دیدبان حقوق بشر در افغانستان اعلام کرده که احتمال دارد جنگ‌سالار آزاد شده‌ی حزب اسلامی، کسانی را که بر علیه او شهادت دادند تا زندانی شود را مجازات کند.
این نهاد از رییس جمهور افغانستان نیز خواسته تا از این افراد در مقابل واکنش احتمالی آقای فریادی، محافظت کند.
https://twitter.com/pagossman/status/811300273339637760
از سویی رییس‌جمهور افغانستان نیز چندی قبل وعده سپرده بود که از تک تک شهروندان این خاک دفاع خواهد کرد. ارگ ریاست جمهوری با انتشار اعلامیه‌ای نگاشته بود که “دولت جمهوری اسلامی افغانستان حفظ جان، کرامت انسانی، و مصئونیت شهروندان را در مطابقت با ارزش های اسلامی، احکام قانون اساسی و سایر قوانین نافذه کشور و تعهدات افغانستان در قبال میثاق های بین المللی حقوق بشری، از مکلفیت های اساسی خود می داند.”
https://twitter.com/ARG_AFG/status/808951230131294208
سرور زرداد فریادی از فرماندهان حزب اسلامیِ گلبدین حکمتیار بود که یک دهه قبل، در بریتانیا محاکمه و به 20 سال حبس محکوم شده بود. او چهارشنبه هفته‌ی قبل (24 ماه قوس) به کابل برگشت داده شد.
بازگشت آقای فریادی در حالی صورت گرفت که به تازگی موافقت‌نامه‌ی صلح میان دولت افغانستان و حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار به امضا رسیده است. در این موافقت‌نامه آزادی زندانیان این حزب از مواد مهم آن به شمار می‌رود.
زرداد یکی از فرماندهان حزب اسلامی بود که کنترل بخشی از مسیر شاه‌راه کابل-جلال آباد را در دهه 90 میلادی در دست داشت. پای‌گاه زرداد منطقه‌ی سروبی کابل به شمار می‌رفت.
گفته می‌شود بعد از این‌که آقای فریادی و نیروهای تحت امرش سه کارمند خارجی یک موسسه‌ی خیریه را اختطاف کردند، از این محل رانده شدند.
زرداد در سال 1998 میلادی با پاسپورت جعلی و نام مستعار وارد انگلستان و در این کشور پناهنده شد. او در سال 2001 میلادی در لندن توسط جان سیمپ سُن، خبرنگار بی‌بی‌سی شناسایی شد. زرداد سپس در ماه جولای سال 2003 میلادی توسط پولیس انگلستان بازداشت گردید.
سپس انگلیس‌ها برای یافتن قربانیان جرایم نسبت داده‌شده به زرداد، چندین‌بار به افغانستان سفر کردند. آنها موفق شدند تعدادی از قربانیان و شاهدان عینی را شناسایی کنند. آن شاهدان از طریق تماس ویدیویی که میان محکمه و سفارت انگلستان در کابل برقرار شده بود، علیه این فرمانده حزب اسلامی شهادت دادند.
محاکم زرداد
محکمه‌های زرداد پس از سلسله‌تحقیقات طولانی پولیس، در کابل و لندن صورت گرفت.
جرایمی که زرداد فریادی به آن محکوم شد، از دسته جرایم جنگی محسوب می‌شود. براساس اصل “صلاحیت جهانی” هر گاه یکی از جرایم بین المللی چون: جرایم جنگی، جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی، هر کجایی که اتفاق افتد، عاملان آن باید محاکمه شود. اگر کشوری که صلاحیت سرزمینی بر آن جرم را دارد، نتواند یا نخواهد مجرمین را محاکمه کند، هر کشور دیگری که آن مجرمین را در قلمرو خویش بیابد، حق محاکمه آنان را دارد. محاکم انگلیس نیز از همین اصل در محاکمه‌ی زرداد استفاده کردند.
بر این اساس، نخستین محکمه زرداد فریادی در 7م ماه اپریل سال 2004 میلادی و محکمه استیناف او در 8م ماه اکتبر همان سال دایر گردید. نهایتاً این دو محکمه نتوانست به نتیجه برسد. از این رو محاکمه زرداد به مرحله دوم رفت.
اولین محکمه در مرحله‌ی دوم در تاریخ 8م ماه جون سال 2005 میلادی و محکمه استیناف در 18هم ماه جولای همان سال برگزار شد و براساس حکم نهاییِ محکمه استیناف، زرداد به 20 سال حبس و اخراج از این کشور به افغانستان پس از سپری‌نمودن مدت حبس، محکوم شد.
جستین تریسی، قاضیِ محکمه‌ی زرداد، در حکم نهایی محکمه زرداد را به جرم گروگان‌گیریِ افراد ملکی و شکنجه آنها بین سال‌های 1992 و 1996 محکوم کرد. تشخیص هیات داور محکمه این بود که او از صلاحیت عام و تام در ایست های بازرسی تحت امرش برخوردار بوده‌است. ایست های که در گروگان‌گیری و شکنجه‌ی افراد غیرنظامی دست داشته اند.
آزادی زودهنگام
براساس تاریخ بازداشت و حکم 20 سال حبس برای این فرمانده مشهور حزب اسلامی، زرداد باید تا سال 2023 در زندان در بریتانیا باقی می‌ماند؛ اما چرایی آزادی زودهنگام او نیز از سوالاتی است که همواره از جانب برخی مطرح می‌شود.
واکنش‌ها
حزب اسلامی شاخه حکمتیار، یکی از چهار گروه اصلی شورشی در کنار گروه طالبان، شبکه‌ی حقانی و گروه موسوم به داعش بود که بر علیه دولت افغانستان در نبرد مستقیم قرار داشت.
https://www.youtube.com/watch?v=nl0uuFZQ1SU
از زرداد قصه‌های متفاوتی نقل می‌شود. در روز ورود زرداد به کابل، ده‌ها تن از اعضای حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار در حالی که عکس‌هایی از او و آقای حکمتیار، رهبر این حزب را در دست داشتند، از ساعات اولیه صبح آن‌روز برای پذیرایی از این فرمانده حزب اسلامی، در برابر دروازه ورودی میدان هوایی کابل صف کشیده بودند. آنان در شبکه‌های اجتماعی نیز آزادی او را تبریک گفتند.
در جانب دیگر، شمار زیادی او را جانی جنگی می‌خوانند و از چور و چپاول، دزدی، در منطقه‌ی که او حاکم آن‌جا بود سخن می‌گویند. برخی نیز با شعار “زرداد د افغانانو قاتل” او را قاتل، می‌خوانند.
شبکه‌ی اطلاع رسانی افغانستان در نقل قولی از یک قربانی دوره‌ی حاکمیت زرداد بر سروبی نگاشته است که “من برای مدت چهار ماه در زندان شخصی زرداد نگهداری و مورد لت‌وکوب شدید قرار گرفته بودم. در اثر آن وقت با اعضای خانواده ام ملاقات کردم، آنها در مرحله‌ی اول نتوانستند مرا بشناسند.”
افزودن دیدگاه