در روزهای گذشته رهبران دو جریان بزرگ سیاسی افغانستان، یعنی شورای حراست و ثبات و شورای عالی احزاب جهادی و ملی تصمیم گرفتند که پس از این به صورت مشترک و در همآهنگی با یکدیگر فعالیت نمایند.
شورای حراست و ثبات افغانستان و شورای احزاب جهادی و ملی، دو جریان سیاسی هستند که در یک سال گذشته، اعلام موجودیت کرده اند. اعضای رهبری این دو جریان سیاسی در جلسهای، تصمیم گرفته اند که برای شکلدهی به یک جریان بزرگ ملی و سراسری و همچنین، تصمیمگیری مشترک در مورد مسایل بزرگ ملی، با یکدیگر همکاری کرده و به صورت مشترک کار کنند.
شورای حراست و ثبات در ماه جدی سال گذشته خورشیدی اعلام موجودیت کرد. عبدالرب رسول سیاف، یونس قانونی، بسم الله محمدی، عبدالرووف ابراهیمی، محمد اسماعیل خان، عمر داوودزی، صادق مدبر و تعدادی دیگر، از اعضای رهبری این شورا هستند. بیشتر اعضای این شورا، افرادی هستند که در دولت آقای کرزی سمتهای حکومتی داشتند اما در حکومت وحدت ملی، دارای پست و مقامی نیستند.
در مقابل شورای حراست و ثبات و تنها پس از چند ماه از تشکیل آن، شورای دیگری بوجود آمد با عنوان شورای احزاب جهادی و ملی، که بیشتر اعضای برجسته ی آن، افرادی هستند که در شکل گیری حکومت وحدت ملی نقش داشتند و یا دارای سمتی هستند. صبغت الله مجددی، سید احمدگیلانی، کریم خلیلی از اعضای شورای رهبری آن هستند.
اگرچه در ابتدا احمد ضیا مسعود نیز در این جریان سیاسی حضور داشت اما حالا به گفتهی مشاوران او، آقای مسعود دیگر در این شورا عضویت ندارد. . حضور این افراد زیر عنوان یک جریان سیاسی، نشان دهندهی این بود که دیدگاههای این شورا به حکومت نزدیک است و احتمالا، بر همین اساس شکل گرفته است.
هدف مشترک؛ تقویت و ادامهی کار حکومت
اعضای این دو جریان سیاسی دارای دیدگاهها و نگرانیهای مشترک هستند. داکتر عباس بصیر مسوول دفتر سیاسی شورای احزاب جهادی و سیاسی میگوید که همین دیدگاهها و نگرانیهای مشترک موجب شده است که تصمیم به کار مشترک بگیرند.
داکتر عباس بصیر که از نزدیکان محمد کریم خلیلی معاون دوم ریاست جمهوری پیشین است، به خبرنامه میگوید که انتخابات، صلح، امنیت و حکومت داری خوب، مهمترین محورهای همکاری دو شورا را تشکیل میدهد.
آقای بصیر میافزاید “یکی از این دیدگاههای مشترک این است که هر دو جریان سیاسی خواهان تداوم و ادامهی کار حکومت وحدت ملی تا زمان مهلت قانونی آن هستند. اما در عین حال خواهان اصلاحات جدی در حکومت نیز هستیم از جمله مبارزه با فساد.”
به هم پیوستن جریانهای سیاسی در افغانستان پدیده جدیدی نیست. بسیاری از افراد، احزاب و جریانها در سالهای گذشته در مقاطع مختلف تصمیم به کار مشترک گرفته اند؛ اما همه ائتلافهای صورت گرفته به صورت مقطعی و کوتاه مدت بوده است.
رییس دفتر سیاسی شواری احزاب جهادی نیز به تداوم کار مشترک این دو جریان برای مدت طولانی، با تردید سخن میگوید. آقای بصیر معتقد است که دیدگاهها و نگرانیهای مشترک موجود در هر دو شورا، امکان تداوم کار مشترک را بیشتر میکند اما با این حال “باید صبر کنیم که تا چه زمانی میتوان به صورت مشترک کار کرد.”
تلاشهای رییس جمهور برای همراه ساختن جریانهای سیاسی
با گذشت بیش از دو سال از عمر حکومت وحدت ملی افغانستان، رییس جمهور اشرف غنی در کنار اینکه در عملی نمودن برخی تعهدات صورت گرفته در تفاهم نامه حکومت وحدت ملی، با چالشهایی روبرو بوده است؛ اما برخی تغییرات صورت گرفته در سطح کلان قدرت درماههای اخیر، نشان میدهد که او برای زمان باقی مانده حکومت خود، در صدد همراه نمودن گروههای مخالف، اپوزیسیون و شخصیتهای با نفوذ در جامعه است تا از این طریق، قدرت و نفوذ حکومتاش را در میان گروههای مختلف افزایش دهد.
صلح با حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار و همچنین گفتگوها و امضای توافق نامه با عطا محمد نور سرپرست ولایت بلخ را نیز، میتوان در همین راستا و در جهت تقویت حکومت و همچنین، تضعیف گروههای مخالف و اپوزیسیون تعبیر کرد.
مشارکت بیشتر حزب جمعیت اسلامی و عطا محمد نور در قدرت
عطا محمد نور سرپرست ولایت بلخ و رییس اجرایی جزب جمعیت اسلامی افغانستان، به تازگی اعلام کرده است که با رییس جمهور بر سر مشارکت بیشتر این حزب و حامیانش در ساختار قدرت به توافق رسیده است. او از چهرههای با نفوذ و قدرتمند تاجیک است که در گذشته از منتقدان جدی رییس جمهور بود.
داکتر عبدالله در انتخابات ریاست جمهوری سال 1393، با حمایت حزب جمعیت اسلامی و از جمله عطا محمد نور به عنوان والی بلخ و یکی از اعضای با نفوذ این حزب وارد عرصهی رقابت شد. پس از انتخابات جنجالی ریاست جمهوری نیز، آقای نور به حمایت از عبدالله و انتقاد از اشرف غنی ادامه داد.
اما شرایط به گونهای پیش رفت که بسیاری از متحدان ریاست اجرایی و از جمله آقای نور، از نحوهی عملکرد داکتر عبدالله که به نمایندگی از آنها در ساختار قدرت قرار گرفته بود، ابراز نارضایتی کردند. نارضایتی بوجود آمده، در واقع زمینه نزدیکی و گفتگوهای مستقیم عطا محمد نور و محمد اشرف غنی را فراهم کرد.
آقای نور پس از ماهها گفتگو با ریاست جمهوری و به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی گفته است که با رییس جمهور به توافقاتی دست یافته و به زودی از بلخ به کابل خواهد رفت. حضور آقای نور در کابل، در واقع به معنای موفق بودن اشرف غنی در یارگیریهای تازه است.
قرار گرفتن عطا محمد نور در کنار رییس جمهور، آنهم با داشتن پشتوانهای محکم و با نفوذ، یعنی حزب جمعیت اسلامی، ترازوی قدرت را به نفع رییس جمهور غنی که در صدد محکم نمودن پایههای اجتماعی حکومتاش میباشد، سنگینتر خواهد کرد.
صلح با حزب اسلامی
یکی دیگر از تلاشهای رییس جمهور برای مقابله با چالشها و همچنین تقویت حکومت، صلح با حزب اسلامی و امضای توافق نامه صلح با گلبدین حکمتیار رهبر این گروه بود. با عملی شدن این توافق نامه، حکمتیار و حزبش که سالها در مقابل حکومت افغانستان جنگیده است، دست از جنگ برداشته و به روند صلح افغانستان خواهد پیوست. در همین راستا قرار است که با برداشته شدن تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل از رهبر حزب اسلامی، زمینه ورود او به افغانستان فراهم شود.
امضای توافقنامه صلح و دست کشیدن این حزب از جنگ با حکومت افغانستان به عنوان گروهی که در سالهای گذشته، از آن به عنوان یکی از گروههای مسلح مخالف نام برده میشد، میتواند دستآورد بزرگی برای محمد اشرف غنی باشد.
اگر چه نظر سنجی صورت گرفته توسط نهادی به نام خانه آزادی نشان میدهد که مردم به تاثیرات مثبت توافق صلح با حزب اسلامی در امنیت این کشور، چندان خوش بین نیستند؛ اما محمد اشرف غنی به صلح با حکمتیار به عنوان یکی از دستآوردهای خود به عنوان رییس جمهور مینگرد، زیرا او توانسته است یکی از رهبران شورشی در مقابل حکومت را به روند صلح بکشاند. کاری که حامد کرزی رییس جمهور پیشین در آن ناکام بود.
برداشته شدن تحریمهای سازمان ملل از رهبران این حزب، زمینه حضور او در افغانستان را فراهم خواهد ساخت و به این ترتیب، یکی از جنجالیترین چهرهها در طول سالیان گذشته این کشور، دست از جنگ برداشته و در کنار حکومت وحدت ملی قرار خواهد گرفت.
رویای سقوط حکومت به صفر خواهد رسید
داکتر لطیف نظری استاد دانشگاه معتقد است که پیوستن چهرههای تازه از جمله عطا محمد نور به نمایندگی از حزب جمعیت اسلامی و گلبدین حکمتیار به نمایندگی از حزب اسلامی، میتواند به تقویت بیشتر پایههای حکومت وحدت ملی بیانجامد.
آقای نظری به خبرنامه میگوید که آمدن عطا محمد نور به کابل با حمایت حزب جمعیت اسلامی و همچنین پیوستن حزب اسلامی گلبدین حکمتیار به روند صلح، به ثبات بیشتر و افزایش قدرت حکومت کمک خواهد کرد و از سوی دیگر، رویای سقوط این نظام را به صفر خواهد رساند.
او میافزاید، از سوی دیگر پیوستن گلبدین حکمتیار به صلح، دیگر گروهها را نیز تشویق خواهد کرد که به روند صلح بپیوندند و در کنار حکومت قرار گیرند.
از نظر این استاد دانشگاه، تغییرات بوجود آمده، زمینهی مشارکت بیشتر جریانهای سیاسی در ساختار قدرت را فراهم خواهد ساخت و در نهایت به نفع صلح، ثبات و امنیت افغانستان خواهد بود.
به باور برخی کارشناسان، قرار گرفتن بیشتر افراد و جریانهای تاثیر گذار و قدرتمند در بدنه حکومت، علاوه بر اینکه نارضایتیهای موجود را کاهش میدهد، میتواند به وسیعتر شدن پایههای اجتماعی حکومت نیز بیانجامد. تغییراتی که در نهایت با افزایش نفوذ، جایگاه و اعتبار حکومت در بین مردم، امکان پیروز شدن بر چالشهای مختلف از جمله چالشهای سیاسی و امنیتی را امکان پذیرتر خواهد ساخت.