حاشیه‌های پنهان یک صنعت؛ از سلامت کودکانِ کار تا زندگی زنان قالی‌باف افغانستان

قالین دست بافت افغانستان که در بازار های جهانی از جایگاه خاصی برخوردار است، از مهمترین صنایع صادارتی این کشور می باشد.

این صنعت پر سود افغانستان که همواره یکی از بخش های مهم مورد توجه سرمایه گذاران افغان بوده، با سختی تولید می شود.

شغل قالی بافی یکی از جنجالی ترین اما کم در آمدترین مشاغل افغانستان است. قالی بافی بیشتر در خانواده های افغان به عنوان یک شغل خانوادگی پنداشته می شود و زنان و کودکان اکثرا در این بخش کار می کنند.

علاوه بر این که قالی باقی درآمد اندک برای نیروی کار دارد، عوارض جانبی آن برای بهداشت و سلامت زندگی افراد شاغل در تولید قالین به شدت بالا است.

لیلا دختری که حدود 14 سال قالی بافی کرده، از درد مفاصل رنج می برد. او می گوید که روزانه تمام وقت با چند شاگردش در خانه قالی می بافته و در این مدت درد مفاصل عارضه جسمی بوده که عاید حالش گردیده است.

علاوه بر درآمد اندک قالی بافی، عوارض جانبی آن برای بهداشت و سلامت زندگی افراد شاغل در تولید قالین به شدت بالا است
علاوه بر درآمد اندک قالی بافی، عوارض جانبی آن برای بهداشت و سلامت زندگی افراد شاغل در تولید قالین به شدت بالا است

او سال گذشته زمانی که به دکتر معالج مراجعه می کند، در می یابد که باید برای بهبود سلامت اش از این شغل دست بردارد. لیلا در گفتگو به خبرنامه گفت که “نبافتن قالین برای من که درآمد خانه‌ ما از این درک تامین می شود ممکن نیست. ولی حالا تمام وقت کار نمی کنم بلکه اندک تفریح هم دارم.”

این تنها لیلا نیست که قالی بافی می کند. در سراسر افغانستان در بسیاری از خانواده ها، بافت قالی در خانه برای زنان و کودکان شغل مناسب و منبع درآمدزایی پنداشته می شود.

زهره کودک یازده ساله‌ قالی باف است که همانند لیلا از درد مفاصل و کجی استخوان پا رنج می برد. او می گوید هر چند که پزشکان به او توصیه کرده که این شغل را ترک کند و تغذیه مناسب داشته باشد، اما نتوانسته از قالی بافی دست بکشد. زهره می گوید که وضعیت نامناسب مالی خانواده اش او را مجبور ساخته تا برای تامین مصارف درس و مشق اش به این شغل درون خانگی اش ادامه دهد.

عوارض جانبی

قالی بافی علاوه بر این که شغل کم درآمد و شاقه است، عوارض جانبی فراوانی نیز برای کودکان و زنان شاغل در این بخش داشته که در اکثر موارد سلامت آن ها را تهدید می کند.

carpet1
یکی از عوارض این شغل به صورت عموم برای کودکان، حسیاست های پوستی است که به مرور زمان به وجود می‌آید

یکی از این عوارض جانبی حسیاست های پوستی است. دختری که نخواست نامش گرفته شود، در یکی از مطب های کابل به خاطر حسیاست های پوستی به پزشک مراجعه کرده است.

او می گوید”بعد از آن که به قالین بافی شروع کردم، صورتم مدام جوش می زد که در ابتدا می گفتند ناشی از آغاز جوانی است. اما با گذشت هر روز جوش ها در صورتم بیشتر می شد تا بالاخره تصمیم گرفتم به این جا بیایم که با مصرف چندین نسخه دوا ، باز هم مدوا نشده است.”

او می گوید که دکتر معالج اش حسیاست های او را در مقابل قالی بافی و موادی که روزانه در تولید قالی از آن استفاده می شود، باعث بروز بیماری های پوستی اش می داند.

این در حالی است که مواد یا همان تار های قالی کثیف بوده و خاک و گرد آن گرفته نمی شود.

مسولان یکی از شرکت های تولیدی اجاره کار در شهر کابل به خبرنامه گفت که تارهای که از پاکستان و ایران وارد می شود، پشم خالص نیست و با مواد نفتی مخلوط است. این مسولان می گویند که مواد پشمی فوق، کثیف می باشد و مشکلات زیاد تنفسی را می تواند برای قالی بافان به وجود آورد. اما ظاهرا تنها مواد قالی بافی وارداتی با این مشکلات به همراه نیست.

carpet7
پشم و ریسیده‌های آن در جریان ریسندگی چرک برداشته و کثیف می‌باشد

در یکی از مغازه های اجاره پشم و ریسندگی دیده می شود که پشم های مورد نظر همه خاک آلود و شستشو نشده است و به همین نوع از سوی مغازه دار به قالی باف داده می شود. مغازه دار می گوید که تارهای ریسیده شده را برای شرکت های قالی بافی که درخواست داشته باشند یا سفارش می دهند می برند، و شرکت ها آن را رنگ کرده، برای قالی بافان می دهند.

هشدارهای پزشکی

دکتران اکثرا می گویند که بسیاری از پوست ها با مواد قالی حسیاست می کنند و همین امر سبب بروز بیماری های پوستی در قالی بافان می شود.

در همین حال دکتران تنفسی نیز یکی از مشکلات عمده تنفسی قالی بافان را ناشی از وضعیت غیربهداشتی مواد مورد استفاده قالی بافان می دانند.

این پزشکان به خانواده ها توصیه می کنند که مواد قالی را هیجگاهی در درون خانه های شان و در دسترس کودکان خود قرار ندهند تا بتوانند عوارض جانبی این مسئله را به حداقل ممکن کاهش دهند.

درد مفاصل
از بیماری های ناشی از قالی بافی درد مفاصل و بیماری های استخوانی است / عکس: سی تی

علاوه بر این دو، از بیماری های ناشی از قالی بافی درد مفاصل و بیماری های استخوانی است. پزشکان معالج می گویند که این موضوع باید مورد توجه جدی قرار گیرد و کودکان می توانند در این شغل شاقه دچار بیماری های استخوانی  شوند.

این داکتران همچنان تاکید می کنند که “کودکان زیر سن هژده سال نباید به دلیل تکمیل شدن سن رشد استخوان های شان قالین کار کنند؛ زیرا استخوان های این کودکان نرم و آسیب پذیر اند و ممکن اند در این کودکان انواع بیماری ها از کجی های استخوانی پدید آیند و یا این که استخوان های شان به شکل ناقص رشد کنند.”

در آمد ناچیز

قالی بافی درآمد اندکی دارد. این کار زمان زیادی می برد و دستمزد آن نمی تواند کفاف بسیاری از خانواده ها را نماید. با آن که شاید برای سرمایه گذاران و تاجران قالی، این شغل درآمدزا و پرسود باشد، اما برای کارمندان آن ناچیز است. علاوه بر آن، بیشتر قالی بافان از سنین کودکی به این شغل روی می آورند؛ امری که می تواند با توجه به عوارض جانبی قالی بافی، این کودکان کار را در معرض آسیب های فراوانی بهداشتی، سلامت و روانی قرار دهد.

قالی بافی درآمد اندکی دارد
قالی بافی درآمد اندکی دارد

زینب کودک 9 ساله ای است که مدت اندکی با خانواده خود در کابل اقامت دارد. او اکنون یکی از کارآموزان قالی بافی شده و به اصطلاخ خودش 150 افغانی بابت کار سه ماهه ای خود از صاحب کارش به دست آورده است. او با این درآمد اندک اش راضی و خوشحال است و می گوید که می خواهد با این پول روسری بخرد.

زینب اضافه می کند که مادرش به او گفته تا ” نقشه کاری قالین را بی آموزد.” شاید این سخترین بخش از کار قالی بافی باشد، چرا که پیچیده و مبهم است.  او می گوید بعد از این که نقشه کاری را آموخت با مادر و برادرش در خانه مواد یک دست قالی را برای بافت، به اجاره می گیرد.

او می گوید که در ابتدا قالی بافی سخت بود اما با گشت هر روز به آن عادت کرده است.

بابت بافت هر متر قالی، در کابل 2200 ، 2400  و 2500 افغانی از سوی صاحب کار پرداخته می شود. اما این مقدار پول از سوی هر کارفرما یک سان پرداخت نمی گردد.

carpet3
قالی بافی از مشاغل عمده مهاجران افغان در دهه نود میلادی در پاکستان بوده است

بر اساس برخی از گزارش ها قالی بافی یکی از مشاغل عمده مهاجران افغان در دهه نود میلادی در پاکستان بوده است. علاوه بر آن پس از سقوط طالبان در داخل افغانستان نیز این حرفه رونق جدی یافته است. اما اکنون بازار قالی افغانستان تقریبا کساد شده است. به همین جهت، این شغل نیز از رونق گذشته اش باز مانده. با همه این ها، آنانی که تا کنون از این راه امرار معاش می کنند افراد زیادی هستند. اما به باور بسیاری ها، دشواری بافت قالی نمی تواند دستمزد خوبی برای کودکان کار و خانواده های آن ها داشته باشد. علاوه بر آن، عوارض جانبی قالی بافی و تاثیر آن بر سلامت کودکان و زنان در افغانستان به شدت بالا گزارش می شود.

صدیقه رحیمی همکار این گزارش بوده است.

چقدر این پست مفید بود؟

روی یک ستاره کلیک کنید تا به آن امتیاز دهید!

میانگین امتیاز 0 / 5. تعداد آرا: 0

تا الان رای نیامده! اولین نفری باشید که به این پست امتیاز می دهید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *