مقام‌های وزارت صحت‌عامه افغانستان در روز جهانی ایدز می‌گویند که در حال حاضر 2100 مورد این بیماری توسط این ارگان در افغانستان به ثبت رسیده است؛ اما به گفته‌ی این مقام‌ها، امار این بیماری که ثبت نشده است، بیشتر از این می‌باشد.
تحقیق‌های که سازمان صحی جهان(WHO) و «یو ان اس» انجام داده است، تعداد مبتلایان این بیماری را در افغانستان در حدود 6 هزار نفر، تخمین زده اند.
بیماری اچ‌آی‌وی، یک بیماری ساری می‌باشد که از چهار طریق معمول تکثیر و منتقل می‌شود. ایدز از طریق مقاربت جنسی، استفاده مشترک از سوزن، پیچکاری و امسال آن، انتقال خون از شخص مریض به شخص سالم و هم‌چنان از مادر به پسر در داخل رحم سرایت می‌کند.
نجیب صافی، رییس عمومی طب وقایوی وزارت صحت عامه افغانستان به خبرنامه گفت که بیشترین عامل مصاب به این بیماری در افغانستان، استفاده بیش از حد مواد مخدر در این کشور است. آقای صافی می‌گوید که مواد مخدر به‌شکل زرقی و غیر بهداشتی در این کشور استعمال می‌شود که در میان تمام عامل‌های دیگر، این مورد شاخص می‌باشد.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت صحت عامه افغانستان دو مرکز بزرگ تداوی این بیماری در افغانستان، از جمله در شهر کابل و هرات وجود دارد و قرار است که به تعداد این مراکز در افغانستان افزوده شود.
به گفته‌ی این مقام‌ها، آنان برنامه‌های آگاهی‌دهی و وقایوی بخاطر این بیماری را در سراسر افغانستان راه‌اندازی کرده‌اند.
عوامل خطر
پایین بودن سطح آگاهی مردم افغانستان در مورد این بیماری و استفاده تزریقی مواد مخدر از جمله موردهای شاخصی مبتلا شدن به این بیماری در افغانستان خوانده شده است.
طبق گزارش UNODC، استفاده از مواد مخدر تزریقی، در سال 2009، نسبت به نخستین سروی آن در سال 2005 افزایش چشم‌گیری را نشان می‌دهد. این رقم از سال 2005 تا سال 2009 میلادی حدود 54 درصد افزایش یافته است.
تعداد استفاده‌کنندگان تریاک در افغانستان، از 150،000 نفر در سال 2005 به 230000 نفر در سال 2009، افزایش داشته است.
استفاده‌کننده‌گان هیرویین نیز طبق اولین سروی این موسسه درسال 2005، 50هزار تن بوده اند که این رقم تا سال 2009 میلادی، 140درصد افزایش داشته و به 120هزار نفر استفاده کننده رسیده است.
تا سال 2009، مصرف کنندگان مواد مخدر در افغانستان بزرگسالان تخمین‌زده می‌شد که تعداد نزدیک به یک میلیون نفر (بالاتر از 940.000 نفر) برآورد شده بود. یعنی 8 درصد از جمعیت افغانستان در آن زمان را شامل می‌شد، که بین 15 تا 64 سال سن دارند.
اکنون اما گزارش ها نشان می دهد که بیشتر از 3میلیون نفر در افغانستان معتاد به مواد مخدر اند. در پانزده‌هم ثور سال جاری خورشیدی، فیروزالدین فیروز، وزیر صحت عامه افغانستان در مراسم افتتاح بزرگترین مرکز تداوی و آموزش حرفه‌ای و فنی معتادان افغانستان گفته بود، از مجموع جمعیت افغانستان، ۱۱ درصد آن را معتادان مصاب به مواد مخدر تشکیل می‌دهند.
وزیر صحبت عامه افغانستان، در عین حال تاکید کرده بود که در سال گذشته‌ی میلادی تعداد مصرف کنندگان مواد مخدر به طور اوسط از ۲٫۹ الی ۳٫۶ میلیون تن بوده است.
نهادها غیر دولتی
برای کاهش این بیماری در افغانستان نهادهای غیردولتی نیز وارد عمل شده اند و در این عرصه کار کرده و خدمات بهداشتی ارایه می‌کنند. براساس آمار بانک جهانی، ۸۰ درصد تسهیلات بهداشتی در افغانستان یا توسط سازمانهای غیر دولتی ارائه می‌شود و یا از سوی آنها حمایت می‌گردد.
این سازمانها نقش عمده در تهیه دارو، مدیریت بهداشتی و آموزش کارمندان بهداشتی دارند.
صندوق کودکان سازمان ملل (یونیسف)، صندوق جمعیت سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی از اصلی ترین حامیان تلاشهای مبارزه با ایدز، در افغانستان هستند.
همچنین صندوق جهانی مبارزه با ایدز، بانک توسعه آسیایی و اداره توسعه بینالمللی ایالات متحده آمریکا، تا اکنون حدود ۱۰ میلیون دالر را برای مبارزه با ایدز در افغانستان تخصیص داده اند.
از سوی هم حکومت افغانستان «استراتژی ملی مبارزه با ایدز» را در چارچوب وزارت صحت افغانستان در سال ۲۰۰۵ آغاز کرده است.
به گفته مقام‌های وزارت صحت عامه‌ی افغانستان این استراتژی دو هدف را دنبال می‌کند. یکی پایین نگهداشتن سطح شیوع ایدز در افغانستان و دوم کاهش مرگ و میر ناشی از این بیماری، در میان مبتلایان به آن.
وحیدالله مجروح، سخنگوی وزارت صحت عامه افغانستان به خبرنامه گفت که وزارت صحت عامه افغانستان برای دست یافتن به هدف‌ها، برنامه و سیمنارهایی را بخاطر آگاهی‌دهی در مورد بیماری ایدز را از طریق رسانه ها، مساجد و همچنین چاپ و پخش پوسترهای تبلیغاتی در سطح شهرها و در کل در سراسر افغانستان افزایش داده است.
آقای مجروح می افزاید، برای دست یافتن به هدف دومی در کنار دو مرکز اصلی تداوی بیماران ایدز، ۹ مرکز فرعی در ولایات این کشور ایجاد شده که در آن گروه‌های آسیب پذیر مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
دولت افغانستان همچنین برای هم‌آهنگی تلاشهای بخش‌های مختلف مبارزه با شیوع اچ آی وی در این کشور، کمیته هماهنگی ایدز/اچ آی وی را در سال ۲۰۰۷ ایجاد کرد.
این کمیته به حیث مجمع سیاستگذار برای وزارت‌خانه‌ها، سازمانهای غیردولتی و نهادهای جامعه مدنی دخیل در کار مبارزه با ایدز، عمل می‌کند.
کاهش مبتلایان ایدز در جهان
طبقه آخرین گزارش‌ها شمار افرادی که شمار مبتلایان بیماری ایدز در سطح جهانی کاهش یافته است. برعلاوه تحقیقات اخیر نشان داده است که تعداد کسانی که بر اثر ابتلا به این بیماری و یا عواقب آن مانند ضعیف شدن بدن، می‌میرند نیز کمتر شده است.
در سال 2014 میلادی در سطح جهان 37 میلیون نفر ایدز داشته اند؛ اما شمار مبتلایان جدید کاهش یافته است. با وجود این کمتر از نصف افراد مصاب به ویروس “اچ آی وی” به دوا دسترسی دارند.
سازمان جهانی صحت اعلام کرده است که مبتلایان به ایدز، باید به زودی به ادویه ویژه دسترسی یابند و بهتر آن است که این پروسه با تشخیص مرض آغاز گردد. تا هنوز هیچ دوایی برای تداوی و یا واکسینی برای پیشگیری از ابتلا به ایدز وجود ندارد بلکه به مبتلایان دواهایی برای مقابله با این مریضی و بالا بردن مقاومت بدن داده می شود.
