکبر همکار این گزارش بوده است.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *